Είπα ότι η της πατρίδος αγάπη είναι χρέος του ανθρώπου φυσικόν. Όχι μόνον ο θείος νόμος, αλλά, και αυτή η φύσις μας προστάζει να τιμώμεν τους γονείς, και αντευεργετώμεν τους ευεργέτας. Από βάθους της καρδίας πάς λογικός ακούει φωνήν ισχυράν, ήτις τώ λέγει αδιακόπως <<τίμα τους γονείς σου, οίτινες σοί εχάρισαν το είναι! αγαθοποίει τους ευεργέτας, όσοι σ' έκαμαν ο,τιδήποτε καλόν, ή μεγάλο ή μικρόν>>! Αλλά ποιός πατήρ, ή ευεργέτης εμπορεί να γένη είς την γήν ή φιλοστοργώτερος, ή ευεργετικώτερος παρά την πατρίδα; Η πατρίς εχάρισε το είναι είς τους γονείς ενός εκάστου πολίτου, διά τούτο μάλιστα της ημών γεννήσεως η χώρα ωνομάσθη Πατρίς, και παρ' άλλοις παλαιότερον, μητρίς, καθό και μήτηρ και πατήρ και του πατρός και της μητρός μας... Δεν αρνούμαι ότι ενίοτε η πατρίς έξ' αγνοίας αναγκάζει τινάς να παραπονώνται, πλήν ούτε των γονέων, ούτε της πατρίδος την αγάπην, όσον και άν μας αδικήσωσι, δυνάμεθα να την εξορίσωμεν απο τάς καρδίας, έξω μόνο όταν η καρδία μας απολιθωθή <<έκαστος είς τέλος ηγάπησεν πόλιν εαυτού>>!..
Αγαπητοί! Ο άνθρωπος επλάσθη υπό του Θεού φύσει κοινωνικός, και ώς τοιούτος αγαπά να συγκατοική μετά των ομοίων του, βοηθών και βοηθούμενος αμοιβαίως ύπ' αυτών. Διά τούτο έκτισαν οι άνθρωποι οικίας γειτονικάς, διά τούτο συνώκησαν χώρας και πόλεις κοινώς, τάς οποίας συγκατοικούσαν ώς αδελφοί. Επειδή τί είναι μία πόλεις ή μεγάλη ή μικρά; Είναι μία ευρυχωροτάτη οικία, είς την οποίαν οι πολίται, ώς μία και η αυτή οικογένεια, υπηρετούσι και συμβοηθούσιν αλλήλους, και συναντιλαμβάνονται αμοιβαίως ο είς είς του άλλου την ευτυχίαν. Καθώς λοιπόν συμφέρει είς καθένα να έχη οικίαν σταθεράν, και να συγκατοική μετά των ιδίων συγγενών και φίλων μάλλον, παρά μετά ξένων αγνωρίστων, τοιουτοτρόπως είς έκαστον συμφέρει και να συζή, και να συμπολιτεύεται μάλλον μετά των ιδίων συμπολιτών, παρά μετά ξένων αλλοφύλων. Οι συμπατριώται του είναι μιάς και της αυτής μητρός τέκνα, τα αυτά έχοντες έθιμα και ήθη, τα αυτά κοινά συμφέροντα, την αυτήν είς τα πλείστα αγωγήν, τα αυτά ιδιώματα, τα αυτά πολλάκις χαρακτηριστικά γνωρίσματα της μορφής. Μετά τούτων λοιπόν συζών δύνατ' ευκολώτερα και την ευτυχίαν του να μεγαλύνη, και την δυστυχίαν να σμικρύνη, και τα τέκνα να εκπαιδεύση, και την σωτηρίαν του σώματος και της ψυχής του να απολαύση. Άλλ' εάν μέλλη να συγκατοική μετά τούτων ασφαλώς, πρέπει και να φροντίζη προθύμως διά τα κοινά συμφέροντα της πατρίδος. Το κοινόν της πύλεως ομοιάζει του ανθρωπίνου σώματος την καρδίαν, έκ της οποίας διαχέεται και κυκλοφορεί το αίμα είς όλα τα του σώματος μέλη. Καθώς λοιπόν συμφέρει είς καθένα να υγιαίνη η καρδία του, εάν μέλλωσι να υγιαίνωσι και τα λοιπά του σώματος μέλη, παρομοίως συμφέρει να ευρωστή και της πόλεως η κοινότης, όπως ευτυχώσιν οι κατά μέρος πολίται. Της πόλεως τα κοινά συμφέροντα πρέπει να φροντίζη και να διατηρή έκαστος πολίτης. Πως ηύξησαν, αγαπητοί, τόσαι πόλεις αι νεώτεραι και παλαιαί; Πως ευτύχησαν οι κάτοικοί των; Πως άλλως, ειμή διότι ηγάπων το κοινόν της πατρίδος ειλικρινώς, συνεργούντες προθύμως και συμφώνως είς ευτυχίαν της. Διότι τα κράτιστα και συνεκτικώτατα πάσης πόλεως και χώρας θεμέλια υπάρχουσιν ειρήνη και ευνομία και αρμονία των πολιτών, οίτινες κοινάς έχοντες τάς απολαύσεις και τάς ανάγκας συνδέονται πρός αλλήλους διά της ομονοίας, και συμπροάγουσιν έκστος το ίδιον εαυτού συμφέρον διά της ειλικρινούς και μετά ζήλου σώφρονος ενεργουμένης διοικήσεως του κοινού. Ούτως ακμάζουσι και ευτυχούσι και τιμώνται παρά πάσιν αί κοινωνίαι των ανθρώπων. Είς όλους, αδελφοί, τους πολιτισμένους λαούς και παλαιούς και νεωτέρους, και Έλληνας και μή Έλληνας, η αγάπη της πατρίδος υπάρχει και υπήρξε της κοινής ευδαιμονίας η βάσις. Ο έρως της πατρίδος είς μέν την ειρήνην αυξάνει τάς μυριάνδρους πόλεις, είς δέ τους πολέμους γεννά τους ήρωας και τάς ανδραγαθίας, είς δέ τάς τέχνας δημιουργεί θαύματα, και είς αυτήν τέλος την παιδείαν αναδείκνυσι Δημοσθένεις και Ομήρους. Ταύτα δέ και τα τοιαύτα πάντα τα δημόσια καλά δεν ανήκουσιν ολιγώτερον και είς έκαστον κατά μέρος πολίτην, διότι ο καθείς των πολιτών απολαύει και ιδία το ανήκον μέρος έξ' αυτών. Ώστε το ιδίον συμφέρον σου και την ιδία σου σωτηρία, αδελφέ μου, προνοείς και ενεργείς, όταν αγαπών την πατρίδα συνεργής είς την σωτηρίαν του κοινού. και όσον ασφαλεστέραν ταύτην κατασκευάζεις, τόσον βεβαιοτέραν έχεις την ατομικήν ασφάλειαν και ευτυχίαν σου <<αδελφός ύπ' αδελφού βοηθούμενος, ώς πόλις οχυρά>>, και πόλις υπό πολιτών βοηθούμενη αποβαίνει τούτων σωτηρία αρραγής.
Και άν λοιπόν καθείς έξ' ημών χρεωστεί να αγαπά την πατρίδα και καθό χριστιανός και καθό άνθρωπος, και καθό πολίτης, ποιός τίς έπεται να ήναι όστις κατατρέχει την ιδίαν αυτού πατρίδα; Όστις ανάπτει είς αυτήν στάσεις και ταραχάς; Όστις διά τα τυφλά του πάθη προδίδει τα συμφέροντα των συμπολιτών; Σείς αυτοί κάμετε κρίσιν είς την παρούσαν της πόλεως κατάστασιν, πως πρέπει να ονομασθή άνθρωπος, όστις σηκώνει χείρα και δέρει τον ίδιον αυτού πατέρα; Πατραλοίας! Πως πρέπει να ονομασθή άνθρωπος, όστις εμπήγει την μάχαιραν είς τα σπλάχνα της ιδίας αυτού μητρός; Μητροκτόνος! Και τι άλλο παρά μητροκτόνος και πατραλοίας πρέπει να ονομασθή, όστις διά στάσεων και ταραχών κατασχίζει τα σπλάχνα της ιδίας αυτού πατρίδος; Άνθρωπε στασιαστά, όστις και άν ήσαι, ποιός δαίμων σε εσκότισεν; Η ποιός δράκων σε εγέννησε; Ποιά τίγρις σε εγαλακτοτρόφησεν; Ποιός άκμων σου εχάλκευσε την μαύρην και σιδηράν καρδίαν; Τολμάς ποτέ τοιούτος ών, να ονομάζησαι άνθρωπος, πολίτης, χριστιανός; Άπιστε υιέ της πατρίδος, έν ποία φωνή, ποία ψυχή, ποίας χείρας αίρεις και προσεύχεσαι ενώπιον του υψίστου Θεού και πατρός σου όποτε γίνεσαι αίτιος της απωλείας των ιδίων συμπατριωτών σου; Κακή κεφαλή! Διά σέ ετοιμάζει κεραυνούς ο ουρανός, τους οποίους αναβάλλει περιμένων σου την μετάνοιαν. Διά σέ αναβαίνουσιν ωσάν νέφη πυκνά των συμπατριωτών σου αί δικαίαι κατάραι, διά σέ πλατύνει ο άδης την κοιλίαν του και τον φάρυγγα να σε καταπίη...
Ναί αγαπητοί! Η θεία δίκη επιβλέπει ανύστακτοις και άγρυπνος, και ή γοργά, ή αργά τιμωρεί τους ταραξίας. Αλλά και σείς οι άλλοι οι φιλήσυχοι πρέπεινα φυλλάτεσθε τούτους, και αντί να αδιαφορήτε ή και να συμφωνήτε πρός τους πονηρούς αυτών σκοπούς, οφείλετε μάλλον να τους ελέγχητε πρός διόρθωσιν. Τι καλόν αδελφοί μου, δύναται να γεννήση είς μίαν πόλιν ή εμφύλιος στάσις και ταραχή; Ο Πόλεμος των διαφόρων εθνλων είναι μέν πατήρ κακών και θανάτου, αλλά γίνεται, τέλος, και ειρήνης πατήρ. Η εμφύλιος όμως διχοστασία και διχόνοια των αδελφών και συμπολιτών πάντοτε καταντά είς κάκιστον και ανίατον όλεθρον, <<χαλεποί γάρ πόλεμοι αδελφών>>!... Διά τούτο αδελφοί μου, φεύγοντες την στάσιν ώς θυγατέρα του άδου ακολουθείτε πάντοτε την καλλίστην κόρην του ουρανού, την ομόνοιαν. Πράξετε λοιπόν τούτο το συμφέρον σας και εναγκαλισθήτε την ομόνοιαν τρέφοντες είς την καρδίαν σας την μητέρα της ομονοίας, την της πατρίδος αγάπην, πρός την οποίαν και η πίστις, και η φύσις, και το κοινόν και το ίδιον συμφέρον σας οδηγεί.
Αγαπητοί! Ο άνθρωπος επλάσθη υπό του Θεού φύσει κοινωνικός, και ώς τοιούτος αγαπά να συγκατοική μετά των ομοίων του, βοηθών και βοηθούμενος αμοιβαίως ύπ' αυτών. Διά τούτο έκτισαν οι άνθρωποι οικίας γειτονικάς, διά τούτο συνώκησαν χώρας και πόλεις κοινώς, τάς οποίας συγκατοικούσαν ώς αδελφοί. Επειδή τί είναι μία πόλεις ή μεγάλη ή μικρά; Είναι μία ευρυχωροτάτη οικία, είς την οποίαν οι πολίται, ώς μία και η αυτή οικογένεια, υπηρετούσι και συμβοηθούσιν αλλήλους, και συναντιλαμβάνονται αμοιβαίως ο είς είς του άλλου την ευτυχίαν. Καθώς λοιπόν συμφέρει είς καθένα να έχη οικίαν σταθεράν, και να συγκατοική μετά των ιδίων συγγενών και φίλων μάλλον, παρά μετά ξένων αγνωρίστων, τοιουτοτρόπως είς έκαστον συμφέρει και να συζή, και να συμπολιτεύεται μάλλον μετά των ιδίων συμπολιτών, παρά μετά ξένων αλλοφύλων. Οι συμπατριώται του είναι μιάς και της αυτής μητρός τέκνα, τα αυτά έχοντες έθιμα και ήθη, τα αυτά κοινά συμφέροντα, την αυτήν είς τα πλείστα αγωγήν, τα αυτά ιδιώματα, τα αυτά πολλάκις χαρακτηριστικά γνωρίσματα της μορφής. Μετά τούτων λοιπόν συζών δύνατ' ευκολώτερα και την ευτυχίαν του να μεγαλύνη, και την δυστυχίαν να σμικρύνη, και τα τέκνα να εκπαιδεύση, και την σωτηρίαν του σώματος και της ψυχής του να απολαύση. Άλλ' εάν μέλλη να συγκατοική μετά τούτων ασφαλώς, πρέπει και να φροντίζη προθύμως διά τα κοινά συμφέροντα της πατρίδος. Το κοινόν της πύλεως ομοιάζει του ανθρωπίνου σώματος την καρδίαν, έκ της οποίας διαχέεται και κυκλοφορεί το αίμα είς όλα τα του σώματος μέλη. Καθώς λοιπόν συμφέρει είς καθένα να υγιαίνη η καρδία του, εάν μέλλωσι να υγιαίνωσι και τα λοιπά του σώματος μέλη, παρομοίως συμφέρει να ευρωστή και της πόλεως η κοινότης, όπως ευτυχώσιν οι κατά μέρος πολίται. Της πόλεως τα κοινά συμφέροντα πρέπει να φροντίζη και να διατηρή έκαστος πολίτης. Πως ηύξησαν, αγαπητοί, τόσαι πόλεις αι νεώτεραι και παλαιαί; Πως ευτύχησαν οι κάτοικοί των; Πως άλλως, ειμή διότι ηγάπων το κοινόν της πατρίδος ειλικρινώς, συνεργούντες προθύμως και συμφώνως είς ευτυχίαν της. Διότι τα κράτιστα και συνεκτικώτατα πάσης πόλεως και χώρας θεμέλια υπάρχουσιν ειρήνη και ευνομία και αρμονία των πολιτών, οίτινες κοινάς έχοντες τάς απολαύσεις και τάς ανάγκας συνδέονται πρός αλλήλους διά της ομονοίας, και συμπροάγουσιν έκστος το ίδιον εαυτού συμφέρον διά της ειλικρινούς και μετά ζήλου σώφρονος ενεργουμένης διοικήσεως του κοινού. Ούτως ακμάζουσι και ευτυχούσι και τιμώνται παρά πάσιν αί κοινωνίαι των ανθρώπων. Είς όλους, αδελφοί, τους πολιτισμένους λαούς και παλαιούς και νεωτέρους, και Έλληνας και μή Έλληνας, η αγάπη της πατρίδος υπάρχει και υπήρξε της κοινής ευδαιμονίας η βάσις. Ο έρως της πατρίδος είς μέν την ειρήνην αυξάνει τάς μυριάνδρους πόλεις, είς δέ τους πολέμους γεννά τους ήρωας και τάς ανδραγαθίας, είς δέ τάς τέχνας δημιουργεί θαύματα, και είς αυτήν τέλος την παιδείαν αναδείκνυσι Δημοσθένεις και Ομήρους. Ταύτα δέ και τα τοιαύτα πάντα τα δημόσια καλά δεν ανήκουσιν ολιγώτερον και είς έκαστον κατά μέρος πολίτην, διότι ο καθείς των πολιτών απολαύει και ιδία το ανήκον μέρος έξ' αυτών. Ώστε το ιδίον συμφέρον σου και την ιδία σου σωτηρία, αδελφέ μου, προνοείς και ενεργείς, όταν αγαπών την πατρίδα συνεργής είς την σωτηρίαν του κοινού. και όσον ασφαλεστέραν ταύτην κατασκευάζεις, τόσον βεβαιοτέραν έχεις την ατομικήν ασφάλειαν και ευτυχίαν σου <<αδελφός ύπ' αδελφού βοηθούμενος, ώς πόλις οχυρά>>, και πόλις υπό πολιτών βοηθούμενη αποβαίνει τούτων σωτηρία αρραγής.
Και άν λοιπόν καθείς έξ' ημών χρεωστεί να αγαπά την πατρίδα και καθό χριστιανός και καθό άνθρωπος, και καθό πολίτης, ποιός τίς έπεται να ήναι όστις κατατρέχει την ιδίαν αυτού πατρίδα; Όστις ανάπτει είς αυτήν στάσεις και ταραχάς; Όστις διά τα τυφλά του πάθη προδίδει τα συμφέροντα των συμπολιτών; Σείς αυτοί κάμετε κρίσιν είς την παρούσαν της πόλεως κατάστασιν, πως πρέπει να ονομασθή άνθρωπος, όστις σηκώνει χείρα και δέρει τον ίδιον αυτού πατέρα; Πατραλοίας! Πως πρέπει να ονομασθή άνθρωπος, όστις εμπήγει την μάχαιραν είς τα σπλάχνα της ιδίας αυτού μητρός; Μητροκτόνος! Και τι άλλο παρά μητροκτόνος και πατραλοίας πρέπει να ονομασθή, όστις διά στάσεων και ταραχών κατασχίζει τα σπλάχνα της ιδίας αυτού πατρίδος; Άνθρωπε στασιαστά, όστις και άν ήσαι, ποιός δαίμων σε εσκότισεν; Η ποιός δράκων σε εγέννησε; Ποιά τίγρις σε εγαλακτοτρόφησεν; Ποιός άκμων σου εχάλκευσε την μαύρην και σιδηράν καρδίαν; Τολμάς ποτέ τοιούτος ών, να ονομάζησαι άνθρωπος, πολίτης, χριστιανός; Άπιστε υιέ της πατρίδος, έν ποία φωνή, ποία ψυχή, ποίας χείρας αίρεις και προσεύχεσαι ενώπιον του υψίστου Θεού και πατρός σου όποτε γίνεσαι αίτιος της απωλείας των ιδίων συμπατριωτών σου; Κακή κεφαλή! Διά σέ ετοιμάζει κεραυνούς ο ουρανός, τους οποίους αναβάλλει περιμένων σου την μετάνοιαν. Διά σέ αναβαίνουσιν ωσάν νέφη πυκνά των συμπατριωτών σου αί δικαίαι κατάραι, διά σέ πλατύνει ο άδης την κοιλίαν του και τον φάρυγγα να σε καταπίη...
Ναί αγαπητοί! Η θεία δίκη επιβλέπει ανύστακτοις και άγρυπνος, και ή γοργά, ή αργά τιμωρεί τους ταραξίας. Αλλά και σείς οι άλλοι οι φιλήσυχοι πρέπεινα φυλλάτεσθε τούτους, και αντί να αδιαφορήτε ή και να συμφωνήτε πρός τους πονηρούς αυτών σκοπούς, οφείλετε μάλλον να τους ελέγχητε πρός διόρθωσιν. Τι καλόν αδελφοί μου, δύναται να γεννήση είς μίαν πόλιν ή εμφύλιος στάσις και ταραχή; Ο Πόλεμος των διαφόρων εθνλων είναι μέν πατήρ κακών και θανάτου, αλλά γίνεται, τέλος, και ειρήνης πατήρ. Η εμφύλιος όμως διχοστασία και διχόνοια των αδελφών και συμπολιτών πάντοτε καταντά είς κάκιστον και ανίατον όλεθρον, <<χαλεποί γάρ πόλεμοι αδελφών>>!... Διά τούτο αδελφοί μου, φεύγοντες την στάσιν ώς θυγατέρα του άδου ακολουθείτε πάντοτε την καλλίστην κόρην του ουρανού, την ομόνοιαν. Πράξετε λοιπόν τούτο το συμφέρον σας και εναγκαλισθήτε την ομόνοιαν τρέφοντες είς την καρδίαν σας την μητέρα της ομονοίας, την της πατρίδος αγάπην, πρός την οποίαν και η πίστις, και η φύσις, και το κοινόν και το ίδιον συμφέρον σας οδηγεί.
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου