ΣΧΙΣΜΑ ΚΑΙ ΑΠΟΣΧΙΣΤΑΙ

Όντως <<παλαιόν το πάθος του σχίσματος>> (PG. 31, 596), ώς λέγει ο Μ. Βασίλειος, απο της εποχής των χριστοκτόνων Ιουδαίων. Διό <<Ιουδαίοις πρέπει το σκίζεσθαι>> (αυτόθι), οίτινες τον σαρκωθέντα Θεόν Λόγον <<ού παρέλαβον>> (Ιω. α΄ 11), <<έν τώ Ευαγγελίω>> (Μαρκ. α΄ 15) ούκ επίστευσαν, και τον νόμον του Χριστού ούκ εφύλαξαν (Πράξ. ζ΄ 53). Διά του σχίσματος, η Εκκλησία αληθώς δεν σχίζεται, καθ' ότι άπ' αρχής <<άσχιστος και αμώμητος διαμεμένηκε, και διαμένει έως του αιώνος>>, τονίζει ο άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης (PG. 99, 1004). Τούτο δε, διότι δεν αποδέχεται τα <<ασεβή δόγματα και τα ακανόνιστα εγχειρήματα>>, ουδέ <<τα απηγορευμένα συμφρονήματα, ώς πού φησιν ο θείος Βασίλειος>> (του αυτού, PG. 99, 1001). Κατά το σχίσμα, αποσχιζόμενοι της Εκκλησίας, αποκλειόμενοι και αποπεμπόμενοι έξ' Αυτής, οι κακώς φρονήσαντες και πράξαντες (Θεοδώρου Στουδίτου, PG. 99, 1004). Ούτοι, δεχόμενοι δόγματα ψεύδους, παραβαίνοντες τους Ι. Κανόνας και πράττοντες τα απηγορευμένα, γίνονται αποσχίσται, μιμούμενοι όχι τους Αγίους, αλλά τους απειθούντας είς τον Θεόν Ιουδαίους. Τουναντίον, δεν είναι αποσχίσται όσοι παραμένουν τρόφιμοι της Ορθοδοξίας, επιμένουσιν είς τα θεία δόγματα της Εκκλησίας και φυλάσσουσι μετά ζήλου <<τους κανόνας Αυτής και διατυπώσεις>> (Θεοδώρου Στουδίτου, PG. 99, 997). Ούτοι, ώς γράφει Κύριλλος Αλεξανδρείας και ή έν Αλεξανδρεία Σύνοδος πρός τον κλήρον και τον λαόν της Κωνσταντινουπόλεως, έν κοινωνία μετά της Εκκλησίας διατελούσιν, έστω και άν ώς απόβλητοι υπό των ανόμων εκβάλλονται και ώς αποσχίσται διαβάλλωνται (Μ. 4, 1096). Τοιαύτην, καθ' εαυτού κατηγορίαν αποκρούων ο άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης, γράφει πρός τον Πατριάρχην Νικηφόρον <<ούκ εσμέν αποσχίσται, ώ αγία κεφαλή, της του Θεού Εκκλησίας... Άλλ' εί και άλλως έν πολλοίς αμαρτήμασιν υπάρχομεν, πλήν Ορθόδοξοι και της Καθολικής Εκκλησίας τρόφιμοι (εσμέν), πάσαν αίρεσιν αποβαλλόμενοι και πάσαν καθολικήν και τοπικήν Σύνοδον εγκεκριμένην αποδεχόμενοι ού μην αλλά και τάς πάρ' αυτών εκφωνηθείσας κανονικάς διατυπώσεις>> (PG. 99, 989).