ΕΝ ΤΟΥΤΩ ΝΙΚΑ: Ποιοί ήταν οι «θεοί» των εθνών; (Ψαλ. 95,5) (11ο ΜΕΡΟΣ)

Κάθε μορφή διαλογισμού και πνευματική άσκηση, κατατάσσονται στον Ινδουισμό κάτω από τον γενικευμένο όρο γιόγκα. Η γιόγκα υποτίθεται ότι αποσκοπεί στο να βοηθήσει τον άνθρωπο να ξαναβρεί τη θεϊκότητα μέσα του, να απελευθερωθεί από βάσανα και κάθε είδους δεσμά, δηλαδή ακριβώς να επιτύχει τη μόκσα ή αλλιώς, κατά κυριολεξία, «να γίνει θεός» μέσω της αποδέσμευσής του από την ψευδαίσθηση της ζωής που έχει υιοθετήσει. Η γιόγκα αποτελεί την πλέον διαδεδομένη πτυχή της θρησκείας του Ινδουισμού που στη Δύση μάλιστα εσφαλμένα εκλαμβάνεται ως κάτι αποκλειστικά σωματικό. Η γιόγκα ιδωμένη ως μορφή γυμναστικής δείχνει την άγνοια της πραγματικής της ουσίας. Η γιόγκα είναι πάντοτε και σε κάθε περίπτωση πνευματική θρησκευτική πράξη με στόχο την ένωση με το Βράχμαν. Υποτίθεται πως βοηθά στην απελευθέρωση από την ενοχή που έχει συσσωρευθεί στον άνθρωπο προκειμένου αυτός να (δια)σπάσει τον τροχό των αναγεννήσεών του, το αρνητικό του κάρμα. Ο διαλογισμός είναι μια μορφή γιόγκα. Ας το εξετάσουμε διεξοδικότερα, μια και στη Δύση έχει εν τω μεταξύ καταντήσει να εξυπηρετεί τα πάντα και τους πάντες: γιόγκα για φοιτητές, για υποψήφιες μητέρες, για διοικητικά στελέχη και για την απόκτηση υγείας και ευεξίας, για αδύναμους μαθητές ή και για να γίνει κανείς καλύτερος χριστιανός (!) όπως τουλάχιστον διατείνονται σε κάμποσες ρωμαιοκαθολικές εκκλησίες· κοντολογίς, η γιόγκα είναι απάντηση σε όλα τα προβλήματα της ζωής. Πρόκειται πράγματι για μια επιχειρήση πολλών δισεκατομμυρίων, αφού σήμερα τίποτα δεν γίνεται χωρίς γιόγκα· και οι μπίζνες αυγατίζουν κι απογειώνονται ολοένα και πιο πολύ, διότι βεβαίως ποιος δεν θέλει να απαλλαγεί από πράγματα και καταστάσεις στρεσογόνες, ποιος δεν γυρεύει μια ήσυχη «όαση» μέσα σε έναν κόσμο ανήσυχο, πολύβουο, που έχει απολέσει την πίστη στην Εκκλησία και μαζί με αυτή και την πίστη στον Ιησού Χριστό; Το ότι ακριβώς τούτο είναι ο λόγος για τη χαμένη ειρήνη, αυτό προφανώς δεν το έχει παρατηρήσει σχεδόν κανείς. Γι' αυτό και οι άνθρωποι γυρίζουν την πλάτη τους στη θρησκεία μας και στρέφονται προς τη γιόγκα που τάχα δεν είναι θρησκεία, όπως επιμελώς τονίζεται, αλλά απαλλαγμένη από θεσμούς κι οργάνωση, εξατομικευμένη και δίχως κανόνες κι εντολές, δίχως φιλοσοφία, από τα πανάρχαια χρόνια του Ινδουισμού επιδιώκει τάχα να συνενώσει το πνεύμα με το σώμα μέσω της αυτοσυγκέντρωσης, της ενατένισης και του διαλογισμού. Και πράγματι, σε καμία άλλη εποχή δεν στράφηκαν κι αφοσιώθηκαν οι μάζες στη γιόγκα με μεγαλύτερο δόσιμο από όσο στη δική μας, του μεταχριστιανικού πολιτισμού. Πάντως, παρεμπιπτόντως, πολλοί από όσους εξασκούσαν τη γιόγκα στράφηκαν τελικά κάποια στιγμή στον Ινδουισμό...!

Ούτε πάλι δεν ξοδευόταν τόσο πολύ χρήμα, όσο σήμερα, Προκειμένου τάχα να αποκατασταθεί η χαμένη ισορροπία και να επιτευχθεί η μείωση του στρες με τις διάφορες μορφές γιόγκα: Αστάνγκα για ενδυνάμωση, Ιγιενγκάρ (ασκήσεις εδάφους και τεντώματος), Κουνταλίνι (διαλογισμός, αναπνοή, στάσεις), Γίνιγιογκα (κίνηση και αναπνοή), καθώς και ειδικές γιόγκα για παιδιά, για γυναίκες (αυτές αποτελούν το 89% των συμμετεχόντων!), για τα μάτια, την πλάτη, την εμμηνόπαυση, επίσης γιόγκα στο νερό \ ακόμη και «doga», δηλαδή γιόγκα για τον σκύλο (!) και ποιος ξέρει τι άλλο. Πάντως, παρά τις όποιες επιστημονικές μετρήσεις και εξετάσεις, ποτέ δεν στάθηκε δυνατόν να αποδειχθεί με βεβαιότητα πως το καρδιαγγειακό σύστημα, οι αρθρώσεις ή ακόμη και οι νοητικές λειτουργίες και ικανότητες βελτιώθηκαν πραγματικά μέσω της γιόγκα. Αλλά ακόμη και οι φόβοι ή το στρες στο τέλος τέλος μονάχα μετατίθενται, δεν αίρονται. Ως μόνο θετικό στην όλη υπόθεση θα μπορούσε να θεωρηθεί η αθλητική πτυχή του πράγματος, η οποία ωστόσο εξαγοράζεται σε σύγκριση με μια τρεχάλα στο δάσος ή μια επίσκεψη στο σινεμά πάρα πολύ ακριβά.

Καθοριστικό λοιπόν ερώτημα είναι το εξής: Μπορεί η γιόγκα να παγκοσμιοποιηθεί και να παραμείνει ταυτόχρονα «απλώς» γυμναστική; Οι διδάσκαλοι της γιόγκα, καθώς κι οι μελετητές των γραφών στην Ινδία (οι ρίσις=σοφοί) γνωρίζουν πως κάτι τέτοιο δεν γίνεται. Και οι ίδιοι άλλωστε βλέποντας έναν χριστιανό να γονατίζει στη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας, δεν θα έλεγαν βεβαίως πως κάνει γυμναστική. Αντιθέτως, οι ρίσις ξέρουν καλά πως δεν υπάρχει τίποτε στη γιόγκα που να μην είναι συνδεδεμένο με κάποια θεότητα, και πως οι ενέργειες εκείνων πάντοτε παρεισφρέουν στις ασκήσεις και τους ασκουμένους. Οι γιόγκις επιμένουν στην τήρηση της σωστής σειράς των επτά βαθμίδων προκειμένου να φτάσει κανείς με ασφάλεια στον στόχο. Κανείς πρέπει να αρχίζει πάντα από την πρώτη βαθμίδα και έπειτα αργά αργά να ανέλθει έως την όγδοη. Όποιος δεν τηρήσει αυτή την εξελικτική πορεία διατρέχει μέγιστο κίνδυνο που μπορεί να οδηγήσει μέχρι και στην αυτοκτονία, επειδή η όλη φυσιολογία, ο μεταβολισμός κσι ακολούθως και ο ψυχισμός συγκρούονται με τέτοιες ενέργειες που μπορούν να συντρίψουν ολόκληρο το είναι.

Μέσα από κάθε διαφορετική στάση διοχετεύονται στο σώμα και στον χώρο ελεύθερα περιρρέούσες ενέργειες. Οι ενέργειες αυτές καθίστανται επικινόυνες τότε, όταν ο μαθητευόμενος ακόμη ασκούμενος δεν τις ελέγχει σωστά μέσω της επακριβώς αντίστοιχης στάσης καθίσματος. Κάθε στάση ελέγχει συγκεκριμένα ενεργειακά σημεία του σώματος.

Οι δάσκαλοι της γιόγκα μάς διαβεβαιώνουν πως με τον τρόπο αυτό ανανεώνονται στο πέρασμα του χρόνου όλα τα κύτταρα της ύπαρξης μας. Τεταμένα νεύρα καλμάρουν, η κόπωση εξαφανίζεται, εμείς ηρεμούμε, γινόμαστε παθητικοί, η λογική σκέψη παύει..., κοντολογίς, το πράγμα αποδίδει και ο «ασθενής» νιώθει κιόλας ευφορία· «Καλέ, πέτυχε!». Κι εμείς θα αισθανόμαστε ξαναγεννημένοι -τι λέω;- θα είμαστε ξαναγεννημένοι· έτσι τουλάχιστον υπόσχονται στον ασκούμενο. Επανενώνονται τότε κατά την ρμηνεία της γιόγκα το σώμα (μάγια) και το πνεύμα (άτμαν) που πριν, στη γη, ήταν χωρισμένα, με το απρόσωπο Απόλυτο. Και ο Δυτικός δεν καταλαβαίνει ότι με τον τρόπο αυτό προετοιμάζεται ο ίδιος για έναν εντελώς διαφορετικό πνευματικό στόχο: Ότι «αρπάζεται» από το πνεύμα της πλάνης, μιας αδιόρατης αυτοδηλητηρίασης, και τρέχει ολοταχώς με «παιγνιώδη» διάθεση στην παγίδα του σιωπηλού διαλογισμού, παραπλανημένος από την παθητικότητα και την ταχύτατα ορατή «επιτυχία».

Έμπειροι γκουρού στην Ινδία γνωρίζουν εκείνο που προφανώς διαφεύγει πολλών δασκάλων της γιόγκα στη Δύση, ότι δηλαδή ακριβώς κάθε άσκηση συνδέεται με κάποια ινδουιστική θεότητα, της οποίας η ενέργεια εισρέει ελεύθερα στον ασκούμενο, όταν αυτός εκτελεί τις ασκήσεις της γιόγκα (συμφυρμός κι αφομοίωση με το κενό)· διδάσκουν πως ακόμη και οι κατώτερες βαθμίδες (π.χ. η χάθα γιόγκα) δεν μπορούν να διαχωριστούν από τις επόμενες. Η γιόγκα είναι θρησκεία, στόχος της είναι η απόκτηση πνευματικότητας και αποτελεί αφέλεια, που αγγίζει τα όρια της προδοσίας, το να αποσιωπάται τούτο απο τον εκάστοτε ασκούμενο εφαρμόζοντας μονάχα το σωματικό κομμάτι τούτης της πανάρχαιας τεχνικής. Ο ασκούμενος καθίσταται έτοιμος, δίχως να το καταλάβει, να υιοθετήσει συγκεκριμένες πνευματικής φύσεως θέσεις, ιδέες και εμπειρίες· ακόμη κι αυτή η κόλαση δεν πρέπει να φοβίζει ιδιαίτερα, αφού κι αυτή είναι απλώς μια περαστική κατάσταση του κάρμα (κατά τη διδασκαλία των Πουράνων), όπως εξάλλου και ο Παράδεισος που -θυμόσαστε;- γεμάτος από νεαρές χορεύτριες (χαιρετίσματα από τον Αλλάχ!), δεν είναι παρά ένα ακόμη ενδιάμεσο, περαστικό στάδιο του κάρμα. Απελευθέρωση λοιπόν μέσω τεχνικής ιάσεως και όχι αυτός καθαυτόν ένας τόπος ιάσεως. «Νέα γέννηση» μέσω γιόγκα και διαλογισμού παρά αναγέννηση «διά πνεύματος καί ύδατος» (Ιωάν. ε', 5), όπως μας την προσφέρει ο Χριστός.

ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ ΑΡΘΡΑ