Ἡ ἐπιστροφή τῶν Ἑβραίων πρό τῆς συντελείας (2o ΜΕΡΟΣ)

"... Πρωίας γάρ φησίν, ἐπανάγων ὁ Ἰησοῦς εἰς τήν πόλιν ἐπείνασε. Καί ἰδών συκῆν, ἦλθεν ἐπ' αὐτήν, καί οὐδέν εὗρεν ἐν αὐτῇ ἤ φύλλα μόνον καί λέγει αὐτῇ μηκέτι ἐκ σοῦ καρπός γένηται εἰς τόν αἰῶνα καί εὐθέως ἐξηράνθη. Τοῦτο γάρ ἀρτίως ἡμῖν ὑπανεγνώσθη. Ἐκπλήττει με τό θαῦμα μεμέρισταί μου ἡ διάνοια.

...

Ἐπείνασε ἡ τοῦ δούλου μορφή διέθρεψε δέ πεντακισχιλίους ἡ ἐν αὐτῷ τοῦ Δεσπότου βουλή. Ἦλθεν ἐπί τήν συκῆν ὁ ὁρώμενος ἄνθρωπος ἦν δέ πανταχοῦ ἡ ἐν αὐτῷ νοουμένη θεότης.

Εἶδε τήν συκῆν ἄκαρπον ὡς ἄνθρωπος, ἐξήρανε ταύτην λόγῳ ὡς Θεός.

...

Πῶς γάρ ἄν κατηράσατο ὁ Κύριος λέγων, εὐλογεῖτε καί μή καταρᾶσθε;

Πῶς δέ καί τήν συναγωγήν κατηράσατο ἄν καί ἐξήρανεν ὁ λέγων, Οὐκ ἦλθεν ὁ Υἱός τοῦ ἀνθρώπου ἀπολέσαι, ἀλλά ζητῆσαι καί σῶσαι τό ἀπολωλός;

Εἰ δέ τις ἔτι ἀντιλέγει καί φιλονικεῖ, λέγων τῇ τῶν Ἰουδαίων συναγωγῇ παρεικα-σμένην εἶναι τήν συκῆν ἀκριβῶς, λεγέτω πῶς ἡ ἀπό ριζῶν ξηρανθεῖσα συναγωγή τοιοῦτον ἔγκαρπον κλάδον ἐβλάστησε, τόν γλυκύτατον Παῦλον. Πολλούς δέ καί ἄλλους ἐπιστρέψαντας ἔγνωμεν ἐκ τῆς τῶν Ἰουδαίων συναγωγῆςû καί γάρ καί Στέφανος ὁ λιθασθείς ὑπό τῶν Ἰουδαίων ἐξ ἐκείνης τῆς συναγωγῆς ἐτύγχανε, καί Ἀκύλας καί Πρίσκιλλα καί πολλοί ἄλλοι, ὧν τόν κατάλογον νῦν τῶν ὀνομάτων διά τό πλῆθος τῶν λέξεων παραιτούμεθα λέγειν.

Ὅτι δέ οὐ παντελῶς ἀπώσατο ὁ Θεός τόν λαόν τῶν Ἰουδαίων μαρτυρείτω μοι Παῦλος λέγωνû Λέγω οὖν, μή παντελῶς ἀπώσατο Κύριος τόν λαόν αὐτοῦ; Μή γένοιτοû καί γάρ ἐγώ Ἰσραηλίτης εἰμί, ἐκ σπέρματος 'Αβραάμ, φυλῆς Βενιαμίν. Οὐκ ἀπώσατο Κύριος τόν λαόν αὐτοῦ. Ἀλλά καί σωτηρίαν τῷ λαῷ ἐκείνῳ ἐπ' ἐσχάτων τῶν ἡμερῶν ἐπαγγέλλεται ἐν τῷ λέγειν Ὅταν δέ τό πλήρωμα τῶν ἐθνῶν εἰσέλθῃ, τότε πᾶς  Ἰσραήλ σωθήσεται. Εἰ γάρ καί ἐχθρόν γεγόνασιν Ἰουδαῖοι τοῦ Θεοῦ, δι' ἡμᾶς γεγόνασιν, ἵνα τῇ ἐκείνων ἀπειθείᾳ ἡμεῖς ἐλεηθῶμεν, ὡς μαρτυρεῖ μοι Παῦλος λέγων, Κατά μέν τό Εὐαγγέλιον, ἐχθροί δι' ἡμᾶς κατά δέ τήν ἐκλογήν ἀγαπητοί, διά τούς πατέρας ἀμεταμέλητα γάρ τά χαρίσματα καί ἡ κλῆσις ἁγία."

            Στήν πιό πάνω ὁμιλία του ὁ Χρυσορρήμων πατήρ (Εἰς τήν παραβολήν τῆς συκῆς) συμφωνεῖ καί ἑρμηνεύει τό τοῦ Μεγίστου Παύλου χωρίον, ὅτι ὁ Κύριος δέν ἀπεστράφη τόν λαόν Αὐτοῦ τελεσίδικα καί ἀμετάκλητα,  ἀλλά στίς ἔσχατες ἡμέρες ὑπό-σχεται ὅτι θά οἰκονομήσει τήν σωτηρία τοῦ λαοῦ του, ὅταν λέγει, ὅταν τό πλήρωμα τῶν ἐθνῶν εἰσέλθει στήν πίστη, τότε θά σωθεῖ καί ὁ Ἰσραηλιτικός λαός. Καί ἄν ἔγιναν ἐχθροί οἱ Ἰουδαῖοι τοῦ Θεοῦ, αὐτό ἔγινε γιά μᾶς, γιά νά ἐλεηθοῦμε ἐμεῖς, ὅπως μαρτυρεῖ ὁ Μέγας Ἀπόστολος λέγονταςû κατά μέν τό Εὐαγγέλιον ἔγιναν ἐχθροί γιά μᾶς, κατά δέ τήν ἐκλογήν ἀγαπητοί, ἐξαιτίας τῶν πατέρωνû γιατί ἀκριβῶς τά χαρίσματα εἶναι ἀμετάκλητα καί ἡ κλήση τους ἅγια.

            Τό κείμενο τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Παύλου δέν ἐπιδέχεται ἄλλη ἑρμηνεία ἀπό τήν ξεκάθαρη πού κατανοεῖ καθένας πού τό διαβάζει. Αὐτή τήν ἑρμηνεία ἐπιβεβαιώνει καί ὁ Μέγας Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, πού εἶναι ὁ κατ' ἐξοχήν ἑρμηνευτής τοῦ Ἀποστόλου Παύλου. Ἡ ἑρμηνεία του ἔχει μάλιστα πολύ μεγαλύτερη σημασία, ὅταν σκεφθοῦμε ὅτι ὁ Ἅγιος ἔγραψε λόγους κατά Ἰουδαίων.

Ἡ ἐπιστροφή τῶν Ἰσραηλιτῶν

            Τοῦτο φαίνεται θὰ πραγματοποιήσουν «αἱ δύο ἐλαῖαι καὶ αἱ δύο λυχνίαι αἵ ἐνώπιον τοῦ Κυρίου τῆς γῆς ἐστῶσαι» (Ἀποκ. ια΄, 4), τὴν στροφὴ δηλ. τοῦ Ἰσραὴλ στὴν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ.  

            Ἀφοῦ στά ἔσχατα χρόνια θά γίνει ἐφαρμογὴ – ἐκπλήρωση τῆς προφητείας – ρήσεως τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Παύλου, «πᾶς Ἰσραὴλ σωθήσεται».

            Γιὰ τοὺς ἐμβαθύνοντες στά λόγια τῆς Γραφῆς, γιὰ τὸν Θεολογικὸ κόσμο, εἶναι ἕνα βασικὸ ζητούμενο. Καὶ ἐφ' ὅσον πρόκειται νὰ γίνει καὶ θὰ χαροποιήσει ὑπερ-βαλλόντως, τὸ ἐρώτημα εἶναι, κάτω ἀπὸ ποιὲς συνθῆκες θὰ γίνει ἕνα τόσο δύσκολο πρᾶγμα, πού λογικὰ μέχρι σήμερα θεωρεῖται ἀδιανόητο;

            Ὄντως, μὲ τὴν στάση καὶ τὸ φέρσιμο τῶν Ἑβραίων ἔναντι τῶν Χριστιανῶν θεωρεῖται σήμερα αὐτό ἀδύνατο.

            Στὸ σύνολο σήμερα τοῦ ἑβραϊκοῦ λαοῦ, εἶναι γνωστὸν, ὅτι εἶναι δεμένο μὲ τὸν ἐθνισμό μου, τὴν τόση ὑπεροχή του στὴν Μέση Ἀνατολή, τὴν ὅλη οἰκονομικὴ ἐξέλιξή του καὶ παράλληλα τὴν λίγο ἤ πολὺ πάγια προσήλωσή του εἰς τὰ τῆς Ἰουδαϊκῆς θρησκείας του.

            Ἐμᾶς δὲ τοὺς Χριστιανοὺς μᾶς βλέπουν ὑπεροπτικά καί ἀπαξιωτικὰ, ἂν ὄχι εἰρωνικά.

            Μεγάλη, ἀστρονομικὴ, ἡ ἀπόσταση ποὺ μᾶς χωρίζει μὲ ἐπίκεντρο πάντα τὸν Μεσσία Θεάνθρωπο καὶ Σωτῆρα Χριστό. Ὄντως «χάσμα μέγα», ἀγεφύρωτο μᾶς χωρίζει.

            Φαίνεται ξεκάθαρα, ὅτι ἐποφθαλμιοῦν τοὺς πιστεύοντες σὲ Κάποιον, ποὺ σταύρωσαν οἱ πρόγονοί τους ὡς κακοῦργο.

            Ἔ, τὸν μεγάλο μέχρι χθές ἐχθρόν τους νὰ δεχθοῦν ὡς Θεό;

Ὄντως ὁ λόγος γιὰ τὴν μείζονα ὑπέρβαση τῶν αἰώνων.

            Ἂν καὶ ὑπάρχουν χριστιανοὶ Ἑβραῖοι στὸν κόσμο καὶ στὸ σημερινὸ Ἰσραὴλ —πάντα μᾶλλον ὀλίγοι— κρυφοὶ ὅμως «διὰ τὸν φόβον τῶν Ἰουδαίων». Ἀλλά δέν εἶναι περὶ αὐτοῦ ὁ λόγος ἐδῶ, ἀλλὰ περὶ μιᾶς γενικεύσεως καὶ στροφῆς τῶν Ἑβραίων στὴν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ.

            Ἄς ἔλθουμε τώρα στὸν οὐρανο-βάμονα Μέγαν Παῦλον.

            Ἀρχίζει ἀλληγορικά, προπαρασκευαστικὰ καὶ διευκρινιστικὰ μέχρι νὰ φθάσει στὸν κύριο στόχο του. Ὅλο τὸ ἑνδέκατο κεφάλαιο τῆς πρὸς Ρωμαίους ἐπιστολῆς του ἔχει σχέση μὲ τὴν μέλλουσα στροφὴ τῶν Ἑβραίων.

            Περιοριζόμαστε ἐδῶ μόνο στὸ κύριο θέμα τοῦ ζητήματος περὶ τὸ τέλος τοῦ κεφαλαίου.

            "Οὐ γὰρ θέλω ὑμᾶς ἁγνοεῖν, ἀδελφοί, τὸ μυστήριον τοῦτο, ἵνα μὴ ἦτε πάρ' ἐαυτοῖς φρόνιμοι, ὅτι πώρωσις ἀπὸ μέρους τῷ Ἰσραὴλ γέγονεν ἄχρις οὗ τὸ πλήρωμα τῶν ἐθνῶν εἰσέλθη καὶ οὕτω πᾶς Ἰσραὴλ σωθήσεται, καθὼς γέγραπται· ἤξει ἐκ Σιών ὁ ρυόμενος καὶ ἀποστρέψει ἀσεβείας ἀπὸ Ἰακώβ· καὶ αὕτη αὐτοῖς ἡ πάρ' ἐμοῦ διαθήκη, ὅταν ἀφέλωμαι τὰς ἁμαρτίας αὐτῶν. Ὦ βάθος πλούτου καὶ σοφίας καὶ γνώσεως Θεοῦ· ὡς ἀνεξερεύνητα τὰ κρίματα αὐτοῦ καὶ ἀνεξιχνίαστοι αἱ ὁδοὶ Αὐτοῦ» (Ρωμ. ια΄ 25–27, 33).

            Αὐτά καὶ ἄλλα ἔγραψε ὁ Μέγας Παῦλος πρὸς τοὺς τότε πιστούς τῆς Ρώμης.

            Προφανῶς θὰ ἀνῆκαν σὲ πανσπερμίαν ἐθνῶν, ἀσφαλῶς θὰ ὑπῆρχαν καὶ Ἑβραῖοι ἀνάμεσά τους.

            Ὡς ἑξῆς ἑρμηνεύει τὸ κείμενο αὐτὸ ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης:

            «Μυστήριον ὀνομάζει ὁ Παῦλος τὸ ἄγνωστον καὶ ἀπόρρητον· δηλαδὴ ἡ ἀπιστία τῶν Ἑβραίων, δὲν θέλει εἶναι κοινὴ ὅλων τῶν Ἑβραίων ἐξ ὁλοκλήρου, ἡ πώρωσις καὶ ἀναισθησία, ἤτοι ἡ ἀπιστία αὐτῶν ἔγινε μερική, διότι οἱ πολλοὶ μὲν Ἑβραῖοι δὲν ἐπίστευσαν εἰς τοὺς πρὸ καιρούς, πολλοὶ δὲ πάλιν ἀπὸ αὐτούς, μέλλουσι νὰ πιστεύσουν ὕστερον, διὰ τί ἐπωρώθησαν ναί, καὶ ἀπίστησαν οἱ Ἰσραηλίται, ἀλλ' οὐχὶ ὅλοι, οὐδὲ ἕως τέλους, ἀλλ' ἕως οὗ νὰ σωθῶσιν ὅλοι οἱ προεγνωσμένοι, (αὐτοὶ ποὺ θέλησαν), Ἐθνικοί· καὶ ἀφοῦ ἐκεῖνοι σωθῶσι, τότε καὶ κάθε Ἰσραηλίτης, (ὁ ἄξιος δηλαδή), θέλει σωθῆ μὲ τὸ νὰ πιστεύση εἰς τὸν Χριστόν».

            Ἀμέσως ὁ Μέγας Παῦλος παραθέτει προφητεία τοῦ προφήτου Ἠσαΐου, ἀρχίζοντας μὲ τὴ φράση:

            "Καθὼς γέγραπται" "ὅταν ἀφέλωμαι τὰς ἁμαρτίας αὐτῶν" (Ἡσ. νθ΄ 20–21).

            Ἑρμηνεύει καί τὰ τοῦ προφήτου Ἠσαΐου ὁ Ἅγιος Νικόδημος:

            «Μάρτυρα φέρει εἰς τὰ ἀνωτέρω, ὁπού εἶπεν ὁ Ἀπόστολος, τὸν Προφήτην Ἠσαΐαν, βοῶντα καὶ λέγοντα· ὅτι θέλει ἔλθη ἀπὸ τὴν Σιῶν ἐκεῖνος ὁπού δύναται νὰ σώση καὶ θέλει καθαρίση τὰς ἁμαρτίας τῶν Ἰσραηλιτῶν. Πότε δὲ αὐτὰ θέλουν γένουν; Ὅταν ἀφέλωμαι λέγει Κύριος τὰς ἁμαρτίας αὐτῶν, ἤτοι, ὅταν ἀξιώσω αὐτοὺς τῆς ἀφέσεως τῶν ἁμαρτιῶν τους διὰ μέσου τοῦ Ἁγίου Βαπτίσματος· Ὥστε, ἐπειδὴ τὴν ἄφεσιν ταύτην τῶν ἁμαρτιῶν ἀκόμη οἱ Ἰουδαῖοι δὲν ἠξιώθησαν, (διατὶ ἐπωρώ-θησαν, καὶ ἀπίστησαν), λοιπὸν, ὕστερον τοῦτο μέλλει νὰ γένη».

            Ἀμέσως ὁ Ἅγιος Νικόδημος προσθέτει:

            «Λέγει, δὲ καὶ ὁ Κορέσιος ὅτι τοῦτο πέρας λήψεται διὰ τοῦ κηρύγματος τοῦ Προφήτου Ἠλιοῦ, ὡς λέγει ὁ Προφήτης Μαλαχίας (κεφ. δ΄, 6), "τότε γὰρ θέλει λάβη τέλος καὶ ἡ ἁμαρτία των».

            Πρὶν σχολιάσουμε πῶς τὰ τοῦ προφήτου Ἠσαΐου δύο ἑρμηνευτικὰ λόγια στὸν 33 στίχο, "Ὢ βάθος πλούτου αἱ ὁδοὶ Αὐτοῦ»,

             ἑρμηνεύει ὁ Ἅγιος:

            "συλλογισθείς ὁ θεῖος Ἀπόστολος τὰς ποικιλοτρόπους οἰκονομίας, ὁπού μετα-χειρίζεται ὁ πάνσοφος Θεός, διὰ τὴν σωτηρίαν τῶν ἀνθρώπων, πῶς δηλ. οἰκονομεῖ νὰ γίνωνται τὰ ἐναντία διὰ μέσου ἄλλων ἐναντίων, καὶ διὰ μέσου ἄλλων ἀπειθῶν ἀνθρώπων κάμνει ἄλλους εὐπειθεῖς, ἐξεπλάγη καὶ ἐθαύμασε· καὶ μὲ τὸν θαυμασμὸν αὐτόν, ἐβεβαίωσεν, ὅτι ὁ Θεός, ὁπού τοσοῦτον πανσόφως καὶ βαθέως καὶ μὲ ἀκαταλήπτους τρόπους οἰκονομεῖ τῶν ἀνθρώπων τὴν σωτηρίαν, αὐτὸς βέβαια θέλει οἰκονομήσει καὶ διὰ τὴν μέλλουσαν σωτηρίαν τῶν Ἰουδαίων. Πλοῦτον ὀνομάζει ὁ Παῦλος τὴν ἀγαθότητα τοῦ Θεοῦ, τῆς ὁποίας τὸ βάθος θαυμάζει μόνον, πόσον δὲ εἶναι αὐτὸ δὲν ἠξεύρει ἀλλὰ πὼς εἶναι ἀνεξερεύνητα τὰ κρίματα, οὐδὲ ἔρευναν ὅλως δέχονται».

            Πῶς ἑρμηνεύονται τὰ τοῦ προφήτου Ἠσαΐου:

            «Ὅταν ἀφέλωμαι τὰ ἁμαρτίας αὐτῶν».

            Δὲν εἶναι εὔκολη τούτη ἡ φράση.

            Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ἄμεσα τὴν συνδέει μὲ τὰ γραφόμενά του περὶ ἐπιστροφῆς τῶν Ἑβραίων. Καίρια «ἐπιστράτευσε» τὸν Προφήτη Ἠσαΐα, τοῦ ὁποίου εἶναι γνώστης καὶ ὅτι ἐκεῖνα κάποτε θὰ ἔχουν τὴν πρέπουσα ἐφαρμογή.

            Φανερὸν εἶναι ὅτι τοῦτο θὰ γίνει μὲ ἐκκλησιαστικὴ ἀντιμετώπιση. Ὅμως γιὰ νὰ ἔχουμε ἄφεση ἁμαρτιῶν μ.Χ. ἀπαιτεῖται ἀπόρριψη τοῦ ὅποιου πιστεύω καὶ ἄμεσο δέξιμο τῆς Χριστιανικῆς πίστεως καὶ τοῦ Μεσσίου Ἰησοῦ Χριστοῦ, συναίσθηση τῶν ἁμαρτιῶν, καὶ ἐφόσον πρόκειται γιὰ ἑβραϊκὸ στοιχεῖο πρὸς εἴσοδο στὴν Ἐκκλησία, ἀναγκαῖο τὸ μυστήριο τοῦ Βαπτίσματος, ὡς τονίσθηκε.

Γιὰ «βαθειὰ νερὰ», ὡς πρὸς τὴν στροφὴ τοῦ Ἰσραὴλ, κάνει λόγο ὁ Ἀπόστολος Παῦλος. Τοῦτο προϋποθέτει συνειδητοποίηση τῆς παρερμηνείας τῶν Γραφῶν, τῆς πολεμικῆς καὶ τόσης ἐχθρότητος κατὰ τῆς Ἐκκλησίας, δηλαδὴ βαθειὰ μετάνοια καὶ Βάπτισμα. Μόνο κάτω ἀπὸ τὴν οὐσιώδη αὐτὴ ἔννοια νοεῖται τὸ «σωθήσεται».

            Καὶ ἀφοῦ τὸ ἔγραψε γιὰ τοὺς ὁμοεθνεῖς του ὁ Μέγας Παῦλος θὰ γίνει. Εἶναι καὶ παραμένει ἕνας πόθος νὰ ἐπιστρέψουν «τὰ ἀπολωλότα οἴκου Ἰσραήλ».

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ ΑΡΘΡΑ

Ἡ ἐπιστροφή τῶν Ἑβραίων πρό τῆς συντελείας (1o ΜΕΡΟΣ)