ΕΝ ΤΟΥΤΩ ΝΙΚΑ: ΔΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ Η ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ (16ο ΜΕΡΟΣ)

Ο νόμος του Ευαγγελίου δεν κατήργησε τον ηθικό νόμο του εδόθη άπό τον Μωϋσή, και την ηθική διδασκαλία των Προφητών, ό όποίος (νόμος) έχει μόνιμον και αίωνίαν ίσχύν, αλλά τόν τελετουργικό νόμο της παλαιάς Οικονομίας. Ό Κύριος τό έδήλωσε καθαρά: Δεν ήλθα να καταλύσω τόν ηθικό νόμο τοϋ Μωϋσή ή τήν ηθική διδασκαλία των Προφητών. Δεν ήλθα νά τά καταλύσω, άλλά νά τά συμπληρώσω και νά σας τά παραδώσω τέλεια (Ματθ. ε 17).

Είναι πολύ αξιοσημείωτα όσα παρατηρεί ό Ιερός Χρυσόστομος στά λόγια αυτά του Κυρίου. Ή φράσι αυτή του Κυρίου, σημειώνει ό χρυσολόγος Πατήρ, δεν φράσσει μόνο τήν άναισχυντία των Ίουδαίων· κλείει οριστικά και τά στόματα των αιρετικών (Γνωστικών και Μανιχαίων), οι όποιοι υποστηρίζουν ότι ή Παλαιά Διαθήκη προέρχεται άπό τόν διάβολο! Διότι αν ό Χριστός ήλθε νά κατάλυση τήν κυριαρχία και τυραννία του διαβόλου, τότε γιατί όχι μόνο δεν καταλύει τήν Παλαιά Διαθήκη, άλλά και τήν συμπληρώνει; Διότι δεν είπε μόνο «δεν τήν καταργώ», άλλα έπρόσθεσε «τήν συμπληρώνω». Τούτο σημαίνει ότι όχι μόνο δεν ήταν αντίθετος προς τήν Παλαιά Διαθήκη, άλλ' ότι έφρόντιζε και γιά τήν τελειοποίησί της. Και τους μέν Προφήτας τους συνεπλήρωσε, διότι έβεβαίωσε και επαλήθευσε διά των έργων όλα όσα είχαν εκείνοι προφητεύσει δι' Αυτόν. Γι' αυτό και ό Ευαγγελιστής έλεγε κάθε φορά: «ίνα πληρωθη τό ρηθέν ύπό του Κυρίου διά τοϋ προφήτου λέγοντος...»· για να πραγματοποιηθή και έπαληθευθή εκείνο πού ελέχθη άπό τόν Κύριον διά στόματος του προφήτου... (βλ. Ματθ. β' 15, Μάρκ. ιδ' [14] 49, Λουκ. δ' 21, κα' [21] 22, κδ' [24] 44, Ίω. ιβ' [12] 38, ιγ' [13] 18, ιε' [15] 25 κ. ά.). Τόν δε Μωσαϊκό νόμο τόν έτήρησε και τόν εφήρμοσε και με ενα και με δεύτερο και με τρίτο τρόπο. Κατά πρώτον μέν, διότι δεν παρέβη καμμία εντολή του Νόμου (βλ. Ματθ. γ' 15, Ίω. η' 46, ιδ' [14] 30). Κατά δεύτερον διότι και εις ημάς έδωσε τήν δυνατότητα νά πράττωμε όσα προστάσσει ό Νόμος· τήν έκπλήρωσι του Νόμου τήν έχάρισε και είς ημάς (βλ. Ρωμ. η' 3, 4, γ' 31). Κατά τρίτον, διότι όσα έδίδασκε δεν ήταν κατάργησι τών προηγουμένων διατάξεων, άλλά έπέκτασι και συμπλήρωσί των. Διότι τό νά μή όργιζώμεθα δεν είναι κατάργησι της εντολής νά μή φονεύωμε, άλλα συμπλήρωσι και μεγαλύτερη ασφάλεια. Τό ίδιο μπορεί νά λεχθή και γιά όλες τις άλλες περιπτώσεις (ΙΩ. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ, Είς Ματθαίον, Όμ. 16, 2-3 ΡG 57, 241-242).

Ό ερμηνευτής Ευθύμιος Ζιγαβηνός στην ερμηνεία τών λόγων τοϋ Κυρίου «μή νομίσητε ότι ήλθον καταλύσαι τόν νόμον ή τους προφήτας· ούκ ήλθον καταλύσαι, άλλά πληρώσαι» (Ματθ. ε' 17) παρατηρεί: «Πώς έπλήρωσε» (=συνεπλήρωσε) ό Κύριος «τόν νόμον και τους προφήτας; Τους προφήτας μέν έπλήρωσε, εκπληρώσας» με έργα όλα «όσα περί αυτού προεφήτευσαν». Τόν δε νόμον αφ΄ ενός μέν με τό νά μή παραβή τίποτε τό νόμιμον, άφ' έτερου δέ με τό νά πρόσθεση είς αυτόν όσα ύπελείποντο. Διότι ενώ ό νόμος εμπόδιζε και άπηγόρευε «τά τέλη (=τά αποτελέσματα, τις εκβάσεις) τών αμαρτημάτων, ό Χριστός και τάς αρχάς έκώλυσεν. Ό φόνος μέν γάρ καρπός έστιν αμαρτίας· ρίζα δέ ταύτης ή οργή». 'Αλλ' έάν κανείς δέν βγάλη τή ρίζα, υπάρχει πιθανότης κάποτε νά καρποφορήση ή αμαρτία. Άπό αυτό λοιπόν αποδεικνύεται ότι ή εντολή περί απαγορεύσεως τοΰ φόνου ήταν ελλιπής. Ό Χριστός δέ τήν «άνεπλήρωσεν έντειλάμενος μή όργίζεσθαι» (ΕΥΘΥΜΙΟΥ ΖΙΓΑΒΗΝΟΥ, Ερμηνεία είς τό κατά Ματθαίον Εύαγγέλιον, κεφ. ε' 17 ΡG129,204ΑΒ).

Άλλα και ό ίερός Θεοφύλακτος σχολιάζει: «"Οσα ό νόμος έσκιαγράφησε (=παρουσίασε μέ σκιές και τύπους), ταύτα ό Κύριος τελείως (=καθαρά, εμφανέστατα) έζωγράφησεν. ΄Ωσπερ και ό ζωγράφος ού καταλύει τήν σκιαγραφίαν, άλλά μάλλον άναπληροΊ (=τήν συμπληρώνει)» (Παρά ΠΑΝ. Ν. ΤΡΕΜΠΕΛΑ, "Υπόμνημα είς τό κατά Ματθαίον Εύαγγέλιον, έκδ. «ΌΣωτήρ», Άθηναι 2000, σελ. 90 (σχόλια εις Ματθ. ε' 17).

Τά ίδια ισχύουν και γιά τους λόγους τοϋ κυρίου: «Ήκούσατε ότι έρρέθη τοις άρχαίοις, ού μοιχεύσεις. Έγώ δέ λέγω ύμίν ότι πάς ό βλέπων γυναίκα προς τό έπιθυμήσαι αυτήν ήδη έμοίχευσεν αυτήν έν τη καρδία αύτού» (Ματθ. ε' 27-28). Ό Κύριος, σχολιάζει ό ιερός Χρυσόστομος, δέν είπεν «ότι ό μοιχός κολάζεται μόνον», αλλά αυτό πού είπε γιά τόν φονιά, τό ίδιο λέγει και έδώ «και τήν άκόλαστον όψιν κολάζων (=τιμωρών), ίνα μάθης τό πλέον τών γραμματέων πού τίθεται». Ό Κύριος «ούχ απλώς τήν έπιθυμίαν αναιρεί, άλλα τήν έκ της όψεως έγγινομένην έπιθυμίαν». Διότι δέν είπεν απλώς όποιος έπιθυμήση· διότι μπορεί νά έπιθυμήση και αυτός πού βρίσκεται στά όρη, μακριά άπό τόν κόσμον· άλλά είπε «καθένας πού βλέπει γυναίκα γιά νά τήν έπιθυμήση προς άμαρτίαν», δηλαδή «ό έαυτώ τήν έπιθυμίαν συλλέγων» διά της ενεργείας αύτής (Παρά ΠΑΝ. Ν. ΤΡΕΜΠΕΛΑ, ένθ. άνωτ., σελ. 96, 97 (σχόλια είς Ματθ. ε' 28).

Εξ άλλου ό χρυσούς κανών της Καινής Διαθήκης, «πάντα όσα αν Θέλητε ίνα ποιώσιν ύμίν οι άνθρωποι, ούτω και ύμείς ποιείτε αύτοίς» (Ματθ. ζ' 17) συνοψίζει όλην τήν διδασκαλίαν του Νόμου καί των Προφητών της Παλαιάς Διαθήκης, ή οποία (διδασκαλία) αναφέρεται στά καθήκοντα του άνθρωπου προς τόν άνθρωπον. «Ούτω διαλαμβάνει και ό παλαιός νόμος, και οι προφήται. Ό μέν γάρ νόμος φησίν· ΄Αγαπήσεις τόν πλησίον σου ώς σεαυτόν - οι προφήται δέ πάλιν πολλά περί φιλαδελφίας τοίς 'Ιουδαίοις παρήνεσαν» (ΕΥΘΥΜΙΟΥ ΖΙΓΑΒΗΝΟΥ, ένθ' άνωτ., ΡG 129, 2640-265Α).

Στην τυχόν απορία διατί ήταν «ατελής ό παλαιός νόμος», ό έρμηνευτής Ζιγαβηνός άπαντά: «Διότι σκληροτράχηλοι ήσαν οί Εβραίοι, και ούκ ήνείχοντο ζυγόν βαρύν. Τοίνυν εκείνους μέν, ώς νηπίους είς άρετήν, γάλα έπότισεν ήμίν δέ, ώς άνδράσι, προσήγαγε στερεάν τροφήν» (ΕΥΘΥΜΙΟΥ ΖΙΓΑΒΗΝΟΥ, ένθ' άνωτ.. ΡG 129, 204C).

ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ ΑΡΘΡΑ