Ο ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΤΗΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ

Ο μεταρρυθμιστὴς Χρυσόστομος Παπαδόπουλος ἔδρασε οἰκουμενιστικὰ τόσο ὡς ἀρχιμανδρίτης καὶ Καθηγητὴς Πανεπιστημίου (1914-1923), ὅσο καὶ ὡς μητροπολίτης ᾿Αθηνῶν (1923-1938). ᾿Εν πρώτοις, κατὰ τὰ ἔτη 1918-1919, ὡς ἀρχιμανδρίτης ὁ Χρυσόστομος Παπαδόπουλος, μαζὶ μὲ τοὺς γνωστοὺς Οἰκουμενιστὰς μητροπολίτη ᾿Αθηνῶν Μελέτιο Μεταξάκη καὶ Καθηγητὴ ᾿Αμίλκα ᾿Αλιβιζᾶτο, εἶχε ἀνεπίσημες θεολογικὲς συζητήσεις μὲ τοὺς ἐν ᾿Αμερικῇ ᾿Επισκοπιανοὺς καὶ ἐν ᾿Αγγλίᾳ ᾿Αγγλικανούς, οἱ ὁποῖες «κατέχουν ἐξαιρετικὴν θέσιν εἰς τὴν σειρὰν τῶν θεολογικῶν ἐπαφῶν» μεταξὺ ὀρθοδόξων Οἰκουμενιστῶν καὶ ᾿Αγγλικανῶν (Β.Θ. Σταυρίδου - Ε.Α. Βαρέλλα, ῾Ιστορία τῆς Οἰκουμενικῆς Κινήσεως, σελ. 303, ἐκδόσεις «Π.Ι.Π.Μ.», Θεσσαλονίκη 1996· Β. Θ. Σταυρίδου, ᾿Ορθοδοξία καὶ ᾿Αγγλικανισμὸς κατὰ τὸν Κ´ Αἰῶνα, σελ. 13, Θεσσαλονίκη 1960· ᾿Ιω. Χ. Κωνσταντινίδου, «Μελέτιος Μεταξάκης», λ. στὴν «Θ.Η.Ε.», τ. 8, στλ. 967, ᾿Αθῆναι 1966· Β. Θ. Σταυρίδου, «᾿Αγγλικανισμὸς καὶ ᾿Ορθοδοξία», λ. στὴν «Θ.Η.Ε.», τ. 1, στλ. 201-202, ᾿Αθῆναι 1962..)
Κατόπιν, ὡς ἀρχιμανδρίτης ὁ Χρυσόστομος Παπαδόπουλος ἐγνώριζε πολὺ καλὰ τὴν οἰκουμενιστικὴ ᾿Εγκύκλιο τοῦ 1920 καὶ ἐργάσθηκε στὶς προοπτικές της.
Εἶναι ἐνδεικτικόν, ὅτι εἶχε παραστῆ, «ὑπὸ τὴν ἰδιότητα τοῦ ἐπισκέπτου», στὸ Προκαταρκτικὸ Συνέδριο τῆς Παγκοσμίου Κινήσεως «Ζωὴ καὶ ᾿Εργασία» (Γενεύη, 9-12.8.1920), κατὰ τὸ ὁποῖο ὁ Λουθηρανὸς ἀρχιεπίσκοπος Οὐψάλης τῆς Σουηδίας Σόδερμπλομ (Söderblom) «κρατῶν ἀνὰ χεῖρας τὴν ᾿Εγκύκλιον [τοῦ 1920] τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ἐξῆρε τὸ περιεχόμενον αὐτῆς»(Β.Θ. Σταυρίδου - Ε.Α. Βαρέλλα, ἔνθ᾿ ἀνωτ., σελ. 80..)
Μάλιστα, ὁ ἐπίσης «ἐπισκέπτης» πατριαρχικὸς μητροπολίτης Σελευκείας Γερμανὸς (Στρηνόπουλος) ἐδήλωσε, ὅτι «οἱ σκοποὶ» τῆς Διασκέψεως ἐκείνης «βρίσκονταν σὲ ἁρμονία πρὸς τὴν ᾿Εγκύκλιο [τοῦ 1920], μὲ τὴν ὁποία τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο πρότεινε τὴν σύσταση μιᾶς “Κοινωνίας ᾿Εκκλησιῶν”...» (Μ. Πρωτοπρεσβυτέρου Γεωργίου Τσέτση, ῾Η Συμβολὴ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου στὴν ῞Ιδρυση τοῦ Παγκοσμίου Συμβουλίου ᾿Εκκλησιῶν, σελ. 99, ἐκδόσεις «Τέρτιος», Κατερίνη 1988..)
᾿Επίσης, ὁ Χρυσόστομος Παπαδόπουλος συμμετεῖχε, ὡς ᾿Αντιπρόσωπος τῶν ᾿Εκκλησιῶν τῆς ῾Ελλάδος (μαζὶ μὲ τὸν Οἰκουμενιστὴ ᾿Αμίλκα ᾿Αλιβιζᾶτο) καὶ τῆς Κύπρου, στὴν Προκαταρκτικὴ Συνέλευσι τοῦ Παγχριστιανικοῦ Συνεδρίου «Πίστις καὶ Τάξις» (Γενεύη, 12-20.8.1920).
Οἱ 18 ὀρθόδοξοι ᾿Αντιπρόσωποι, στὸ Συνέδριο αὐτό, «προέβησαν εἰς καταρτισμόν, ΕΠΙ ΤΗι ΒΑΣΕΙ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗΣ ΕΓΚΥΚΛΙΟΥ ΤΟΥ 1920, προγράμματος ἐργασίας τῆς συνδιασκέψεως» αὐτῆς (Β.Θ. Σταυρίδου - Ε.Α. Βαρέλλα, ἔνθ᾿ ἀνωτ., σελ. 93.).
Κατὰ τὸν Νικόλαο Zernov, «ἡ ἀθρόα αὐτὴ συμμετοχὴ τῶν ᾿Ορθοδόξων» στὸ Συνέδριο ἐκεῖνο, «δὲν ἦταν ἄσχετη ἀπὸ τὴν ᾿Εγκύκλιο ποὺ εἶχε ἐξαπολύσει τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο πρὶν ἀπὸ μερικοὺς μῆνες [᾿Ιανουάριος 1920]» (Μ.Π. Γ. Τσέτση, ἔνθ᾿ ἀνωτ., σελ. 96.).
Στὸ Συνέδριο αὐτό, ὁ ᾿Αμίλκας ᾿Αλιβιζᾶτος «ἀνέπτυξε τὸ πρόγραμμα τῶν ᾿Ορθοδόξων», εἰπὼν μεταξὺ ἄλλων καὶ τὰ ἑξῆς ἐνδεικτικά:
«Τὸ ὑποβαλλόμενον πρόγραμμα ἀποβλέπει τόγε νῦν [ἐπὶ τοῦ παρόντος τοὐλάχιστον] ΕΙΣ ΤΗΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΤΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΤΡΟΠΟΝ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΤΩΝ ΕΘΝΩΝ, ἥτις θὰ προλειάνῃ τὸν τελικὸν σκοπὸν τῆς ἐν πίστει καὶ διοικήσει ἑνώσεως αὐτῶν» (Β.Θ. Σταυρίδου - Ε.Α. Βαρέλλα, ἔνθ᾿ ἀνωτ., σελ. 93.).
Τοῦτο ἀκριβῶς προέβλεπε ἡ ᾿Εγκύκλιος τοῦ 1920 καὶ πραγματοποιήθηκε τὸ 1948 μὲ τὴν ἵδρυσι τοῦ «Παγκοσμίου Συμβουλίου ᾿Εκκλησιῶν».

Εἰς καιρὸν τρομοκρατίας, ἐκ τῆς Μικρασιατικῆς καταστροφῆς, καὶ ἐνῶ ὑπῆρχεν ὁ κανονικὸς Μητροπολίτης Ἀθηνῶν, οἱ δικτάτορες ἐφεῦρον, διὰ πρώτην φοράν, τὴν μέθοδον τῆς περιβοήτου «ἀριστίνδην Συνόδου»˙ ἐκ τῶν πέντε μελῶν τῆς δικτατορικῶς διορισθείσης αὐτῆς «ἀριστίνδην Συνόδου» ἐψήφισαν αὐτὸν τρεῖς! Καὶ αὐτὴ εἶναι ἡ «ἐκλογὴ» τοῦ Χρυσοστ. Παπαδοπούλου. Κανονικὸς Μητροπολίτης Ἀθηνῶν ἦτο ὁ Θεόκλητος˙ ἑπομένως αὐτὸς ἦτο καὶ μοιχός.

᾿Εν συνεχείᾳ, ὁ Χρυσόστομος Παπαδόπουλος, ὡς μητροπολίτης ᾿Αθηνῶν, κατὰ τὴν ἐνθρόνισίν του (Μάρτιος 1923), ἀναφερόμενος στὴν <<ἕνωσιν τῶν λοιπῶν ᾿Εκκλησιῶν καὶ χριστιανικῶν κοινοτήτων μετὰ τῆς ᾿Ορθοδόξου ᾿Εκκλησίας>> καὶ στὸν <<καθορισμὸν κοινῆς βάσεως τῶν σχέσεων>> μεταξύ των, ἀναμφισβήτητα παραπέμπει στὴν συγκρητιστικὴ θεολογία τῆς ᾿Εγκυκλίου τοῦ 1920, ὅταν διακηρύσση τὰ ἀκόλουθα:
«Δέον νὰ συγχρονισθῆ ἡ Ἐκκλησιαστικὴ δρᾶσις πρὸς τὴν ζωὴν τῆς κοινωνίας, ἀπὸ τῆς ὁποίας φαίνεται σήμερον ἀπομεμακρυσμένη… Ζητοῦντες δὲ τὴν ἕνωσιν τῶν λοιπῶν Ἐκκλησιῶν καὶ χριστιανικῶν κοινοτήτων μετὰ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, δέον, πρὸ παντὸς νὰ ἐπιδιώξωμεν τὴν πραγματικὴν ἑνότητα καὶ ἀδιάλειπτον ἐπικοινωνίαν καὶ συναντίληψιν τῶν δογματικῶς συνηνωμένων αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν, τὸν συντονισμὸ τῶν ἐνεργειῶν αὐτῶν ὑπὸ τὴν πνευματικὴν πάντοτε ἡγεσίαν τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καὶ τὸν καθορισμὸν κοινῆς βάσεως τῶν σχέσεων πρὸς τὰς ἑτεροδόξους Ἐκκλησίας καὶ χριστιανικὰς κοινότητας… Πρὸς τοιαύτην συνεργασίαν καὶ ἀλληλεγγύην δὲν εἶναι ἀναγκαία προϋπόθεσις ἡ δυσεπίτευκτος, δυστυχῶς, δογματικὴ ἕνωσις διότι ἀρκεῖ ἡ ἕνωσις τῆς ἀγάπης τῆς χριστιανικῆς, ἥτις ἄλλως τε, δύναται νὰ προλειάνη τὴν ὁδὸν πρὸς τὴν τελείαν ἕνωσιν τὴν πρὸς αὐτὸ τὸ πνεῦμα τοῦ Χριστιανισμοῦ ἀνταποκρινομένην…»

Πρὶν ἀπὸ αὐτούς, ἠκούσθήσαν ποτε Ὀρθόδοξοι Ἐπίσκοποι νὰ ἐκφωνοῦν τοιούτους λόγους; Καὶ δὴ ἐν «ἐνθρονιστηρίοις λόγοις» τὸ ἐνδιαφέρον των ἦτο διὰ τοὺς ἐχθροὺς τοῦ Θεοῦ αἱρετικούς, οὐχὶ δὲ διὰ τὴν στήριξιν καὶ ἐνίσχυσιν τῶν Χριστιανῶν εἰς τὴν ὀρθόδοξον πίστιν τῶν Πατέρων καὶ τὸν χριστιανικὸν βίον;

Οὖτος, ὡς ἱστορικός, ἐπανειλημμένως ἔγραφεν εἰς τὰ βιβλία του περὶ τῆς κατακρίσεως καὶ καταδίκης τοῦ Νεοημερολογιτισμοῦ τῶν φράγκων ὑπὸ τῶν Ὀρθοδόξων Πατριαρχῶν. Καὶ ὡς ἀρχιμανδρίτης μὲ ζῆλον καὶ κατ’ ἐπανάληψιν ἐκάκιζε δριμέως καὶ κατεδίκαζε τὴν παράνομον καὶ αὐθαίρετον μεταρρύθμισιν τοῦ Πάπα, χαρακτηρίζων αὐτὴν ὡς «μίαν τῶν καινοτομιῶν τοῦ Πάπα, παγκόσμιον σκάνδαλον» κλπ. Ἀπεφαίνετο δὲ ἐν ἐπισήμοις ἐκθέσεσιν, ὅτι «δὲν ἠδύνατο ἡ Ἑλλαδικὴ Ἐκκλησία νὰ μεταρρυθμίση τὸ ἡμερολόγιον χωρὶς νὰ καταστῆ σχισματικὴ ἀπέναντι τῶν ἄλλων Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν». Ἐνῶ δὲ ταῦτα ἐκήρυσσε καὶ ἐβεβαίωνεν, ὅταν τοῦ ἔταξαν ἐξουσίαν καὶ, ἀντὶ τοῦ μητροπολίτου ἀνεπέτασαν ἐνώπιόν του τὸ ὀφφίκιον τοῦ ἀρχιεπισκόπου, μητροπολιτῶν δὲ τῶν λοιπῶν Ἑλλαδιτῶν ἐπισκόπων, ὡσὰν τὸν Ἰωάννην Βέκκον, μετέστη εἰς τὰ ἀντίθετα φρονήματα, ὅ,τι προηγουμένως ἔπτυε καὶ ἐκεραυνοβόλει, τώρα ἠσπάζετο καὶ περιεποιεῖτο.

Τέλος, εἶναι ἐξόχως ἐνδεικτικόν, ὅτι ὁ ἀρχιερεύς, ὁ ὁποῖος ἐξεφώνησε τὴν 23.10.1938 τὸν ἐπικήδειο τοῦ ἐκδημήσαντος Χρυσοστόμου Παπαδοπούλου, ἐπαινοῦσε αὐτόν, διότι ἐκτὸς τῶν ἄλλων, «ὁ ἐκλιπὼν Πρωθιεράρχης» ἐκαλλιέργησε τὸν «πρὸς τὰς ξένας ᾿Εκκλησίας φιλικὸν σύνδεσμον», «διέθρεψε τὸν φλογερὸν πόθον πρὸς συνεννόησιν μετ᾿ αὐτῶν» καὶ «τοσούτους κατέβαλε κόπους, ὑπερανθρώπως ἐργασθεὶς» ὑπὲρ τῆς «ἑνώσεως πασῶν τῶν χριστιανικῶν ᾿Εκκλησιῶν» (.Περιοδ. ᾿Εκκλησία, ἀριθ. 43-44/29.10.1938, σελ. 355).

῾Ο ἀείμνηστος ἀρχιμανδρίτης Θεόκλητος (Στράγκας), ἱστορικὸς τῆς᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος, τὴν περικοπὴ αὐτὴν τοῦ ἐπικηδείου λόγου, ἐσχολίασε ὡς ἑξῆς:

«Δηλαδὴ μετὰ τὸν Μελέτιον [Μεταξάκην] ἦτο καὶ αὐτὸς [ὁ Χρυσ. Παπαδ.] φιλοικουμενιστής, ἔτι δὲ καὶ φιλο-ενωτικός» (᾿Αρχιμανδρίτου Θεοκλήτου Α. Στράγκα (†), ᾿Εκκλησίας ῾Ελλάδος ῾Ιστορία ἐκ πηγῶν ἀψευδῶν (1817-1967), τ. Γ´, σελ. 2160, ὑποσημ. 1, ᾿Αθῆναι 1971).

῎Οντως λοιπόν, ὁ Χρυσόστομος Παπαδόπουλος, ὡς μητροπολίτης ᾿Αθηνῶν τὸ ἔτος 1924, ὅταν προέβη στὴν «βιαίαν ἀλλαγὴν τοῦ ῾Ημερολογίου» (᾿Αρχιμανδρίτου Θεοκλήτου Α. Στράγκα, αὐτόθι, σελ. 2159). τελοῦσε ὑπὸ τὴν ἐπίδρασιν τοῦ Οἰκουμενισμοῦ καὶ εἰδικὰ τῆς ᾿Εγκυκλίου τοῦ 1920, ἦταν δὲ ὄχι ἁπλῶς «φιλο-οικουμενιστής», ἀλλὰ Οἰκουμενιστὴς ἐκ τῶν πρωτοπόρων.

῞Οπως ὁ ἴδιος θετικῶς ἐπεσήμαινε, ὡς ῾Ιστορικός, οἱ ᾿Ορθόδοξες ᾿Εκκλησίες, «παρακολουθοῦσαι καὶ τὰς ἐκτὸς τῆς ᾿Ορθοδόξου ᾿Εκκλησίας πνευματικὰς κινήσεις» «καὶ τὸ χριστιανικὸν ἔργον μεγάλων ὀργανώσεων, οἷον τοῦ “Συνδέσμου διεθνοῦς φιλίας τῶν λαῶν διὰ τῶν ᾿Εκκλησιῶν”, τοῦ παγκοσμίου Συνδέσμου “Πίστεως καὶ Πράξεως” [Πίστις καὶ Τάξις], τοῦ Οἰκουμενικοῦ Συνδέσμου “Ζωὴ καὶ ἔργον” [Ζωὴ καὶ ᾿Εργασία], ΕΠΕΔΙΩΞΑΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΠΟ ΚΟΙΝΟΥ ΜΕΛΕΤΗΝ ΤΩΝ ΤΡΟΠΩΝ ΤΗΣ ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΕΩΣ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΩΝ ΑΡΧΩΝ ΕΝ ΤΗι ΖΩΗι ΤΩΝ ΛΑΩΝ» (᾿Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου Α. Παπαδοπούλου, ῾Η ᾿Ορθόδοξος ᾿Ανατολικὴ ᾿Εκκλησία, σελ.

192, ἐκδόσεις Α.Δ.Ε., ἐν ᾿Αθήναις 1954.).

Τοῦτο πράγματι προέβλεπε ἡ ᾿Εγκύκλιος τοῦ 1920.