ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΣΜΟΣ ΑΙ ΔΙΑΦΟΡΟΙ ΜΟΡΦΑΙ ΤΟΥ ΚΑΙ Η ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΣ ΑΥΤΟΥ

Ὑπό τοῦ μακαριστοῦ μοναχοῦ Κωνσταντίνου Καβαρνοῦ, Καθηγητοῦ Πανεπιστημίου

Ὠρισμένοι εὐσεβεῖς χριστιανοί, οἱ ὁποῖοι δέν ἔχουν ἐντρυφήσει εἰς τό θέμα τῶν χριστιανικῶν αἱρέσεων (Παπισμός, Προτεσταντισμός κ.λπ) ἀδυνατοῦν νά κατανοήσουν τά ὅσα γράφομεν εἰς τόν «Ο.Τ.» περί τῆς ἐπικινδυνότητος τῆς παναιρέσεως τοῦ οἰκουμενισμοῦ. Διά τήν κατανόησιν τοῦ ὅρου καί τῆς ἐπικινδυνότητος τοῦ Οἰκουμενισμοῦ, παραθέτομεν κατωτέρω ἕν κεφάλαιον ἀπό τό βιβλίον «Μελέτη περί τοῦ Οἰκουμενισμοῦ» τοῦ μακαριστοῦ Καθηγητοῦ Κωνσταντίνου Καβαρνοῦ, τό ὁποῖον ἐξεδόθη ὑπό τοῦ «Ὀρθοδόξου Τύπου» ἐν ἔτει 1997. Τό κεφάλαιον αὐτό ἔχει ὡς ἀκολούθως:

Πρός ἕνα ὁρισμόν τοῦ Οἰκουμενισμοῦ

᾿Επέστησα τὴν προσοχήν σας εἰς τὸ γραπτὸν ὑλικὸν περὶ τοῦ Οἰκουμενισμοῦ ποὺ ἔχω ἤδη θέσει εἰς τὴν διάθεσιν τοῦ γενικοῦ ἀναγνωστικοῦ κοινοῦ. Τώρα θὰ ἐκθέσω τὰς σκέψεις μου ἐπὶ τοῦ σπουδαίου αὐτοῦ θέματος εἰς νέαν, ἀναδιοργανωμένην μορφήν. ᾿Αρχίζω μὲ μίαν προσπάθειαν νὰ διασαφηνίσω τὸν ὅρον “Οἰκουμενισμός”. ῾Η λέξις αὐτὴ προέρχεται ἐκ τῆς λέξεως “οἰκουμένη”. ῾Η ρίζα τῆς λέξεως αὐτῆς εἶναι ὁ “οἶκος”. “Οἰκουμένη” σημαίνει ὁλόκληρον τὴν κατωκημένην γῆν. Τεκμήρια αὐτῆς τῆς κατοικήσεως εἶναι οἱ “οἶκοι”. Αὐταὶ αἱ λέξεις· “Οἶκος” καὶ “οἰκουμένη” εὑρίσκονται εἰς τὸ Εὐαγγέλιον, εἰς τὰς Πράξεις τῶν ᾿Αποστόλων, εἰς τὰς ᾿Επιστολὰς τοῦ ᾿Αποστόλου Παύλου, καὶ εἰς τὸ βιβλίον τῆς ᾿Αποκαλύψεως. 

Οὕτως, εἰς τὸ κατὰ Ματθαῖον Εὐαγγέλιον ὁ Χριστὸς λέγει εἰς τοὺς μαθητάς Του· “Καὶ κηρυχθήσεται τοῦτο τὸ Εὐαγγέλιον τῆς Βασιλείας ἐν ὅλῃ τῇ οἰκουμένῃ, εἰς μαρτυρίαν πᾶσι τοῖς ἔθνεσι, καὶ τότε ἥξει τὸ τέλος” (κδ´, 14).

Ὀκτώ μορφαί

Οἱ σύγχρονοι “Οἰκουμενισταί” θεωροῦν τὴν κίνησίν των ὡς ἀπευθυνομένην πρὸς τὴν Οἰκουμένην, πρὸς ὅλα τὰ ἔθνη. ᾿Αλλὰ τὸ Εὐαγγέλιον, τὸ ὁποῖον ζητοῦν νὰ διαδώσουν δὲν εἶναι τὸ αὐθεντικὸν Εὐαγγέλιον τοῦ Χριστοῦ. Τοῦτο εἶναι φανερὸν ἀπὸ τὸ γεγονὸς ὅτι δὲν ὑπάρχει ἕνα εἶδος Οἰκουμενισμοῦ, ἀλλὰ διάφορα εἴδη.

 Εἰς τὸ βιβλίον του “Οἰκουμενισμός· Μία Δογματικὴ θεώρησις”, ὁ πατὴρ Γεώργιος Φλωρόφσκυ διακρίνει τὰ ἀκόλουθα εἴδη Οἰκουμενισμοῦ· (1) Πολιτικὸν Οἰκουμενισμόν· (2) ᾿Αντικομμουνιστικὸν Οἰκουμενισμόν· (3) Οἰκουμενισμὸν διὰ τὴν ἐπίτευξιν μιᾶς θρησκευτικῶς ἐπικυρωμένης εἰρήνης· (4) Οἰκουμενισμὸν διὰ τὴν ἐπίτευξιν συμφωνίας ἐπὶ κοινωνικῶν θεμάτων· (5) Προτεσταντικὸν Οἰκουμενισμόν· (6) Ρωμαιοκαθολικὸν Οἰκουμενισμόν· καὶ (7) ᾿Ορθόδοξον Οἰκουμενισμόν. Εἰς τὸν κατάλογον αὐτὸν πρέπει τώρα νὰ προσθέσωμεν καὶ τὸν “Οἰκολογικὸν Οἰκουμενισμόν”, δεῖγμα τοῦ ὁποίου ἐδόθη κατὰ τὸ παρελθὸν φθινόπωρον εἰς τὴν νῆσον Πάτμον, πρωτοστατοῦντος τοῦ Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως κ. Βαρθολομαίου. ῾

Ο Φλωρόφσκυ δὲν ἐπιχειρεῖ νὰ ἐξηγήσῃ ποία ἀκριβῶς εἶναι ἡ οὐσία ἑκάστου εἴδους Οἰκουμενισμοῦ. Καὶ τοῦτο, διότι δὲν εἶναι σαφῆ φαινόμενα. Τὰ ἀναφέρω, διὰ νὰ δείξω ὅτι ὁ Οἰκουμενισμὸς εἶναι ἕνα πολὺ περίπλοκον καὶ συγκεχυμένον φαινόμενον. Εἶναι ἕνα φαινόμενον ἢ μᾶλλον ὁμάδες φαινομένων, τὸν τελικὸν σκοπόν τῶν ὁποίων οἱ Οἰκουμενισταὶ δὲν ἔχουν ἐπιχειρήσει νὰ ἐξηγήσουν μὲ σαφήνειαν καὶ ἀκρίβειαν.

Αἱ τρεῖς ἐπικινδυνότητες

᾿Εν σχέσει πρὸς τρεῖς ἀπὸ τὰς μορφὰς τοῦ Οἰκουμενισμοῦ ποὺ μόλις ἀνέφερα· Τοῦ Προτεσταντικοῦ, τοῦ Ρωμαιοκαθολικοῦ, καὶ τοῦ ᾿Ορθοδόξου, εἶναι καταφανὲς ἀπὸ τὰς ἐκδηλώσεις των, ὅτι δὲν ὑπάρχει ἕνας καὶ ὁ αὐτὸς σκοπὸς τὸν ὁποῖον ἐπιδιώκουν. Οὕτως, ὁ Προτεσταντικὸς Οἰκουμενισμὸς ἐπιζητεῖ συμφωνίαν ἐπὶ κοινωνικῶν θεμάτων, ὥστε νὰ δυνηθῆ νὰ ἐργασθῆ ἀποτελεσματικῶς μαζὶ μὲ ἄλλας οἰκουμενιστικὰς ὁμάδας διὰ τὴν λύσιν κοινωνικῶν προβλημάτων. ῾Η κατεύθυνσίς του αὐτὴ ὀφείλεται εἰς τὸ γεγονὸς ὅτι ὁ Προτεσταντισμὸς στερεῖται δογματικῆς ἑνότητος.

῾Ο Ρωμαιοκαθολικὸς Οἰκουμενισμὸς κατευθύνεται πρὸς ἕνωσιν ὅλων τῶν Χριστιανῶν ὑπὸ τὴν ἐξουσίαν τοῦ Πάπα, ὡς κεφαλῆς ὅλων τῶν Χριστιανῶν. ῾Ο ᾿Ορθόδοξος Οἰκουμενισμός, ὅπως συνελήφθη ὑπὸ τῶν ᾿Ορθοδόξων θεολόγων Φλωρόφσκυ, Παναγιώτου Μπρατσιώτου, καὶ ᾿Ιωάννου Καρμίρη, στόχον εἶχε τὴν μεταστροφὴν τῶν ἑτεροδόξων —τῶν Προτεσταντῶν καὶ τῶν Ρωμαιοκαθολικῶν— εἰς τὴν ᾿Ορθόδοξον ᾿Εκκλησίαν.

᾿Εθεώρει τὴν συμμετοχὴν τῶν ἐκπροσώπων τῆς τὸ᾿Ορθοδόξου ᾿Εκκλησίας εἰς τὴν Οἰκουμενιστικὴν Κίνησιν ὡς ἱεραποστολικὴν προσπάθειαν. ῞Οταν ὁ Φλωρόφσκυ καὶ ἕτεροι ᾿Ορθόδοξοι θεολόγοι, ὅπως αὐτοὶ ποὺ ἀνέφερα, εἶδαν τὴν αὐξανομένην ἀδιαφορίαν καὶ μάλιστα τὴν ἀποδοκιμασίαν αὐτῆς τῆς δογματικῆς προσεγγίσεως μεταξὺ τῶν ἑτεροδόξων, καὶ ἰδιαιτέρως τοῦ ᾿Αθηναγόρου, ἀπεσύρθησαν ἀπ᾿ αὐτὴν τὴν κίνησιν.

  

 Τά δόγματα εἰς τήν… ἀποθήκην

Τὴν ἡγεσίαν τοῦ ᾿Ορθοδόξου Οἰκουμενισμοῦ τὴν ἀνέλαβε γύρω εἰς τὸ ἔτος 1963 ὁ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως ᾿Αθηναγόρας, ὁ ὁποῖος ἀπεφάνθη· “Νὰ βάλωμε τὰ δόγματα εἰς τὴν ἀποθήκην!”. Διατυπώνων τὴν ἰδίαν προκήρυξιν κατ᾿ ἕνα ἄλλον τρόπον, ποὺ ὁμοίως παραμερίζει τὴν ᾿Αλήθειαν, ἔλεγε· “Θεολογία ἴσον ἀγάπη!”.

 ῾Ο ᾿Αθηναγόρας ἀντικατέστησε τὴν δογματικὴν προσέγγισιν τοῦ ᾿Ορθοδόξου Οἰκουμενισμοῦ ὑπὸ μιᾶς πολιτικῆς. Τοῦτο φαίνεται ὅτι ἔπραξε, διότι ἐνόμιζεν ὅτι ἡ θέσις τοῦ Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως τοιουτοτρόπως θὰ ἐνισχύετο. ᾿Επὶ αἰῶνας τὸ Πατριαρχεῖον καταπιέζεται ἀπὸ τὴν Τουρκίαν. Πολλοὶ διερωτῶνται ἀπὸ καιρὸν τώρα πόσον θὰ δυνηθῆ νὰ ἐπιβιώσῃ. ῾Ο ᾿Αθηναγόρας φαίνεται ὅτι εἶχε πιστεύσει πὼς ἀποφεύγων συζητήσεις ἐπὶ δογματικῶν διαφορῶν, ποὺ χωρίζουν τὴν ᾿Ορθοδοξίαν ἀπὸ τὰ ἑτερόδοξα χριστιανικὰ σώματα, ἢ ὡς ὁ ἴδιος ἔλεγε, διὰ τῆς “τοποθετήσεως τῶν δογμάτων εἰς τὴν ἀποθήκην” —τὸ Πατριαρχεῖον Κωνσταντινουπόλεως θὰ ἐκέρδιζε τὴν ὑποστήριξιν τῶν ἑτεροδόξων. Τοῦτοι θὰ ἐπίεζαν τὴν Τουρκικὴν κυβέρνησιν νὰ ἀφήνῃ τὸ Πατριαρχεῖον νὰ ἐκτελῇ τὰς θρησκευτικάς του λειτουργίας ἀνενόχλητον.

῾Ο πολιτικὸς αὐτὸς Οἰκουμενισμός, υἱοθετηθεὶς καὶ συνεχισθεὶς ὑπὸ τῶν διαδόχων του, ἔχει γίνει κατάδηλος ἀπὸ τὰς συχνὰς ἐπισκέψεις εἰς τὸ Πατριαρχεῖον Κωνσταντινουπόλεως κορυφαίων Οἰκουμενιστῶν, ἰδιαιτέρως ἐκπροσώπων τοῦ Βατικανοῦ, συμπεριλαμβανομένου τοῦ Πάπα, καὶ ἀπὸ ἐπισκέψεις τοῦ Πατριάρχου εἰς τὴν Ρώμην. Τὰ ἀποτελέσματα ὑπῆρξαν ἀρνητικά. Φαίνεται ὅτι αὐτὸ τὸ εἶδος Οἰκουμενισμοῦ ἐρεθίζει τοὺς Τούρκους, ἐξωθῶν αὐτοὺς νὰ ἐπιδιώκουν νὰ τὸ καταστρέψουν. Προφανῶς οἱ Τοῦρκοι ἑρμηνεύουν αὐτὰς τὰς ἐπισκέψεις ὡς ἕνα εἶδος συνωμοσίας ἐναντίον των.  

Ἀπέτυχεν ὁ πολιτικός οἰκουμενισμός τοῦ Φαναρίου

῾Η θέσις τοῦ πατρὸς Φλωρόφσκυ πρὸς τὰς ἀδογματίστους μορφὰς Οἰκουμενισμοῦ, ὅπως αὐτὰς ποὺ ἀνέφερα, ἦτο μία ἔντονος δυσπιστία. ῾Η δυσπιστία του ἐδικαιώθη πλήρως ἀπὸ τὰ γεγονότα. ῾Η ἀποτυχία τοῦ πολιτικοῦ Οἰκουμενισμοῦ τοῦ Πατριάρχου ᾿Αθηναγόρου καὶ τῶν διαδόχων του ἀποτελεῖ ἕνα παράδειγμα, τὸ ὁποῖον ἀποδεικνύει τοῦτο. ᾿Εὰν ὁ πολιτικὸς Οἰκουμενισμὸς ἠμποροῦσε νὰ σώσῃ τὸ Πατριαρχεῖον, ἀλλ᾿ ἡ ἀπαιτουμένη τιμὴ θὰ ἦτο νὰ ὑποταγῆ εἰς τὴν Ρώμην, γινόμενον ἔτσι ἕνα Οὐνιτικόν, μὴ ᾿Ορθόδοξον πλέον Πατριαρχεῖον ἤ, ἐναλλακτικῶς, ἐὰν ἡ ἀπαιτουμένη τιμὴ θὰ ἦτο ἡ ἀπάρνησις τῆς δογματικῆς του ταυτότητος, διὰ ὑποστήριξιν ἀπὸ κάποιο Προτεσταντικὸν κύκλωμα, ποῖον θὰ ἦτο τὸ κέρδος διὰ τὴν ᾿Ορθοδοξίαν; Τοιούτου εἴδους “σωτηρία” τοῦ Πατριαρχείου θὰ ἦτο χειροτέρα ἀπὸ τὴν ἐξαφάνισίν του.

῞Οσον ἀφορᾶ τὸν “Οἰκουμενισμὸν διὰ τὴν ἐπίτευξιν Παγκοσμίου Εἰρήνης”, διὰ μέσου “ὀργανωσιακῶν μηχανισμῶν”, δύναται κάποιος νὰ ἐρωτήσῃ· “Ποίαν ἐπιτυχίαν εἶχαν αὐτοὶ οἱ μηχανισμοί εἴτε εἰς τὸ παρελθόν εἴτε εἰς τὸ παρόν; ῎Εχομεν ἰδῆ τὴν ἀποτυχίαν τοῦ Συνδέσμου τῶν ᾿Εθνῶν” (League of Nations), καὶ παρακολουθοῦμεν τὰς ἀποτυχίας τῶν “῾Ηνωμένων ᾿Εθνῶν” καὶ τοῦ “Παγκοσμίου Συμβουλίου τῶν ᾿Εκκλησιῶν”. Ποῦ εἶναι ἡ Εἰρήνη καὶ ἡ ῾Ενότης ποὺ ἐπετεύχθησαν ἀπ᾿ αὐτοὺς τοὺς μηχανισμούς; ῞Οσον ἀφορᾶ τὸν “᾿Αντικομμουνιστικὸν Οἰκουμενισμόν”, ἐρωτῶμεν, τί ἐπέτυχεν; Αὐτὸς ἐπέφερε τὴν κατάρρευσιν τοῦ Κομμουνισμοῦ εἰς τὴν Ρωσσίαν καὶ εἰς τὰ Βαλκάνια; ῎Οχι. ῾Η κατάρρευσις τοῦ Κομμουνισμοῦ ἦτο ἀποτέλεσμα ἰδικῶν του συμφυῶν ἐλαττωμάτων, ὡς ἕνα κοινωνικο– οικονομικο-πολιτικὸν καὶ φιλοσοφικὸν σύστημα.

Ὁ συνεορτασμός μετά τῶν Ὀρθοδόξων

῎Εκαμα ἀναφορὰν εἰς τὴν καινοτομίαν τοῦ ᾿Ορθοδόξου Οἰκουμενισμοῦ, τὴν ὁποίαν ἐγκαινίασεν ὁ Πατριάρχης ᾿Αθηναγόρας κατὰ τὸ ἔτος 1963. Τούτη εἶχε προηγούμενον ἐπὶ Πατριάρχου Μελετίου Μεταξάκη, κατὰ τὸ ἔτος 1924. Τότε, ὁ Πατριάρχης αὐτὸς Κωνσταντινουπόλεως εἰσήγαγε τὸ Γρηγοριανόν, Παπικόν ἢ Νέον ῾Ημερολόγιον εἰς τὴν ᾿Εκκλησίαν τῆς Κωνσταντινουπόλεως. Καὶ διὰ τῶν ἰδικῶν του τεχνασμάτων ἐπέτυχε τὴν εἰσαγωγήν του εἰς τὴν ᾿Εκκλησίαν τῆς ῾Ελλάδος. ῾Η καινοτομία αὐτὴ ἔγινεν ἀπὸ ἐλατήρια πολιτικὰ ἢ κοσμικά.

 Εἰσήχθη τὸ νέον ἡμερολόγιον, ὥστε νὰ δύνανται οἱ ᾿Ορθόδοξοι Χριστιανοὶ νὰ ἑορτάζουν τὰ Χριστούγεννα καὶ ἄλλας ᾿Εκκλησιαστικὰς ἑορτὰς ταυτοχρόνως μὲ τοὺς ἑτεροδόξους. Αὐτὸς ὁ νεωτερισμὸς συνελήφθη καὶ εἰσήχθη, ὡς τὸ πρῶτον βῆμα πρὸς ἐπιτυχίαν μιᾶς βιαίας, ψευδοῦς ἑνώσεως τῆς ᾿Ορθοδόξου ᾿Εκκλησίας μετὰ τῶν μὴ ᾿Ορθοδόξων. Τὰ συγκεκριμένα ὀφέλη ποὺ θὰ προήρχοντο ἀπὸ μίαν ἕνωσιν αὐτοῦ τοῦ εἴδους δὲν ἐξηγήθησαν. ᾿Οφέλη πνευματικῆς φύσεως δὲν ἀνεφέρθησαν. Τὰ προβλεπόμενα ὀφέλη ἦσαν ἀναμφιβόλως οἰκονομικῆς καὶ πολιτικῆς φύσεως, ὅμοια μὲ ἐκεῖνα τῶν πολιτικῶν συμμαχιῶν.

Οἱ ἑτερόδοξοι τῆς Δύσεως ἦσαν πλούσιοι, οἱ ᾿Ορθόδοξοι τῆς ᾿Ανατολῆς πτωχοί. Οἱ ἑτερόδοξοι τῆς Δύσεως ἦσαν δυνατοί, οἱ ᾿Ορθόδοξοι ἦσαν πολιτικῶς ἀδύνατοι. Δύο ἔτη πρὸ τῆς ῾Ημερολογιακῆς Καινοτομίας ἡ ῾Ελλὰς ὑπέστη μεγάλην καταστροφὴν εἰς τὴν Μικρὰν ᾿Ασίαν. ῾Ολόκληρος ὁ ῾Ελληνικὸς πληθυσμὸς ἐκεῖ —ἑνάμισυ ἑκατομμύριον— ὅλοι ᾿Ορθόδοξοι Χριστιανοί, εἴτε κατεσφάγησαν, εἴτε ἐξεδιώχθησαν ἐκ τῆς Μικρᾶς ᾿Ασίας ἀπὸ τὰ μαινόμενα Τουρκικὰ στρατεύματα.

ΠΗΓΗ ''ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΤΥΠΟΣ'' ΑΡ. ΦΥΛ. 1990