«Το Εκκλησιαστικόν Ημερολόγιον ως κριτήριον της Ορθοδοξίας»
(Ε΄ ΜΕΡΟΣ)
Ερχόμεθα εις την εξέτασιν του τρίτου λόγου, όστις είναι το αλληλέγγυον και συνυπεύθυνον του οικουμενικού Πατριαρχείου μετά της Αυτοκεφάλου Ελληνικής Εκκλησίας εις το ζήτημα της ημερολογιακής καινοτομίας. Εις το σημείον τούτο εκ πρώτης όψεως φαίνεται έχων δίκιο ο Μακαριώτατος, αλλ΄ όταν υποβάλωμεν τούτο εις την βάσανον της αναλυτικής ερεύνης και της αιτιολογικής εξετάσεως θα εύρωμεν αυτόν και μόνον υπαίτιον της καινοτομίας ταύτης εις ήν κατώρθωσε δια της ψευδολογίας και της επιρροής της επαναστατικής τότε Κυβερνήσεως να παρασύρη και την Σύνοδον του Οικουμ. Πατριαρχείου, και ούτω να καταστήση και ταύτην αλληλέγγυον και συνυπεύθυνον δια το Εκκλησιαστικόν τούτο πραξικόπημα της αλλαγής του ημερολογίου. Και εξηγούμεθα. Ο Μακαριώτατος κατά την ιστορική Συνεδρίαν της Ιεραρχίας της Ελλάδος της 27 Δεκεμβρίου 1923 επέτυχε μεν να υφαρπάση την γνώμην της πλειοψηφίας της Ιεραρχίας, μειοψηφισάντων τεσσάρων μόνον, όπως θέση ούτος εις εφαρμογήν το νέον ημερολόγιον , αλλ΄ υπο την προυπόθεσιν να έχη προς τούτο και την συμφωνίαν των λοιπών Εκκλησιών απαραιτήτως δέ του Οικουμενικού Πατριαρχείου, η μεθ΄ού συμφωνία ήτο εκ των ών ουκ άνευ και δια το πρωτεύον κύρος Αυτού, αλλά και διότι αί Εκκλησίαι των νέων χωρών της Ελλάδος εξηρτώντο τότε εξ Αυτού. Εφ΄ ώ και ο Μακαριώτατος κατέβαλε όπως προσελκύση πρός τας απόψεις αυτού την Ιεράν Σύνοδον του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Είναι δέ γνωστόν εξ επισήμων εγγράφων ότι η Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου δεν απεδέχθη ευμενώς κατ΄ αρχήν την υπό του Μακαριωτάτου προταθείσα γνώμην περί μεταρρυθμίσεως του Εκκλησιαστικού ημερολογίου
Ιδού τι έγραφεν ο Οικουμενικός Πατριάρχης, ο αείμνηστος Γρηγόριος προς τον Μακαριώτατον Αρχιεπίσκοπον Αθηνών κ. Χρυσόστομον Παπαδόπουλον.
«Η μεταρρύθμισις την οποίαν πρόκειται να κάμωμεν δεν πρέπει να επιφέρη σκανδαλισμόν εις το χριστεπώνυμον πλήρωμα· λαμβάνομεν σοβαρώς υπ΄όψιν, ότι δεν είναι τι αδιάφορον το πως θα διατεθώσιν αί μάζαι των χριστιανών μας απέναντι μεταρρυθμίσεως αποδεχομένης το Γρηγοριανόν σύστημα».
Είναι δέ επίσης, γνωστόν ότι η Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου παρεπείσθη υπό του Μακαριωτάτου, όστις δι΄ επανειλημμένων γραμμάτων παρίστα την μεταβολήν του ημερολογίου ως μέλλουσαν να εξυπηρετήση ύψιστα εθνικά συμφέροντα και ούτω απεφάσισε να δεχθή κατ΄ αρχήν την πρότασιν αυτού, αλλ΄ υπό τον όρον της κοινής συμφωνίας απασών των ορθοδόξων Εκκλησιών. Ούτω εκ της απαντήσεως ταύτης του Οικουμενικού Πατριαρχείου αριδήλως καταφαίνεται ότι τούτο εθεώρει απαραίτητον την συμφωνίαν πασών των αδελφών Εκκλησιών δια την μεταβολή του ημερολογίου. Άλλ΄ επειδή ο Μακαριώτατος εγνώριζεν ότι όλαι αί άλλαι ορθόδοξοι Εκκλησίαι ηρνήθησαν διαρρήδην να προσχωρήσωσιν εις την μεταρρυθμιστικήν άποψιν Αυτού και θέλων να προκαταλάβη και να εξασφαλίση πρός εφαρμογήν του νέου ημερολογίου την γνώμην μόνον του Οικουμενικού Πατριαρχείου, ήτις τω ήτο απαραίτητος κατά την σχετική απόφασιν της Ιεραρχίας της Ελλάδος, απηύθυνε προς τον αοίδιμο Οικουμενικόν Πατριάρχην Γρηγόριον το εξής έγγραφον υπ΄ αρ. 70 και χρονολογίαν 3 Ιανουαρίου 1924.
«Η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος επί του ημερολογιακού έκρινε χάριν του Ορθοδόξου Ελληνικού λαού την προσαρμογήν του Εκκλησιαστικού προς το πολιτικόν ημερολόγιον. Επειδή δέ δυσεπίτευκτος εν γε τω παρόντι φαίνεται η συμφωνία πασών των ορθοδόξων Εκκλησιών φρονεί, ότι μετά την αφομοίωσιν των ημερολογίων και μέχρι της επιτεύξεως τοιαύτης ποθητής συμφωνίας και της οριστικής διαρρυθμίσεως του πασχαλίου, το Πάσχα, και αί μετ΄ αυτού συνδεόμεναι εορταί δύνανται να εξακολουθήσωσι, τελούμεναι κατά το Ιουλιανόν ημερολόγιον εν ταίς αντιστοίχοις ημέραις του πολιτικού ημερολογίου. Ούτω δέ το Πάσχα του 1924, συμπίπτον κατά το Εκκλησιαστικόν ημερολόγιον τη 14η Απριλίου εορτασθήσεται τη 27η του αυτού μηνός. Και τούτο ίνα μηδεμία απολύτως εν τω Πασχαλίω επέλθη μεταβολή ως πρός τας κινητάς εορτάς εκτός της ονομασίας των ημερομηνιών... Την μέσην ταύτην λύσιν μέχρι της οριστικής προτείνουσα η Ιερά Σύνοδος, παρακαλεί την Υμετέραν Παναγιότητα, όπως αποδέξηται αυτήν... Ου διαφεύγει πάντως την σύνεσιν της Υμετέρας Παναγιότητος ή τε σπουδαιότης του ζητήματος και η ανάγκη της καθ΄ οιονδήποτε τρόπον επιλύσεως αυτού. Καίτοι δέ απαραίτητον και επιβεβλημένην θεωρούμεν την μεταβολήν του ημερολογίου, όμως απαραίτητον ωσαύτως και επιβεβλημένην κρίνομεν και την συμφωνίαν της Υμετέρας Παναγιότητος δια τε το τη καθόλου Εκκλησία μέγα κύρος Οικουμενικού Θρόνου, και διά την εν τω θεοσώστω Βασιλείω της Ελλάδος ύπαρξιν Μητροπόλεων εχουσών έτι την αναφοράν αυτών προς τον Οικουμενικόν θρόνον. Λυπηρόν ότι οι λοιποί Πατριάρχαι της Ανατολής ουδαμώς απεδέχθησαν την μεταβολήν του ημερολογίου, ως αύτη ιδίως προυτάθη υπό του εν Κωνσταντινουπόλει Πανορθοδόξου Συνεδρίου. Η Ιερά Σύνοδος τςη Εκκλησίας της Ελλάδος θερμήν υποβάλλουσα παράκλησιν πρός την Υμετέραν Παναγιότητα, ὀπως σπουδαίως μεριμνήση περί του ημερολογίου απεκδέχεται, είτε την συμφωνίαν πρός την προταθείσα υπ΄ Αυτής λύσιν, είτε νέαν ενέργειαν πρός οριστικωτέραν διευθέτησιν του σοβαρού τούτου ζητήματος. Πόθω δέ Αυτήν κατασπαζόμενοι...».
Τις αναγινώσκων την επιστολήν ταύτην δεν πείθεται περί του ηθικού εκβιασμού, όν ήσκησε ο Μακαριώτατος επί του πνεύματος της Ιεράς Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου, όπως υφαρπάση την γνώμην αυτής δια την ποθεινήν υπ΄ Αυτού μεταβολήν του Εκκλησιαστικού ημερολογίου; Αλλ΄ επίσης χαρακτηριστική είναι και η σχετική προς τον Μακαριώτατον απάντησις του Οικουμενικού Πατριάρχου έχουσα ούτω
«Αριθ. 221-20 Ιανουαρίου 1924
Μακαριώτατε,
Ληφθείσα, μετά προσηκούσης, ανεγνώσθη προσοχής ή απο 3ης λήγοντος μηνός επιστολής της Υμετέρας Μακαριότητος, εν ή ανακοινοί της υπό της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος ληφθείσαν απόφασιν και διατυπωθείσαν πρότασιν και παράκλησιν περί του ημερολογίου... Έγνωμεν αποδέξασθαι την υπό της αδελφής Εκκλησίας της Ελλάδος εισηγούμενην γνώμην.... και προτείνομεν ως ημέραν κοινής υπό πάντων των αδελφών Εκκλησιών εφαρμογής του νέου ημερολογίου την 10ην του μηνός Μαρτίου του αρξαμένου έτους 1924... Ταύτα ούν τα ούτως υφ΄ ημών Συνοδικώς της Ελλάδος εγκριθέντα και αποφασισθέντα γνωρίζοντες την απάντησιν, παρακαλούμεν την Υμετέραν Μακαριότητα, εί που νομίζει πρόσφορον, ενεργήση, ίνα και υπό άλλων Εκκλησιών ομοία εξενέχθη απόφασις και ταχέως φθάση πρός ημάς η αναγκαία δήλωσις της συναινέσεως αυτών.
Επί τούτοις και αύθις εν Κυρίω κατασπαζόμενοι Αυτήν διατελούμεν... Της υμετέρας Σεβασμίας Μακαριότητος αγαπητός εν Χριστώ αδελφός και όλως πρόθυμος».
Εκ του απαντητικού τούτου γράμματος του Πατριάρχου τις δεν πείθεται, ότι την πρωτοβουλίαν εν τω ζητήματι τούτω είχεν ο Μακαριώτατος και η Εκκλησίας της Ελλάδος, και όχι ο Πατριάρχης και η Σύνοδος του Πατριαρχείου, μετά πολλού κόπου ενδώσασα εις την παράκλησιν του Μακαριωτάτου και προσχωρήσασα εις την πρότασιν της Εκκλησίας της Ελλάδος; Και όμως ο Μακαριώτατος είχε την τόλμην, ίνα μη τι άλλο είπω να δηλώση δημοσία ότι την έμπνευσιν και την πρωτοβουλίαν εις το ζήτημα της διορθώσεως του Εκκλησιαστικού ημερολογίου είχεν ο Οικ. Πατριάρχης και το Πατριαρχείου και όχι ο ίδιος και η Εκκλησίας της Ελλάδος. Άλλωστε τούτο μοι επεβεβαίωσεν προφορικώς και ο αοίδιμος Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντίνος, όν επισκεφθείς εν νέα Φιλαδελφεία ένθα εφησύχαζε μετά την παραίτησιν του εκ του θρόνου και ερωτήσας έλαβον της εξής απάντησιν παρ΄ Αυτού απάντησιν
ερώτησις
«Πως Παναγιώτατε το Οικουμενικόν Πατριαρχείον το Πρυτάνειον τούτο και ο Άρειος Πάγος της Ορθοδοξίας έσπευσε πρώτον εις την Εκκλησιαστικήν ταύτην μεταρρύθμισιν άνευ της συναινέσεως μάλιστα των λοιπών ορθοδόξων Εκκλησιών, και δή των τριών πατριαρχείων της Ανατολής»;
απάντησις
«Η Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου παρεπείσθη υπό του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών, όστις δι΄ επανειλημμένων γραμμάτων παρίστα εις την Σύνοδον την διόρθωσιν του ημερολογίου ως πάγκοινον πόθον του Ελληνικού λαού, και ως επιβεβλημένην υπό υψίστων εθνικών συμφερόντων και αναγκών», προσθέσας μάλιστα ότι ούτος, ως Μητροπολίτης Δέρκων τότε, εμειοψήφισε κατ΄ αρχήν εις την σχετικήν απόφασιν.
Ούτω ο Μακαριώτατος αποσπάσας κατ΄ αρχήν την γνώμην του Οικουμενικού Πατριάρχου και της Συνόδου δια την μεταβολήν του ημερολογίου και θέλων να προκαταλάβη ενεδεχομένην αναθεώρησιν της αποφάσεως ταύτης του Οικουμενικού Πατριαρχείου εξ΄ αιτίας της μη συναινέσεως των λοιπών Εκκλησιών, και της διαμαρτυρίας μάλιστα του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, έσπευσε να τηλεγραφήση προς τον Οικ. Πατριάρχη τα εξής
Αριθ. 320-14 Φεβρουαρίου 1934 Πατριαρχείον Κωνσταντινουπόλεως
«Συμφώνως εγγράφω νέου ημερολογίου 10η μηνός Μαρτίου ονομασθήσεται 23η Μαρτίου και παρακαλούμεν αναγγείλατε Μητροπολίταις Νέων χωρών Ελλάδος σχετικήν αποφάσιν Οικουμενικού Πατριαρχείο και γνωρίσατε ημίν αμέσως τούτο προς συμμόρφωσιν και ενέργειαν δεόντων!! Αθηνών Χρυσόστομος».
Συγχρόνως δέ ο Μακαριώτατος θέλων αφ΄ ενός μέν να κατοχυρώση την ουτωσεί εκμαιευθείσαν απόφασιν της εφαρμογής του νέου ημερολογίου και δια του Κυβερνητικού κύρους απέναντι του Πατριαρχείου και αφ΄ ετέρου να πείση τας άλλας Εκκλησίας, ότι εις την μεταρρύθμισιν ταύτην του ημερολογίου ηγείται το Οικουμενικόν Πατριαρχείον επ΄ ελπίδι να παρασύρη και αυτάς εν τέλει εις την καινοτομίαν ταύτην, απηύθυνε τα εξής εις το Υπουργείον των Εξωτερικών εν τη 4η Μαρτίου 1924
«Παρακαλούμεν ειδοποιήσατε επειγόντως τηλεγραφικώς τους Μακαριωτάτους Πατριάρχας Ιεροσολύμων, Αντιοχείας, Αλεξανδρείας, Σερβίας, και τους Αρχιεπισκόπους Ρουμανίας και Κύπρου ότι Εκκλησία Ελλάδος απεδέχθη απόφασιν Οικουμενικού Πατριαρχείου περί συνταυτισμού εκκλησιαστικού ημερολογίου και πολιτικού τοιούτου, οριζομένης 10ης Μαρτίου ως 23ης. Τον δέ Οικουμενικόν Πατριάρχην Κωνσταντινουπόλεως ότι έθηκεν εις εφαρμογήν την περί ημερολογίου σχετικήν απόφασιν Αυτού. Ο Αθηνών Χρυσόστομος».
Ούτω ο Μακαριώτατος παρενέβαλεν εις καθαρώς Εκκλησιαστικόν ζήτημα και την Κυβερνητικήν μεσολάβησιν, το μεν ίνα θέση την Ιεραρχίαν της Ελλάδος προ τετελεσμένου γεγονότος εγκριθέντος και υπό της Κυβερνήσεως, το δέ ίνα αποκλείση πάσαν ενδεχομένην αναβολήν της εφαρμογής εκ μέρους του Οικουμενικού Πατριαρχείου, λόγω της μη συναινέσεως των λοιπών Εκκλησιών, και της διαμαρτυρίας του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας αποστείλαντος εις τον Οικουμενικόν Πατριάρχην το εξής τηλεγράφημα
Αριθ. 23. Πατριάρχη Γρηγορίω Κωνσταντινούπολιν
«Συνεπεία τηλεγραφήματος Υμετέρας Παναγιότητος συνελθούσα σήμερον η Ιερά καθ΄ ημάς Σύνοδος έγνω τα εξής
Έχοντες υπ΄ όψει γράμματα των Εκκλησιών Ρουμανίας, και Σερβίας εμμένομεν εν προδεδογμένοις εν προτέραις Συνοδικαίς Συνεδριάσεσι και αποκρούομεν πάσαν προσθήκην ή πάσαν μεταρρύθμισιν ημερολογίου πρό συγκλήσεως μόνης αρμοδίας εις συζήτησιν αυτού Οικουμενικής Συνόδου ής σύγκλησιν προτείνομεν ταχίστην». Κάιρον 15 Ιανουαρίου (παλαιά ημερομηνία) 1924 Πατριάρχης Φώτιος».
Σημειωτέον δ΄ ότι την απάντησιν ταύτην ο Πατριάρχης Φώτιος ανεκοίνωσε και προς τους Πατριάρχας Αντιοχείας, Ιεροσολύμων, και τον Αρχιεπίσκοπον Κύπρου, οίτινες και απήντησαν πρός τον Πατριάρχην Φώτιον, αποκρούοντες και ούτοι την μεταρρύθμισιν. Κατόπιν πάντων τούτων τις λογικός και αμερόληπτος Κριτής δύναται να αμφισβητήση ότι ο Μακαριώτατος εξεβίασε την ερμαφρόδιτον ταύτην, ήν εκείνος απεκάλει μέσην λύσιν του ημερολογιακού ζητήματος, επωφεληθείς της ψυχολογικής καταστάσεως του Πατριαρχείου και χρησιμοποιήσας όλως ακαίρως και ανοήτως και την επιρροή της Ελληνικής Κυβερνήσεως;
Εκ πάντων τούτων, νομίζομεν επαρκώς κατεδείχθη, ότι ο Μακαριώτατος κατώρθωσε να θέση ως επικάλυμμα και προμετωπίδα της αρχεβούλου εισηγήσεως αυτού περί της μεταβολής του ημερολογίου, οιχί βεβαίως την έννοιαν του Οικουμενικού Πατριαρχείου, του Παλλαδίου τούτου της ορθοδοξίας, αλλά την δωδεκαμελή Σύνοδον Αυτού, ήν εξεβίασε ηθικώς εις την αντορθόδοξον ταύτην Εκκλησιαστικήν μεταρρύθμισιν. Εποιησάμεθα δέ την διαστολήν ταύτην της εννοίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου απο την διαρκή δωδεκαμελή Σύνοδον Αυτού, διότι δεν είναι ούτε ορθόν, αλλ΄ ούτε κανονικόν και δίκαιον να αποδώσωμεν την πράξιν ταύτην της Συνόδου εις το Οικουμενικόν Πατριαρχείον, όπερ αποτελεί, ου μόνον η δωδεκαμελής, ήτις εκλέγεται δια την τρέχουσα διοικητικήν υπηρεσίαν , αλλ΄ η υπερεβδομηκοντάριθμος χορεία της Ιεραρχίας του Οικουμενικού θρόνου, ής η γνώμη, ου μόνον δεν ελήφθη πρός τούτο, αλλ΄ ουδέ καν ηρωτήθη.
Τούτου ένεκα η μεταβολή του Εκκλησιαστικού ημερολογίου εν τω οικουμενικώ Πατριαρχείω δεν φέρει την σφραγίδα και το Εκκλησιαστικόν κύρος του Πατριαρχείου, διότι αύτη εγένετο υπό μόνης της δωδεκαμελούς Συνόδου αρμοδίας μόνον δια την τρέχουσαν διοικητικήν υπηρεσίαν του θρόνου, και ουχί υφ΄ όλης της Ιεραρχίας του θρόνου μόνης δικαιουμένης να επιλαμβάνηται εγκύρως της λύσεως ζητημάτων γενικής Εκκλησιαστικής φύσεως, οίον είναι και το ζήτημα του Εκκλησιαστικού ημερολογίου.
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου