ΕΝ ΤΟΥΤΩ ΝΙΚΑ: ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΜΑΣ (11ο ΜΕΡΟΣ)

Τετάρτη 30 Μαΐου 2012

ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΜΑΣ (11ο ΜΕΡΟΣ)

Ή μετάνοια εμφανίζεται ώς φάρμακο, γιατί ό άνθρωπος λαμβάνει από τό Θεό, μέσω αυτής, την κάθαρση των άμαρτιών του, καθώς καί τη θεραπεία των πνευματικών νοσημάτων του, δηλαδή των παθών του· πολλές πατερικές διδαχές πού αναφέρθηκαν προηγουμένως τό αποδεικνύουν. ΄Οταν ο άνθρωπος βαδίζει τό δρόμο τής μετάνοιας έπί μακρόν καί τη βιώνει βαθιά, τότε μπορεί βαθμιαία νά φθάσει στην άπάθεια· στην κατάσταση αυτή έπανακτά πλήρη ελευθερία καί πλήρη υγεία. Είναι μάλιστα αδύνατο νά πετύχει κάποιος τήν απάθεια χωρίς τή μετάνοια.

Μέ τή συγχώρηση των αμαρτιών του καί τή θεραπεία άπό τά πάθη, πού παρέχει ή μετάνοια, ό άνθρωπος έχει τή δυνατότητα νά ξαναβρεί τήν εσωτερική ειρήνη. «Μετανοήσωμεν τω Θεώ καί ειρηνεύει πάντα», γράφει ό Άγιος Βαρσανούφιος. Καί ό Άγιος Δωρόθεος Γάζης διαπιστώνει: «Διά τής συντριβής τής καρδίας επανέρχεται [τις] εις τήν ιδίαν άνάπαυσιν».

Στό μέτρο πού θεραπεύεται άπό τά πάθη του, ό άνθρωπος ξαναζεί ενάρετα. Είναι καί πάλι σέ θέση νά διάγει βίο υγιή, φυσιολογικό, σύμφωνο προς τήν αυθεντική του φύση. Μ' αυτή τή σημασία ό Άγιος Ιωάννης Δαμασκηνός λέγει ότι ή «μετάνοια έστιν έκ του πάρα φύσιν εις τό κατά φύσιν [...] επάνοδος δι' ασκήσεως καί πόνων». Ή μετάνοια έξάλλου φαίνεται νά είναι ή μόνη οδός πού επιτρέπει στον αμαρτωλό νά έπανακτά τίς αρετές· δικαίως πολλοί Πατέρες τή θεωρούν ώς τήν πρώτη εντολή, επειδή αποτελεί τήν προϋπόθεση εφαρμογής όλων τών υπόλοίπων. Ό άνθρωπος έχει τή δυνατότητα νά αισθανθεί τήν ανάγκη καί τή χρεία νά στραφεί προς τή θεία χάρη καί ν' ανοιχτεί πλήρως προς τό Άγιο Πνεύμα, τήν πηγή κάθε αρετής, λειτουργώντας καί αποθετικά: άποστρεφόμενος τά πάθη του, άπεμπλεκόμενος άπό τό κακό, επικαλούμενος τό Θεό γιά τή συγχώρηση τών αμαρτιών του καί αίσθανόμενος τή δική δυστυχία και αθλιότητα, απότοκες του χωρισμού του άπό τήν κοινωνία μέ τό Θεό. Άφού απεκδυθεί τους δερμάτινους χιτώνες τής αμαρτίας καί τών παθών, ό άνθρωπος είναι δυνατόν νά ενδυθεί τή χάρη πού συνθέτει τίς αρετές του καινού καί υγιούς έν Χριστώ άνθρωπου. Αντιλαμβανόμαστε συνεπώς ότι οι Πατέρες βλέπουν στή μετάνοια, τήν κατάνυξη καί τά δάκρυα τίς βάσεις τής ολοκλήρωσης όλων τών άρετών.

Χάρη στή μετάνοια, ό άνθρωπος ξαναβρίσκει τίς αρετές καί εισέρχεται πάλι στην άληθινή ζωή. «Έάν θρηνήσης, πολλάκις εγείρεις τόν νεκρόν τή ψυχή» αναφέρει ό Άγιος Ιωάννης ό Χρυσόστομος, καί συνεχίζει: «ψυχή άποθανούσα διορθώσει εγείρεται». Αντίθετα, η απουσία της μετάνοιας οδηγεί τόν άνθρωπο στό θάνατο [Σ.τ.μ.: Τόν πνευματικό]. Ό ίδιος ό Χριστός διδάσκει: «Έάν μή μετανοήσετε, πάντες ωσαύτως άπολείσθε» (Λουκ. 13,3.5).

Ένώ ή ψυχή παραμορφώθηκε πολύτροπα έγκαταλείποηας τόν ευθύ δρόμο τής αρετής, ή μετάνοια ανορθώνει καί άποκαθιστά όλες τίς δυνάμεις της. Συνιστά κατεξοχήν τή θεμελιώδη θεραπευτική τών δυνάμεων του λογιστικού τής ψυχής, πού μέ τά πάθη ένόσησαν. Μετανοώντας, ό άνθρωπος παύει νά τυφλώνεται ώς προς τή γνώση πού έχει γιά τήν πραγματικότητα καί κυρίως γιά τόν εαυτό του. Άποκτα συνείδηση τής αθλιότητάς του, ομολογώντας τήν άμαρτωλότητά του. Συνειδητοποιεί τήν κατάσταση τής διακοπής τής κοινωνίας του μέ τό Θεό καί αναγνωρίζει τίς αποκλίσεις του άπό Αυτόν. "Οπως επισημαίνει ό Έρμάς μέσα άπό τή μετάνοια οι μωροί και ασύνετοι εξαιτίας τής αμαρτίας «έγνωσαν τήν εαυτών άφροσύνην». Μέ τή συνεχή πρακτική τής μετάνοιας, ό άνθρωπος πετυχαίνει σταδιακά τήν αυτογνωσία, αντιλαμβάνεται προοδευτικά μέ λεπτότητα το κακό που είναι μέσα του, εως ότου φθάσει στή διάκριση τών μικρότερων πταισμάτων καί τών ελάχιστων παραλείψεων. Παρατηρεί, έτσι, στην ψυχή του νοσήματα πού παραμένουν αόρατα και ασυνείδητα γιά εκείνον, πού συνεχίζει νά ζει στην αμαρτία. Μετανοώντας ακόμη και για ασυνείδητα και ακούσια πάραπτώματα, καταδιώκει τήν αμαρτία καί προσβάλλει τό νόσημα στίς πιό απόμακρες, λεπτές καί κρυφές εστίες του· τελικά μέ τή δύναμη τής θείας χάρης, τήν όποια επικαλείται ταυτόχρονα, πρώτα τίς απωθεί καί κατόπιν τίς εκδιώκει καί τίς αποβάλλει άπό τήν ψυχή του.

ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ ΑΡΘΡΑ