ΑΓ. ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ: ''Περὶ εὐταξίας ἐν ταῖς δοξολογίαις''

"Αὐτὸ λοιπὸν νὰ ξέρετε· ὅτι πρέπει νὰ ἐρχόμαστε ἐδῶ (στὸ ναὸ) μὲ τὴν εὐλάβεια ποὺ ἁρμόζει, γιὰ νὰ μὴν ἐπιστρέψουμε στὸ σπίτι ἔχοντας προσθέσει ἁμαρτήματα ἀντὶ γιὰ ἄφεση. Ποιό λοιπὸν εἶναι τὸ ζητούμενο καὶ ποιό τὸ ἀπαιτούμενο ἀπὸ μᾶς; Τὸ ν’ ἀναπέμπουμε τοὺς θείους ὕμνους συνεσταλμένοι μὲ πολὺν φόβο καὶ στολισμένοι μὲ εὐλάβεια· ἔτσι νὰ τοὺς προσφέρουμε''.

Πράγματι, ὑπάρχουν κάποιοι ἀπὸ τοὺς ἐδῶ, ποὺ νομίζω ὅτι οὔτε ἡ ἀγάπη σας τοὺς ἀγνοεῖ, οἱ ὁποῖοι καταφρονῶντας τὸν Θεὸ καὶ παίρνοντας τὰ λόγια τοῦ Πνεύματος ὡς συνηθισμένα, βγάζουν ἄτακτες φωνές, καὶ δὲν εἶναι καλύτεροι ἀπὸ τοὺς τρελλούς, καθὼς στριφογυρίζουν καὶ τρεμουλιάζουν ὅλο τὸ σῶμα τους καὶ δείχνουν ξένα ἤθη πρὸς ἐκεῖνα τῆς πνευματικῆς καταστάσεως.

Ἄθλιε καὶ ταλαίπωρε, πρέπει μὲ φόβο καὶ τρόμο νὰ ἐκπέμπεις τὴν ἀγγελικὴ δοξολογία, καὶ μὲ φόβο νὰ κάνεις τὴν ἐξομολόγηση, καὶ μ’ αὐτὴν νὰ ζητᾷς συγγνώμην τῶν πταισμάτων σου. Ἀντιθέτως ἐσὺ εἰσάγεις ἐδῶ αὐτὰ ποὺ κάνουν οἱ ἠθοποιοὶ καὶ οἱ χορευτές, κουνῶντας τὰ χέρια σου ἀτάκτως καὶ πηδῶντας μὲ τὰ πόδια σου καὶ κάνοντας ἑλιγμοὺς μ’ ὅλο σου τὸ σῶμα.

Καὶ πῶς δὲν φοβᾶσαι καὶ δὲν φρίττεις τολμῶντας ἀδίστακτα νὰ λὲς (ἐδῶ) τέτοια (ἅγια) λόγια; Δὲν καταλαβαίνεις ὅτι εἶναι παρὼν ἀοράτως ὁ ἴδιος ὁ Δεσπότης, καὶ βλέπει τὴν κίνηση τοῦ καθενὸς μὲ προσοχὴ καὶ ἐξετάζει τὴν συνείδηση; Δὲν καταλαβαίνεις ὅτι ἄγγελοι παρευρίσκονται σ’ αὐτήν τὸ φρικτήν Ἁγία τράπεζα καὶ μὲ φόβο τὸ κυκλώνουν;

Ἀλλ’ ἐσὺ δὲν τὰ καταλαβαίνεις αὐτά, ἐπειδὴ τὸ μυαλό σου ἔχει σκοτισθεῖ ἀπὸ τ’ ἀκούσματα καὶ θεάματα τῶν θεάτρων, καὶ γι’ αὐτὸ αὐτὰ ποὺ γίνονται ἐκεῖ τ’ ἀνακατεύεις μὲ τοὺς τύπους τῆς ἐκκλησίας· γι’ αὐτὸ μὲ τὶς ἄσκοπες κραυγὲς ἐξωτερικεύεις τὴν ψυχική σου ἀταξία.

Πῶς λοιπὸν θὰ ζητήσεις συγγνώμην τῶν ἁμαρτημάτων σου; Πῶς θὰ κάνῃς τὸν Δεσπότη νὰ σὲ λυπηθῇ, ὅταν παρουσιάζεις μὲ τέτοια καταφρόνηση τὴν δέηση; Λές· Ἐλέησόν με ὁ Θεός, καὶ τὸ ἦθος ποὺ ἐκδηλώνεις εἶναι ξένο πρὸς τὸ ἔλεος. Σῶσόν με, φωνάζεις, καὶ σχηματίζεις ἄσχετη τὴν μορφὴ τῆς σωτηρίας.

Σὲ τί βοηθοῦν στὴν ἱκεσία τὰ χέρια ποὺ σηκώνονται καὶ μετεωρίζονται συνεχῶς καὶ περιστρέφονται ἀτάκτως μὲ δυνατὴ κραυγὴ καὶ μὲ ὁρμητικὴ ὤθηση τῆς ἄσκοπης ἐκπνοῆς; Ἀπ’ αὐτὲς τὶς πράξεις δὲν ἀνήκουν ἄλλες στὶς ἑταῖρες ποὺ συχνάζουν στὰ στενά, καὶ ἄλλες σ’ αὐτοὺς ποὺ φωνάζουν στὰ θέατρα;

Πῶς λοιπὸν τολμᾷς ν’ ἀνακατεύεις τὰ παιχνίδια τῶν δαιμόνων μὲ τὴν ἀγγελικὴ αὐτὴ δοξολογία; Καὶ πῶς δὲν ντρέπεσαι ποὺ βγάζεις τὴν ἴδια φωνὴ ἐδῶ λέγοντας· Δουλεύσατε τῷ Κυρίῳ ἐν φόβῳ καὶ ἀγαλλιᾶσθε αὐτῷ ἐν τρόμῳ;

Αὐτὸ εἶναι τὸ νὰ δουλεύεις μὲ φόβο; τὸ νὰ βρίσκεσαι σὲ διάχυση καὶ ὑπερένταση καὶ μὲ τὸ νὰ μὴν ἔχεις ἐπίγνωση γιὰ ποιά πράγματα μιλᾷς (μὲ τὸν Θεὸ) μὲ τὸ ἄτακτο βγάλσιμο τῆς φωνῆς;

Αὐτὸ (σὲ πληροφορῶ) εἶναι ἐκδήλωμα καταφρονήσεως, ὄχι φόβου· ἀλαζονείας, ὄχι ταπεινώσεως· ἐκδήλωμα ἀνθρώπων ποὺ παίζουν μᾶλλον, παρὰ δοξολογοῦν."

 (Ἁγίου Ἰωάννου Χρυσοστόμου, Ἔπαινος περὶ τῶν ἀπαντησάντων ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ, καὶ περὶ εὐταξίας ἐν ταῖς δοξολογίαις..., 2· PG 56, 99-100).