ΕΝ ΤΟΥΤΩ ΝΙΚΑ: ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΜΑΣ (18ο ΜΕΡΟΣ)

Τετάρτη 28 Νοεμβρίου 2012

ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΜΑΣ (18ο ΜΕΡΟΣ)

Ή προσευχή συμβάλλει στην ειρήνευση του είναι, καθώς έχει τή δύναμη νά διαλύει τό φόβο καί ιδιαίτερα τήν πιό αθόρυβη καί ύπουλη μορφή του: τήν αγωνία. Είναι δύσκολο νά τήν πολεμήσουμε κατά μέτωπο με τήν αντιρρητική μέθοδο, δηλαδή προβάλλοντας επιχειρήματα εναντίον της· αυτό οφείλεται στό χαρακτήρα της: ή αγωνία είναι ιδιοπαθής, εκδηλώνεται δηλαδή χωρίς σαφές αίτιο. Συχνότατα συνδέεται μέ κάποια δαιμονική ενέργεια, είναι δυνατόν λοιπόν νά νικηθεί μόνο μέ τήν προσευχή. Ό Κύριος λέγει: «Έπικάλεσαί με εν ήμερα θλίψεως, καί έξελούμαί σε καί δοξάσεις με» (Ψαλμ. 49,15). Μόνη ή δύναμη του Θεού, τήν οποία ό άνθρωπος επικαλείται στην προσευχή του, είναι σέ θέση νά τόν θεραπεύσει άπό τή φοβερή αυτή ασθένεια· πράγματι ή νόσος εισχωρεί σ' όλα τά μέρη της ψυχής καί φθάνει μέχρι τό σώμα καί αφήνει τόν άνθρωπο πού έχει παραδοθεί σ' αυτήν τόσο περισσότερο αδύναμο, όσο είναι ή πηγή της αδυναμίας. Έτσι ό Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος, μετά τόν Ψαλμωδό, συμβουλεύει: «Ιησού ονόματι μάστιζε πολεμίους· ου γάρ εστιν εν τω ούρανώ καί επί της γης ίσχυροτερον οπλον. Απαλλαγείς της νόσου, ανύμνει τόν λυτρωσάμενον» (ΙΩΑΝΝΗΣ ΣΙΝΑΪΤΗΣ, Κλίμαξ, 20,7).

Ή προσευχή όχι μόνο βάζει τέλος στην κίνηση των λογισμών, αλλά καταργεί επιπλέον τό μέγα πλήθος τους, καθώς μέ τήν ενέργεια της προσοχής πού προϋποθέτει, συγκεντρώνει όλους τους λογισμούς καί τους ενοποιεί: μοναδικός στόχος τώρα γιά όλες τίς δυνάμεις της ψυχής είναι ό λογισμός του Θεού. Τότε ό νους σταματά νά διαμελίζεται καί νά πολυδιασπάται σέ τόσες διαφορετικές σκέψεις, πού οδηγούν στην κατάσταση της αποξένωσής του άπό τόν αισθητό κόσμο· η ψυχή πάλι παύει νά περισπάται άπό τίς διάφορες δυνάμεις της σέ πολλές έννοιες, ενεργώντας σύμφωνα μέ αρχές καί γιά πολλαπλούς καί μή συναφείς σκοπούς. Μέ τήν προσευχή έπιτελείται ή ενοποίηση νού καί ψυχής καθολοκληρία. Όπως παρατηρεί ό Άγιος Μακάριος, ή ψυχή, τήν οποία ή αμαρτία είχε καταστήσει ερειπωμένο, ακατάστατο και ακαθαρτο σπίτι, ξαναβρίσκει τήν εύκοσμία, τήν τάξη καί τήν ομορφιά της.

Όλες οι δυνάμεις της ψυχής, καθώς συμμετέχουν στην προσευχή, -όταν ό νους είναι ενωμένος μέ τήν καρδιά-, παύουν ν' αποξενώνονται άπό τόν αισθητό κόσμο καί νά λειτουργούν παρά φύση. Στρέφονται προς τό Θεό καί οι ίδιες ξαναβρίσκουν, δρώντας γι' Αυτόν, τήν ενέργεια στην προοπτική της οποίας δόθηκαν στον άνθρωπο άπό τό Δημιουργό. Άποκαθίσταται ή υγεία των ψυχικών δυνάμεων, καθώς άσκούνται σύμφωνα μέ τήν εντελέχειά τους.

Συνεπώς, σύμφωνα μέ παρατήρηση τοϋ Εύαγρίου, ή προσευχή τό «παθητικόν μέρος της ψυχής» θεραπεύει, δηλαδή αφενός μέντήν έπιθυμητική δύναμη καί αφετέρου τή θυμοειδή δύναμη. Ή πρώτη παύει νά ορέγεται τά αισθητά, ώστε πλέον νά επιθυμεί τό Θεό μόνο. Ή δεύτερη πάλι σταματά ν' ασκείται εναντίον του πλησίον ή γιά νά οδηγήσει στην άπόκτηση αισθητών αντικειμένων πού εποφθαλμιά καί όρέγεται· αρχίζει τότε νά μάχεται εναντίον των δαιμόνων καί των λογισμών, -τόσο των πονηρών όσο καί των απλών-, πού προσπαθούν ν' αποσπάσουν τό νού άπό τήν προσευχή καί ν' απομακρύνουν τόν άνθρωπο άπό τό Θεό.

Ή προσευχή απελευθερώνει τόν άνθρωπο άπό τήν τυραννία πού του ασκεί ή φαντασία του καί τόν θεραπεύει άπ' όλες τίς παθολογικές εκδηλώσεις της· αυτό τό πετυχαίνει μέ τό νά αποκλείει, -ώστε νά παραμείνει καθαρή-, κάθε παράσταση οποιασδήποτε φύσης και κυρίως κάθε εικόνα.

Ή προσευχή θεραπεύει εξίσου καί τή μνήμη. Στην κατάστάση της αμαρτίας, αποτελεί ανάμνηση του κόσμου καί, επομένως, λήθη του Θεού, μέ αποτέλεσμα ή μνήμη να νοσεί καί μαζί μ' αυτήν όλες οι δυνάμεις, πού αυτή εξέτρεψε άπό τήν πνευματική ζωή. Επομένως, γράφει ό Ησύχιος Ίεροσολυμίτης «τό κακόν πήμα της λήθης καί τά εξ αυτής ίάται ακριβής λίαν νοός φυλακή καί συνεχής πάνυ έπίκλησις του Κυρίου ημών Ίησού Χριστού· χωρίς γάρ αύτού ού δυνάμεθα ποιείν ούδέν» (Ησύχιος ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΙΤΗΣ, Περί νήψεως, 32). Άπό τότε ή μνήμη μετασχηματίζεται, μεταμορφώνεται καί, μέσα άπό τήν προσευχή, γίνεται λήθη του κόσμου και των πολλαπλών λογισμών του, και μνήμη Θεού.

ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ ΑΡΘΡΑ