Διάλογοι περί Οικουμενισμού (γ΄ μέρος)

Το παράδειγμά σας, ευρίσκεται εκτός θέματος και θέσεως, π. Γρηγόριε, και τούτο διότι αναφέρεται είς ζήτημα ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΦΥΣΕΩΣ, διά το οποίον η Εκκλησία αείποτε δύναται να εφαρμόση ότε κρίνει τούτο εύλογον, την οικονομίαν. Διά τα ΔΟΓΜΑΤΙΚΗΣ όμως ΦΥΣΕΩΣ θέματα, ώς το σήμερον εξεταζόμενον, ήτοι περί της κηρυττομένης υπό του Πατριάρχου, γυμνή τή κεφαλή αιρέσεως του Οικουμενισμού, οι ιεροί Κανόνες δεν επιτρέπουν ουδεμίαν οικονομίαν, ώς και πρότερον εμού εξήγησε λίαν αρκούντως ο π. Θεόδουλος. Συνεπώς, μετεθέσατε το θέμα προκαλέσαντες σύγχυσιν και μόνον!

__ Επιτρέπεται, άγιε Δίκαιε, ηκούσθη αιφνής η λεπτή φωνή του π. Βασιλείου, του γλωσσομαθούς και λογιωτέρου μοναχού της Σκήτης.

__ Βεβαίως π. Βασίλειε, ομιλείτε ελευθέρως.

__ Ώς θα γνωρίζωμεν, υποθέτω όλοι μας, ήρχισε να λέγη ο π. Βασίλειος, και ασφαλώς δεν θα πρέπη να λησμονή ο παπα-Σίλβεστρος, ότι δηλαδή τα πρωτεία και τα Filiogue του Πάπα δεν ενεφανίσθησαν ούτε κατά το 1054, ούτε κατά το 1053, ούτε κατά το 1052. Επί αιώνας όλους προηγουμένως εδιδάσκοντο ταύτα έν τη Δύσει. Και όμως η Εκκλησία-οικονομία χρωμένη-ήνειχετο και τον Πάπαν και τάς κακοδοξίας αυτού. Ναι, π. Σίλβεστρε! Αυτός ούτος ο Μ. Φώτιος ού μόνον ηνείχετο επί μακρόν να μνημονεύη έν τοίς ιεροίς Δυπτύχοις του κακοδόξου Πάπα, αλλά και έν έτει 885 έγραψε περί του πρό τριετίας αποθανόντος πάπα Ιωάννου του Η΄ !

<<Ούτος τοίνυν ο Ιωάννης ημέτερος, ο τον νούν ανδρείος, ανδρείος δε την ευσέβειαν… Ούτος ο κεχαριτωμένος της Ρώμης Αρχιερεύς…>> (Υπέρ της του Αγίου Πνεύματος Μυσταγωγίας, κεφ. 89).

Ώ! Εάν έζων τότε ωρισμένοι σύγχρονοι υπερζηλωταί και υπερορθόδοξοι! Δεν θα εδίσταζον ένεκα των ανωτέρω εκφράσεων φιλοφροσύνης να ρίψωσι κατά πρόσωπον του ιερού ανδρός την <<ρετσινιάν>> του προδότου! Θα απεκάλουν προδότην ποίον; Εκείνον, όν, ή των πραγμάτων αλήθεια ανέδειξε πρόμαχο της Πίστεως, αληθινόν ήρωα της Ορθοδοξίας… Αδελφέ παπα-Σίλβεστρε, <<στώμεν καλώς στώμεν μετά φόβου. Πρόσχωμεν την ομολογίαν της αγίας ημών πίστεως έν ταπεινώσει προσφέρειν>>. Ενθύμου πάντοτε τον λόγον της Γραφής <<Μη γίνου δίκαιος πολύ, μηδέ σοφίζου περισσά, μήποτε εκπλαγείς>> (Έκκλ. ζ΄ 7).

Σιγή πλέον του λεπτού ηκολούθησε μετά τους ανωτέρους λόγους του π. Βασιλείου. Οι πατέρες είχον άρδην μεταβληθή! Η βαθυτέρα αιτία όμως δεν ήτο η συμφωνία! Απλούστατα, δεν ηδύναντο την στιγμήν εκείνην να κρίνουν την πιστότητα των αναφερθέντων ιστορικών γεγονότων. Αί υποστηριχθείσαι έξ άλλου ημερομηνίαι υπό του π. Βασιλείου δεν ήτο εύκολον να ελεγχθούν. Μόνον ο π. Νικόδημος διέκοψε την φαινομενικώς ήσυχον ατμόσφαιραν. Εγερθείς επλησίασε τον π. Θεόδουλον και αφού αντήλλαξαν ολίγας λέξεις, ηκούσθη η φωνή του ζωηρά και εύηχος.

__ Ο π. Βασίλειος ασφαλώς θα γνωρίζη ότι διά της Συνόδου του 879 ήρθη το σχίσμα του 867, κατά την σύμφωνον γνώμην Ανατολικών και Δυτικών. Ιδού πως είς σύγχρονος Ορθόδοξος ερευνητής συνοψίζει τα πορίσματά των.

<<Η σύνοδος του 879, χάρις είς τον Μ. Φώτιον, κατέληξεν είς την επανένωσιν των Εκκλησιών, απορρίψασα τάς περί πρωτείου αξιώσεις του Νικολάου Α΄, αποδοκιμάσασα την προσθήκην του Filiogue και αναγνωρίσασα τον Φώτιον κανονικόν Πατριάρχην Κων/λεως. Ο πάπας Ιωάννης Η΄ επεδοκίμασε τα γεγονότα είς την Σύνοδον, απέκρουσε το Filiogue, δυσηρεστήθη όμως διότι δεν απεδόθη η Εκκλησία της Βουλγαρίας είς την Ρώμην>> (Σ. Μπιλάλη, Α΄, σελ. 216).

Κατόπιν τούτων, σας ερωτώ π. Βασίλειε, τι έπρεπε ο Μ. Φώτιος να πράξη, να μη απαντήση είς την πλήρη φιλοφροσύνης επιστολήν του πάπα Ιωάννου Η΄; Και κάτι σπουδαιότερον ακόμη, ασφαλώς δεν θα πρέπη να αγνοήτε ότι το σχίσμα δεν συντελέσθη τώ 1054, ως το παρουσιάσατε, αλλά τώ 867, μόλις δηλαδή αί διάφοροι κακοδοξίαι, αί οποίαι μέχρι της στιγμής εκείνης ήσαν απλώς ΤΑΣΕΙΣ και ΘΕΟΛΟΓΟΥΜΕΝΑ του Δυτικού κόσμου, έλαβον έν τώ του Νικολάου Α΄ συγκεκριμένην μορφήν. Εάν μετά τώ 867 υπήρξαν περιόδοι συμφιλιώσεως με την Ρώμην, τούτο δεν ωφείλετο είς ανοχήν της Εκκλησίας προς την κακοδοξίαν, άλλ’ αντιθέτως είς το γεγονός ότι, κατά περιόδους η Ρώμη ΥΠΕΣΤΕΛΛΕ τάς κακοδοξίας αυτής και ο πάπας ενεφανίζετο με το πρόσωπον του παλαιού ορθοδόξου επισκόπου. Το ανωτέρω συνέβη έν ακριβεία τώ 872, ότε ανήλθεν είς τον θρόνον της Ρώμης ο πάπας Ιωάννης Η΄.

<<Ότι ο πάπας Ιωάννης ήν ορθόδοξος και φύλαξ του ιερού Συμβόλου των έν Νικαία Πατέρων, ήτοι της κοινής των Χριστιανών παρακαταθήκης και εφάμιλλος του έν μακαρίοις Λέοντος του Γ΄, τέσσαρας απαραγράπτους μαρτυρίας έχομεν…>> ( Ίδε Νεκταρίου Κεφαλά – νύν αγίου - <<Μελέτη ιστορική περί των αιτιών του Σχίσματος>> Αθήναι 1903, σελ. 290 έξ.). Η ορθοδοξία του πάπα Ιωάννου Η΄ τόσον μεγάλην αναστάτωσιν προεκάλεσεν είς το κακόδοξον Λατινικόν περιβάλλον του ώστε επί αιώνας υπήρξε το επίκεντρον του μίσους των υπερασπιστών του κακοδόξου Παπισμού.

Οι λόγοι της επιστολής του προς τον Βασίλειον, Αυτοκράτορα Κων/λεως, αντήχησαν και αντηχούν έως σήμερον λίαν δυσαρέστως είς τα ώτα των.

<<Αποδέξασθαι Φώτιον τον θαυμασιώτατον και ευλαβέστατον αρχιερέα Θεού και Πατριάρχην, αδελφόν ημών και συλλειτουργόν… Αναμανθάνομεν γάρ σχεδόν παρά πάντων των προς ημάς αυτόθι φοιτώντων τον άνδρα πάσι προτερήμασι τοίς κατά Θεόν κομάν, τούτο μέν σοφία και συνέσει τη περί τα θεία και τα ανθρώπινα πάντων διαφέρονττα, τούτο δε περί την άλλην πρακτικήν αρετήν και επιμέλειαν των θείων ενταλμάτων ανεπάισχυντον εργάτην διαβοώμενον…>> ( Πρακτικά Συνόδων, Β΄ σελ. 937).

Ευκόλως, λοιπόν, διακρίνει πάς καλόπιστος ερευνητής, ότι είχεν αλλάξει σφόδρα η τακτική των παπών και ως επισφράγισμα ήλθεν η Σύνοδος του 879 να επικυρώση τάς εκατέρωθεν προσπαθείας αγάπης και ομονοίας.

Ιδού τι ανεφώνησαν οι αντιπρόσωποι του Πάπα έν αυτή

<<Εί τις αυτόν (Φώτιον) ούκ έχει Πατριάρχη άγιον και την μετ΄ αυτού κοινωνίαν ούκ ασπάζεται, έστω ή μερίς αυτού μετά του Ιούδα και μη συγκαταλέγεσθαι όλως μετά Χριστιανών>> . Εάν δε λάβωμεν ύπ΄ όψιν μας, άγιοι πατέρες, ότι την εποχήν εκείνην το αλάθητον δεν υπήρχεν, ότι τόσαι λειτουργικαί καινοτομίαι δεν υφίσταντο, αλλά εισήχθησαν μετά το σχίσμα, ότι παραφθοραί έν τοίς Μυστηρίοις, ως εγένεντο αργότερον ήσαν ξέναι, ότι εκλείψαντοις του λόγου οικονομίας και εφαρμοσθέντων των ιερών κανόνων, η Εκκλησία έκτοτε δεν ήτο δυνατόν να επανέλθη είς την περίοδον της οικονομίας, πολλώ μάλλον ότε η Ρώμη εστερεώθη είς τάς αιρετικάς δοξασίας της, πράγμα βεβαιωθέν από τάς πολλάς τυχούσας αποπείρας προς ένωσιν, όσον και από τάς αποφάσεις μεγάλων Συνόδων, τότε, ώ! τότε, τις θα τολμήση να ισχυρισθή ότι υφίσταται ταυτότης ή ομοιότης της περιόδου των ετών 867-1054 και της παρανόμου και αντιθέου οικονομίας της σήμερον; Καιρός όμως ν΄ αναφερθώ και είς την περιθρύλητον επιστολήν του πάπα Ιωάννου Η΄ προς τον Μ. Φώτιον, η οποία και μόνη είναι ικανή να δικαιώση πλήρως την στάσιν του Πατριάρχου

<<… και πάλιν ούν παραδηλούμεν τη αιδεσιμότητί σου, ίνα περί του άρθρου τούτου (Filiogue) , δι΄ ού συνέβη τα σκάνδαλα μέσον της Εκκλησίας του Θεού, έχης πληροφορίαν είς ημάς, ότι ού μόνον ού λέγομεν τούτο, αλλά και τους πρώτον θαρρἠσαντας τη εαυτών απονοία τούτο ποιήσαι, παραβάτας των θείων λόγων κρίνομεν, και μεταποιητάς της θεολογίας του Δεσπότου Χριστού, και των αποστόλων και των λοιπών πατέρων, οι συνελθόντες συνοδικώς παρέδωκαν το άγιον Σύμβολον, και ΜΕΤΑ ΤΟΥ ΙΟΥΔΑ αυτούς τάττομεν…>> (Πρακτικά Συνόδων, Β΄ σελ. 974).

__Συμφωνώ απόλυτως με τον π. Νικόδημον, εφώναξε διά πρώτην φοράν ο πνευματικός μετά σχετικής χειρονομίας, Η ιστορική μαρτυρία που μας προσέφερεν ήτο αριστουργηματική και απολύτως πιστεύω ότι είναι και αλήθέστατη!

Έχετε να παρατηρήσετε τίποτε έπ΄ αυτού π. Βασίλειε;

__ Πάντων τα βλέμματα εστράφησαν προς τον νεαρόν Βασίλειον, ο οποίος διά πρώτην φοράν εδοκιμάζετο κατά κατά ένα τοιούτον τρόπο δημοσίως. Επί έτη έχαιρε σεβασμού ως σοφός και πεπαιδευμένος μοναχός. Ιδού όμως ότι ο π. Νικόδημος τον απεδείκνυε σφόδρα αναληθή είς τα επιχειρήματά του.