ΠΕΡΙ ΑΓΑΠΗΣ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΟΣ (Γ΄ ΜΕΡΟΣ)

Πολλοί απο εσάς κυττάζετε το ίδιον κέρδος. Ούτος έχει τάς ελαίας του, ο άλλος το εμπόριον, και άλλος τις άλλο τι, καθείς είσθε φρόνιμοι διά το ίδιον συμφέρον, περί δε του κοινού συμφέροντος ολίγον φροντίζετε, και ακόμη ολιγώτερον συμφωνείτε. Τοιαύτη ιδιορρυθμία υπάρχει όχι μόνο άδικος, αλλά και ασυλλόγιστος. Κατά τούτο φαίνεσθε παρόμοιοι πρός ταξειδιώτας, οίτινες πλέουσιν έις έν και το αυτό καράβιον, και έπειτα, χειμώνας επερχομένου, αντί να συνεργώσι τα δυνατά και κατά μέρος έκαστος και όλοι ομού πρός την του πλοιού σωτηρίαν, αυτοί φροντίζουσι καθείς τί να φάγη, και πως να στρώση και να φιλοκαλήση τον τόπον, είς τον οποίον έτυχε καθήμενος, άν εβλέπερε τοιούτους ταξειδιώτας, δεν ηθέλετε φωνάξει συμπονούντες πρός αυτούς, <<άνθρωποι ανόητοι! Τι κάμνετε; Το πλοίον κινδυνεύει και σείς κάθεσθε αφρόντιστοι ο είς είς την πρώραν, άλλον είς την πρύμνην, και άλλος αλλαχού; Δεν συλλογίζεσθε, ότι άν ολόκληρον το πλοίον πάθει τι κακόν, θέλετε συναφανισθή και σείς μετ' αυτών των τόπων και αυτών των στρωμάτων και φαγίων σας; Τοιαύτα θέλετε ειπεί πρός εκείνους, αλλά τί δεν λέγετε ταύτα και πρός εαυτούς; Ω αδελφοί! Μή πλανάσθε. Η ιδιορρυθμία είναι ενάντια της πρός αλλήλους κοινωνίας, και χωρίς της κοινωνίας οι της αυτής πόλεως πολίται δεν δύνανται να ευτυχώσι. Δύω βόες υπό τον αυτόν ζυγόν συνεζευγμένοι, όταν δεν σύρωσι συμφώνως το άροτρον, κάκιστον οργόνουσι και καταντώσιν είς κακόν. Είς δημόσιον χορόν όλοι συγχορεύουσι τον αυτόν φυλάσσοντες ρυθμόν, εί δέ καθείς ζητήσει ρυθμόν ιδιαίτερον, τότε διαλύεται κατησχυμένος ο χορός. Το αυτό γίνεται και είς τους πολίτας τους δούλους της ιδιορρυθμίας. Το ίδιον εκάστου συμφέρον έχει κέντρον το συμφέρον το κοινόν, και όταν η πόλις όλη συμφωνούσα υγιαίνη, σώζεται και καθείς κατά μέρος πολίτης. Διά τούτο πρώτη σας φροντίς και μάλιστα των προυχόντων άς ήναι το δημόσιον συμφέρον. Ω αδελφοί μου! Ήτο ποτέ καιρός, οπότε οι αληθινοί πατριώται εθυσίαζον μετά χαράς υπέρ του κοινού συμφέροντος και την ιδίαν αυτών ζωήν. Αυτός ο θείος Παύλος επροτίμα κάλλιον αυτός να κολασθή, και σωθώσιν οι ομογενείς του <<ηυχόμην από του Χριστού ανάθεμα είναι υπέρ των αδελφών μου, των συγγενών μου κατά σάρκα>>. Χριστιανέ! Και σύ δι' ολίγα χρημάτων κέρδος προδίδεις τα συμφέροντα των συμπολιτών σου, και όλης της πατρίδος σου; Μήπως νομίζητε ότι άν κερδίσεις το ίδιόν σου όφελος θέλεις ζήσει έως τέλους παρά τους άλλους ευτυχέστερος; Η νομίζεις, ότι δεν θέλεις συμμεθέξει και σύ αναλόγως της καταστάσεώς σου από της βλάβης και ζημίας του κοινού; Μωρία είναι τούτο και πλάνη φρενών! Η μερική ευτυχία περικλείεται είς υτην ευτυχίαν την κοινήν, ταύτην πρέπει να ζητή, όστις ζητεί την ιδίαν του ευτυχία, και έπειτα μία μερική οικία, όταν πέση, εύκολως ανεγείρεται βοηθούμενη υπό των άλλων. Άλλα όταν ολόκληρος η πολιτεία πέση, συγκαταπίπτουσι και οι ασφαλέστατοι και λαμπρότατοι οίκοι και ούτοι μάλιστα θάπτονται πρώτοι είς τα ερείπια των άλλων οικοδομών! Είναι παράγγελμα ιερόν και της πίστεως και της ορθής πολιτικής, <<έκαστος μή το εαυτού ζητείτε, αλλά και το του ετέρου>>. Τούτο δέ το παράγγελμα δεν επιτελείται, ειμή διά της ισότητος. Όταν δηλαδή επίσης συνεργείτε πρός την αλλήλων σωτηρίαν, έκαστος κατά τάς ιδίας αυτού δυνάμεις. Όστις έχει παρά τους άλλους ωμοπλάτας ισχυροτέρους, εκείνος χρεωστεί να σηκώνη και βάρος περισσότερον παρά τόν, όστις έχει ώμους ασθενείς, και τότε αποβαίνει ίση και ανάλογος αμφοτέρων η εργασία <<το τινός περίσευμα είς το του ετέρου ελάττωμα, ίνα γένηται ισότης>>. Αλλά σείς αγαπητοί, διά περιφιλαυτίαν και ιδιορρυθμίαν αμελείτε πολλάκις όχι μόνον τα κοινά, αλλά και αυτά των συγγενών σας και μάλιστα των ασθενεστέρων τα ιδιαίτερα δίκαια και τούτο γίνεται ύλη ικανή αγανακτήσεως, ήτις τρέφει την αυθάδειαν και ανυποταξίαν. Ναί αγαπητοί! Πολλάκις τάς αταξίας του όχλου γεννά των προυχόντων η αδικία και η πρός τους χρείαν έχοντας απάνθρωπος αναλγησία. Πλούσιε, προύχων, πρόκριτε, μή νομίσης, ότι είσαι τοιούτος διά σε μόνον αυτόν. Ο Θεός σε έκρινεν άξιον να σε καταστήση πατέρα και βοηθόν εκάστου των αδυνάτων και πτωχών αδελφών σου. <<σοί εγκαταλέλειπται ο πτωχός>>! Όταν δε τούτους ή σύ αυτός αδικής, ή παρ' άλλων αδικουμένους παραβλέπης, τότε ετοιμάζης κατά της κεφαλής σου κατακραυγήν είς την γήν, και εκδίκησιν έκ του ουρανού! Πλεονεξία ή περιφρόνησις παρά των μεγαλυτέρων πρός τους μικροτέρους, και φθόνος ή απείθεια παρά των μικροτέρων πρός τους μεγαλητέρους υπάρχουσι δύω κάκισται ζυγαί αμαρτημάτων κοινοβλαβών, ώστε ταύτα και μόνα δύνανται να φέρωσι και της πατρίδος τον αφανισμόν, και των ψυχών τον όλεθρον. <<Αλλήλων τα βάρη βαστάζετε, και ούτως αναπληρώσετε τον νόμον του Χριστού>>.

(ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΕΚ ΤΟΥ ''ΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙ ΑΓΑΠΗΣ ΠΑΤΡΙΔΟΣ'' ΥΠΟ ΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΤΟΥ ΕΞ ΟΙΚΟΝΟΜΩΝ, ΑΘΗΝΑΙ 1837)