Τό φάρμακο της μετανοίας
Tό βάπτισμα καθαρίζει τόν άνθρωπο άπ' όλες τίς άμαρτίες του. Μετά την ολοκλήρωση του τυπικού του μυστηρίου τίποτε δεν παραμένει άσυγχώρητο, ακάθαρτο καί αθεράπευτο στον νεόφυτο. Ωστόσο τό Βάπτισμα αίρει τήν αμαρτία, όχι όμως καί τη δυνατότητα ν' αμαρτήσουμε. Βάζει τέλος στή διαβολική καί δαιμονική τυραννία, χωρίς όμως να τους εμποδίζει [Σ. τ. μ.: Διάβολο καί δαίμονες] νά πειράζουν τόν άνθρωπο, ό όποιος μέ τή σειρά του είναι δυνατόν να εγκαταλείπει τόν εαυτό του στή θέληση τους. Τό Βάπτισμα δίνει σ' αυτόν πού τό δέχεται τή δύναμη νά μή υποτάσσεται σ' αυτούς παρά τή θέληση του, ν' αντιστέκεται στίς υποβολές τους καί νά μή προσβάλλεται από αύτές. Ή αυτονομία καί τό αυτεξούσιό μας όμως ούτε καταργούνται ούτε αναιρούνται. Μετά τό Βάπτισμα ούτε ό Θεός ούτε ό Σατανάς ασκούν βία στή θέληση. Είμαστε ελεύθεροι νά πράξουμε τό αγαθό, σύμφωνα προς τή χάρη πού λάβαμε· είμαστε επίσης ελεύθεροι νά στραφούμε πρός τό κακό. Διότι όπως έξηγεί ό Αγιος Νικόλαός Καβάσιλας, «τό του βαπτίσματος αγαθόν ουκ άγχει τήν γνώμην ουδέ κατέχει, άλλα δύναμις ούσα τους μέν χρωμένους ουδέν έκώλυσε μείναι πονηρούς καθάπερ καί τό σών Σ.τ.μ.: Σώο, υγιή] έχειν τόν όφθαλμόν ούκ άν προσταίη τοίς εν σκότει ζην βουλομένοις» (ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΒΑΣΙΛΑΣ, Έν Χριστώ ζωή, 2,60).
Ο Θεός δημιούργησε τόν Αδάμ ελεύθερο καί επέτρεψε νά υποστεί τόν πειρασμό του όφεως· αντίστοιχα αφήνει ελεύθέρο τό νεοβάπτιστο καί παρέχει στους δαίμονες τήν άδεια να τον πειράζουν· στόχος του σχεδίου του Θεού είναι να μη σώζεται ό άνθρωπος παρά τή θέληση του, άλλα νά εκδηλώνει, αντιστεκόμενος στους πειρασμούς, όλη τήν αλήθεια της θέλησης του νά θεραπευτεί έν Χριστώ, καθώς καί τό μέτρο της σύνδεσης του μέ τό Θεό. Κατ' αυτό τόν τρόπο θά καταστεί ελεύθερος συνεργός στή θεραπεία, τή σωτηρία, τή θέωσή του καί θά οικειωθεί προσωπικά καί εκούσια τίς πνευματικές δωρεές πού έλαβε.
Άν ό άνθρωπος προσπαθούσε μέ όλο του τό είναι νά κρατήσει καί ν' αφομοιώσει τή χάρη, πού προσφέρεται μέ τά μυστήρια, χωρίς ποτέ ν' απομακρύνεται άπ' αυτό τό δρόμο, θά παρέμενε στην κατάσταση της υγείας καί της καθαρότητας, πού τό Βάπτισμα έδωσε καί πάλι στή φύση του. Οι Πατέρες παρατηρούν ότι δέν είναι αδύνατο έκ των προτέρων γιά τόν άνθρωπο νά ζήσει ζωή χωρίς νά διαπράξει καμιά αμαρτία καί νά τηρεί όλες τίς εντολές του Χριστού· παράλληλα όμως διαπιστώνουν ότι στην πραγματικότητα πολύ λίγοι βαπτισμένοι έχουν συνειδητοποιήσει αληθινά όλη τή χάρη πού έχουν δεχτεί. Ο Άγιος Συμεών ό Νέος Θεολόγος γράφει σχετικά με τό Βάπτισμα: «Πάντως δ΄ ού πάντες έπέγνωμεν τήν χάριν / ού τήν έλλαμψιν, ού μέθεξιν, ούδ' ότι / ούτως έγεννήθημεν, μόλις δέ τούτο / των χιλίων εις είτε καί των μυρίων / έντή μυστική έπέγνω θεωρία. / Οι δ' άλλοι πάντες άμβλωθρίδια [Σ.τ.μ: Τό έμβρυο, πού γεννάται πρόωρα καί μάλιστα νεκρό, συνήθως μετά άπό άμβλωση είτε λόγω αποβολής, οπότε δέ γνωρίζει ποτέ τους γεννήτορες του· τό έξάμβλωμα. Ή παρομοίωση αφορά σ' όσους βαπτισμένους άγνοούν ότι είναι πνευματικά τέκνα της θείας χάρης] τέκνα / τον γεννήσαντα εαυτούς αγνοούντες»(ΣΥΜΕΩΝ ΝΕΟΣ ΘΕΟΛΟΓΟΣ, 'Ύμνοί, 50,157 -163). Παρόμοιες είναι και οι παρατηρήσεις τού Αγίου Νικολάου Καβάσιλα σχετικά μέ τό μυστήριο τού Χρίσματος: «Ά δέ Χριστιανοίς εκάστοτε προμνάται τό μύρον, καί ων καιρός άπας ο χρόνος, χάρισμα ευσεβείας και ευχής καί αγάπης καί σωφρονισμού και των άλλων, α τοίς δεχομένοις αύτοίς έστιν έν καιρώ· εί καί πολλούς των Χριστιανών ταυτί διαφεύγει, καί όση τίς έστιν ή τού μυστηρίου δύναμις λέληθε, καί κατά τό έν Πράξεσιν είρημένον, «ούδ' ότι Πνεύμα άγιον έστιν έγνωσαν (Πράξ. 19,2), παρ' αυτό μέν τό τελείσθαι τω πρό της ηλικίας τού μυστηρίου τυγχάνειν των δώρων άναισθήτως διατεθέντες» (ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΒΑΣΙΛΑΣ, Έν Χριστώ ζωή, 3,10).
Συνεπώς τά αποτελέσματα καί οι ενέργειες των μυστηρίων δέ γίνονται αίσθητά απ όσους προσέρχονται σ αυτά καί οι ίδιοι δέ βρίσκουν τήν υγεία πού αυτά χορηγούν άλλα παραμένουν προσβεβλημένοι άπό διάφορα νοσήματα, όταν: α) Δέν έχουν σ' ό,τι τους άφορά τίς αναγκαίες πνευματικές διαθέσεις, ώστε ν' αφομοιώσουν τή χάρη πού τά μυστήρια μεταδίδουν, β) Δέν είναι επαρκώς προετοιμασμένοι ώστε νά δεχτούν τή χάρη ή δέν έχουν επιδείξει τόν απαραίτητο ζήλο γιά νά τήν κρατήσουν, γ) Δέν φυλάσσουν εαυτούς στην κατάστάση τής υγείας ή της καθαρότητας, όπου είχαν βρεθεί μέ τά μυστήρια, δ)Ύποχωρούν εκούσια στίς διαβολικές υποβολές καί μέ πλήρη συγκατάθεση τής βούλησης ξαναστρέφονται στην άμαρτία. Όλα αυτά συμβαίνουν γιατί άπ' όλες τίς επόψεις αποδεικνύονται αμελείς στην εφαρμογή των έντολών· μόνο ή τελευταία επιτρέπεται στή χάρη πού λαμβάνουν μυστικά κατά τό Βάπτισμα νά εκδηλώνει τά άποτελέσματά της. Αυτό αποτελεί σταθερό θέμα τής διδασκαλίας τού Αγίου Μάρκου τού Ερημίτη, ό οποίος γράφει μάλιστα: «Εννοήσατε διά των προειρημένων τόν διά του βαπτίσματος καθαρισμόν, μυστικώς μέν γενόμενον ενεργώς δέ δια των εντολών εύρισκόμενον [...]. Διά δέ τήν άμέλειαν τών εντολών του καθαρίσαντος ημάς ύπό τής αμαρτίας ένεργούμεθα [Σ.τ.μ.:Ή αμαρτία μας οδηγεί, καθώς κυριαρχεί πάνω μας]» (ΜΑΡΚΟΣ Ερημίτης, Περί Βαπτίσματος, 4). Όσοι υποτάχθηκαν στά πάθη, ας ομολογήσουν ότι «έλευθερούσθαι μέν χάριτι Θεού, εαυτούς δέ παραδεδωκέναι τη των κακών δουλεία, δια το μή τελειν πάσας τας έντολάς, καί διά τούτο ύποχειρίους γεγονέναι» (ΜΑΡΚΟΣ ΕΡΗΜΙΤΗΣ, Περί Βαπτίσματος, 5. Πρβλ. 9)· έτσι όλοκληρώνει τή σχετική διδασκαλία του ό Άγιος Μάρκος ό Ερημίτης.
Γιά νά μήν άγνοεί ποτέ τή χάρη του Βαπτίσματος καί γιά νά μή χάνει γιά πάντα τήν καθαρότητα, τήν υγεία καί όλες τις πνευματικές δωρεές πού λαμβάνει με τό μυστήριο αυτό, αλλά καί γιά νά μπορεί αντίθετα νά τά ξαναβρεί, ό Θεός έδωσε στον αμαρτωλό άνθρωπο τό φάρμακο τής μετάνοιας.
Ο Θεός δημιούργησε τόν Αδάμ ελεύθερο καί επέτρεψε νά υποστεί τόν πειρασμό του όφεως· αντίστοιχα αφήνει ελεύθέρο τό νεοβάπτιστο καί παρέχει στους δαίμονες τήν άδεια να τον πειράζουν· στόχος του σχεδίου του Θεού είναι να μη σώζεται ό άνθρωπος παρά τή θέληση του, άλλα νά εκδηλώνει, αντιστεκόμενος στους πειρασμούς, όλη τήν αλήθεια της θέλησης του νά θεραπευτεί έν Χριστώ, καθώς καί τό μέτρο της σύνδεσης του μέ τό Θεό. Κατ' αυτό τόν τρόπο θά καταστεί ελεύθερος συνεργός στή θεραπεία, τή σωτηρία, τή θέωσή του καί θά οικειωθεί προσωπικά καί εκούσια τίς πνευματικές δωρεές πού έλαβε.
Άν ό άνθρωπος προσπαθούσε μέ όλο του τό είναι νά κρατήσει καί ν' αφομοιώσει τή χάρη, πού προσφέρεται μέ τά μυστήρια, χωρίς ποτέ ν' απομακρύνεται άπ' αυτό τό δρόμο, θά παρέμενε στην κατάσταση της υγείας καί της καθαρότητας, πού τό Βάπτισμα έδωσε καί πάλι στή φύση του. Οι Πατέρες παρατηρούν ότι δέν είναι αδύνατο έκ των προτέρων γιά τόν άνθρωπο νά ζήσει ζωή χωρίς νά διαπράξει καμιά αμαρτία καί νά τηρεί όλες τίς εντολές του Χριστού· παράλληλα όμως διαπιστώνουν ότι στην πραγματικότητα πολύ λίγοι βαπτισμένοι έχουν συνειδητοποιήσει αληθινά όλη τή χάρη πού έχουν δεχτεί. Ο Άγιος Συμεών ό Νέος Θεολόγος γράφει σχετικά με τό Βάπτισμα: «Πάντως δ΄ ού πάντες έπέγνωμεν τήν χάριν / ού τήν έλλαμψιν, ού μέθεξιν, ούδ' ότι / ούτως έγεννήθημεν, μόλις δέ τούτο / των χιλίων εις είτε καί των μυρίων / έντή μυστική έπέγνω θεωρία. / Οι δ' άλλοι πάντες άμβλωθρίδια [Σ.τ.μ: Τό έμβρυο, πού γεννάται πρόωρα καί μάλιστα νεκρό, συνήθως μετά άπό άμβλωση είτε λόγω αποβολής, οπότε δέ γνωρίζει ποτέ τους γεννήτορες του· τό έξάμβλωμα. Ή παρομοίωση αφορά σ' όσους βαπτισμένους άγνοούν ότι είναι πνευματικά τέκνα της θείας χάρης] τέκνα / τον γεννήσαντα εαυτούς αγνοούντες»(ΣΥΜΕΩΝ ΝΕΟΣ ΘΕΟΛΟΓΟΣ, 'Ύμνοί, 50,157 -163). Παρόμοιες είναι και οι παρατηρήσεις τού Αγίου Νικολάου Καβάσιλα σχετικά μέ τό μυστήριο τού Χρίσματος: «Ά δέ Χριστιανοίς εκάστοτε προμνάται τό μύρον, καί ων καιρός άπας ο χρόνος, χάρισμα ευσεβείας και ευχής καί αγάπης καί σωφρονισμού και των άλλων, α τοίς δεχομένοις αύτοίς έστιν έν καιρώ· εί καί πολλούς των Χριστιανών ταυτί διαφεύγει, καί όση τίς έστιν ή τού μυστηρίου δύναμις λέληθε, καί κατά τό έν Πράξεσιν είρημένον, «ούδ' ότι Πνεύμα άγιον έστιν έγνωσαν (Πράξ. 19,2), παρ' αυτό μέν τό τελείσθαι τω πρό της ηλικίας τού μυστηρίου τυγχάνειν των δώρων άναισθήτως διατεθέντες» (ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΒΑΣΙΛΑΣ, Έν Χριστώ ζωή, 3,10).
Συνεπώς τά αποτελέσματα καί οι ενέργειες των μυστηρίων δέ γίνονται αίσθητά απ όσους προσέρχονται σ αυτά καί οι ίδιοι δέ βρίσκουν τήν υγεία πού αυτά χορηγούν άλλα παραμένουν προσβεβλημένοι άπό διάφορα νοσήματα, όταν: α) Δέν έχουν σ' ό,τι τους άφορά τίς αναγκαίες πνευματικές διαθέσεις, ώστε ν' αφομοιώσουν τή χάρη πού τά μυστήρια μεταδίδουν, β) Δέν είναι επαρκώς προετοιμασμένοι ώστε νά δεχτούν τή χάρη ή δέν έχουν επιδείξει τόν απαραίτητο ζήλο γιά νά τήν κρατήσουν, γ) Δέν φυλάσσουν εαυτούς στην κατάστάση τής υγείας ή της καθαρότητας, όπου είχαν βρεθεί μέ τά μυστήρια, δ)Ύποχωρούν εκούσια στίς διαβολικές υποβολές καί μέ πλήρη συγκατάθεση τής βούλησης ξαναστρέφονται στην άμαρτία. Όλα αυτά συμβαίνουν γιατί άπ' όλες τίς επόψεις αποδεικνύονται αμελείς στην εφαρμογή των έντολών· μόνο ή τελευταία επιτρέπεται στή χάρη πού λαμβάνουν μυστικά κατά τό Βάπτισμα νά εκδηλώνει τά άποτελέσματά της. Αυτό αποτελεί σταθερό θέμα τής διδασκαλίας τού Αγίου Μάρκου τού Ερημίτη, ό οποίος γράφει μάλιστα: «Εννοήσατε διά των προειρημένων τόν διά του βαπτίσματος καθαρισμόν, μυστικώς μέν γενόμενον ενεργώς δέ δια των εντολών εύρισκόμενον [...]. Διά δέ τήν άμέλειαν τών εντολών του καθαρίσαντος ημάς ύπό τής αμαρτίας ένεργούμεθα [Σ.τ.μ.:Ή αμαρτία μας οδηγεί, καθώς κυριαρχεί πάνω μας]» (ΜΑΡΚΟΣ Ερημίτης, Περί Βαπτίσματος, 4). Όσοι υποτάχθηκαν στά πάθη, ας ομολογήσουν ότι «έλευθερούσθαι μέν χάριτι Θεού, εαυτούς δέ παραδεδωκέναι τη των κακών δουλεία, δια το μή τελειν πάσας τας έντολάς, καί διά τούτο ύποχειρίους γεγονέναι» (ΜΑΡΚΟΣ ΕΡΗΜΙΤΗΣ, Περί Βαπτίσματος, 5. Πρβλ. 9)· έτσι όλοκληρώνει τή σχετική διδασκαλία του ό Άγιος Μάρκος ό Ερημίτης.
Γιά νά μήν άγνοεί ποτέ τή χάρη του Βαπτίσματος καί γιά νά μή χάνει γιά πάντα τήν καθαρότητα, τήν υγεία καί όλες τις πνευματικές δωρεές πού λαμβάνει με τό μυστήριο αυτό, αλλά καί γιά νά μπορεί αντίθετα νά τά ξαναβρεί, ό Θεός έδωσε στον αμαρτωλό άνθρωπο τό φάρμακο τής μετάνοιας.
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ
.jpg)
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου