ΠΕΡΙ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ

Αξιότιμον Κύριον

Δημήτριον Ι. Μπουνάκην

Μαθηματικον - Ημερολόγον

Ελληνική Μαθηματική Εταιρεία - Παράρτημα Ηρακλείου

Θέμα : Η Ημερομηνία του Πάσχα

http://www.mathher.gr/attachments/129_HMEROMHNIA.PASXA.2012.DIM.pdf

Αξιότιμε κ. Καθηγητά,

Παρακολουθώ πάντα με πολύ ενδιαφέρον και πολύ όφελος τις εμπεριστατωμένες μελέτες σας στην ιστοσελίδα της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρείας καί σας είμαι ευγνώμων για τις τόσο χρήσιμες πληροφορίες και γνώσεις τις οποίες μας μεταδίδετε.

Καίτοι δεν τυγχάνω ούτε μαθηματικός ούτε αστρονόμος, επιτρέψτε μου όμως όπως από εκκλησιαστικής απόψεως και από της θέσεως ενός ταπεινού ορθοδόξου χριστιανού να διατυπώσω εκ καθήκοντος ωρισμένες ενστάσεις.

α'. Λέτε π.χ. "Οι Παλαιοημερολογίτες (που ακολουθούν το Ιουλιανό ημερολόγιο) έχουν Πάσχα πάντα την ίδια Κυριακή με τους ορθοδόξους" (σ. 5) και θα ήθελα να γνωρίζω πού στηρίζετε αυτήν την αντιδιαστολή μεταξύ Παλαιοημερολογιτών και Ορθοδόξων; Μήπως θα μπορούσατε να μας πήτε πόσες δεκάδες εκατομμυρίων ανά τον κόσμο ακολουθούν ακόμη το πάτριο Ιουλιανό ημερολόγιο; Όλοι αυτοί δεν είναι Ορθόδοξοι Χριστιανοί; Η επωνυμία των "Παλαιοημερολογιτών" είναι κάτι που αφ' εαυτού των υιοθέτησαν ελευθέρως οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί που εξακολουθούν όπως ανέκαθεν απ' αρχής να χρησιμοποιούν το εορτολόγιο των Πατέρων τους, ή τους επεβλήθη έξωθεν δυναστικώς με σκοπόν την μείωσι, υποτίμησι και περιθωριοποίησί τους; Η προμάμμη σας αλλά και όλοι οι Άγιοι των οποίων ασπάζεσθε τις εικόνες στην Εκκλησία, ποιό εορτολόγιο ακολουθούσαν; Τα ίχνη των Πατέρων σας δεν είναι κάτι που μετρά για σάς;

Απ' ότι μαρτυρεί και αποδεικνύει η αψευδής ιστορία, οι λεγόμενοι "Παλαιοημερολογίτες" δεν άλλαξαν ποτέ τίποτε ούτε στην πίστι τους, ούτε στην παράδοσί τους, ούτε στο όνομά τους. Εφ'όσον λοιπόν παραμένουν ανέκαθεν αναλλοίωτοι και άτρεπτοι, η επιχειρουμένη γκετοποίησι εις βάρος τους και ο κάθε επιχειρούμενος στιγματισμός τους, κάθε άλλο παρά ως καλοήθεις και καλοπροαίρετοι μπορεί να κριθούν. Εφ'όσον επαναλαμβάνω αυτοί είναι αναντιρρήτως αναλλοίωτοι και άτρεπτοι, εάν θέλουμε να είμεθα δίκαιοι και ακριβείς, είστε εσείς με το ερμαφρόδιτο και αλλοιωμένο εορτολόγιό σας που εορτάζετε το Πάσχα μαζί μ'εκείνους και όχι εκείνοι μαζί με εσάς.

β'. Σε άλλο σημείο γράφετε επίσης : "Αυτό συνεχίστηκε μέχρι το 1582 που η Καθολική εκκλησία καθιέρωσε το νέο (Γρηγοριανό) ημερολόγιο (αυτό που έχομε σήμερα και εμείς) για να διορθώση το συσσωρευμένο λάθος του παλαιού (Ιουλιανού) ημερολογίου" (σ. 3). Επίσης σέ άλλη σας μελέτη με τίτλο "Το ημερολόγιο δια μέσου των αιώνων" επαναλαμβάνετε : "Το ημερολόγιο που χρησιμοποιούμε σήμερα λέγεται Γρηγοριανό ή νέο ημερολόγιο (ν.η.) και καθιερώθηκε στην χώρα μας το 1923" (σ. 3). Ὀφείλετε να γνωρίζετε ως ημερολόγος, και ασφαλώς το γνωρίζετε διότι το αναφέρετε σε άλλη σας μελέτη, ότι μιά άλλη μερίς νεοημερολογιτών επί τώ ακούσματι και μόνον ότι ακολουθείτε σήμερα το "Γρηγοριανό Ημερολόγιο" διαρρηγνύει τα ιμάτιά της ισχυριζόμενη, είτε διά λόγους καθαρά μαθηματικούς, είτε για λόγους παραπλανητικούς και προπαγανδιστικούς, ότι δεν ακολουθεί το "Γρηγοριανό" αλλά το "Διορθωμένο Ιουλιανό" του Μελετίου Μεταξάκη και ότι μεταξύ των δύο τούτων ημερολογίων παρά την φαινομενική τους σύμπτωσι δεν υπάρχει ουδεμία σχέσις. Επιτέλους αποφασίστε, για νά ξέρουμε κι εμείς τί οφείλουμε να σας απαντήσουμε!

Σέ ένα λοιπόν από αυτά τα δύο, ή μάλλον και στά δύο, έχετε κολλήσει το Ιουλιανό Πασχάλιο ενώ ταυτόχρονα έχετε παραχωρήσει το δυτικό παπικό πασχάλιο στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Φιλανδίας. Όλα αυτά τι άλλο μαρτυρούν παρά το ότι δυστυχώς ψάχνεσθε, πειραματίζεσθε, διατελείτε εν συγχύσει και ότι κατά το δημώδες : "στου κασίδη το κεφάλι προσπαθείτε να μάθετε κουρείς" διασπώντας την τόσων αιώνων λειτουργικήν ενότητα της Μιάς Αγίας Καθολικής του Χριστού Εκκλησίας μετατρέποντας το "εν ενί στόματι και μιά καρδία" της Θείας Λειτουργίας εις λόγους κενούς περιεχομένου.

γ'. Λέτε επίσης "Άλλωστε το θέμα της ημερομηνίας του Πάσχα, μετά την απόφαση της Α' Οικουμενικής Συνόδου είναι ένα καθαρά αστρονομικό και μαθηματικό πρόβλημα"(σ.9). Συγγνώμην αλλά παρ' όλο τον σεβασμό που σας οφείλω, ποιός σας εξουσιοδότησε να αποφαίνεσθε από καθέδρας επί του θέματος τούτου; Δηλαδή καθαρά είναι μόνον αστρονομικό και μαθηματικό, αλλά εκκλησιαστικό δεν είναι; Πώς παρακινδυνεύετε κάτι τέτοιο; Ποιός των Αγίων είπε ποτέ τέτοιο πράγμα; Ποιά Σύνοδος της Ορθοδόξου Εκκλησίας το καθιέρωσε; Οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί δεν προτεσταντίζουν ούτε ανάγουν προσωπικές τους γνώμες σε αξιώματα. Αλλά επιτρέψτε μου να επανέλθω κατωτέρω επί τούτου. Δεν γνωρίζω εάν και κατά πόσον θρησκεύετε, αλλά εφ' όσον ζήτε μέσα σέ ένα ορθόδοξο περιβάλλον καλόν θα ήτο να ενημερωθείτε τι πρεσβεύουν διακεκριμμένοι πνευματικοί άνδρες επί της μονομερούς αυτής επιστημονικής απόψεώς σας.

Λέγει π.χ. ο νυν απελθών Νεοημερολογίτης Αρχιμανδρίτης π. Φιλόθεος Ζερβάκος, Ηγούμενος της Ι. Μ. Λογγοβάρδας Πάρου πάμπολλα ενάντια της θέσεώς σας αυτής εκ των οποίων ενδεικτικώς παραθέτω μόνον ένα σχετικά με το ν.η. : "Αστρονομικώς ίσως είναι ορθότερον το νέον, όχι όμως και ορθόν εκκλησιαστικώς. Είναι εσφαλμένον, αντικανονικόν, παράνομον και πρόξενον μεγίστης βλάβης". (Ανέκδοτες Επιστολές για το Ημερολογιακό Ζήτημα, σ. 51). Βλέπουμε λοιπόν ότι το νόμισμα έχει δύο όψεις και δεν είναι σωστό να το κοιτάμε μόνον από την μία.

δ'. Γράφετε επίσης ότι : "Οι ορθόδοξοι χριστιανοί, κυρίως από μίσος στον Πάπα, δεν δέχτηκαν την ρύθμιση αυτή και ορισμένοι (οι Παλαιοημερολογίτες) συνεχίζουν κανονικά μέχρι σήμερα να χρησιμοποιούν το π.η." (σ.3). Δεν ξέρω αν είστε Ρωμαιοκαθολικός ή Ορθόδοξος. Εάν μεν είστε Ρωμαιοκαθολικός είστε συγγνωστός για την αυθαίρετη αυτή διατύπωσι διότι δεν μπορείτε να γνωρίζετε την πνευματικότητα της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Εάν όμως είστε Ορθόδοξος, η υμετέρα εντιμότης δεν συγχωρείται να αγνοή ότι η Εκκλησία δεν υιοθετεί ποτέ εμπαθή, υπολογιστικά και μεροληπτικά κριτήρια δια να προσδιορίση την πίστιν, την ομολογίαν της, το βίωμά της και την λειτουργική της ζωή. Η Ορθόδοξος Εκκλησία, ποδηγετημένη από το Πνεύμα το Άγιον, υιοθετεί κριτήρια τα οποία είναι σύμφωνα με την ομολογίαν και την παράδοσίν της και αποβλέπουν στο πνευματικό συμφέρον και την πνευματική αύξησι, οικοδομήν και πρόοδον του ποιμνίου της. Σας προσκαλώ λοιπόν :

1. Να μελετήσετε με προσοχήν την επιστολήν του πατριάρχου Ιερεμίου Β' προς τον Δόγην της Βενετίας, Νικόλαον Δαπόντε, όπου θα διαπιστώσετε ότι από Ορθοδόξου πλευράς, υπάρχει αντιπαράθεσις μεταξύ αστρονομικής ακριβείας (την οποίαν η Εκκλησία δεν αγνοεί) και λειτουργικής παραδόσεως, και ότι δια την Εκκλησίαν η δευτέρα προέχει και υπερτερεί της πρώτης, εν αντιθέσει με την εντιμότητά σας που περιορίζει το πρόβλημα σέ "καθαρά αστρονομικά και μαθηματικά" πλαίσια.

2. Η Ορθόδοξος Εκκλησία απέρριψε την ιδέα αλλαγής και διορθώσεως του εκκλησιαστικού εορτολογίου, επί τη βάσει του αστρονομικού ημερολογίου, αιώνες ολόκληρους πρίν από την μεταρρύθμισι του πάπα Γρηγορίου, καίτοι οι προτάσεις εγένοντο όχι εκ μέρους αιρετικών και δυτικών παπικών, ώστε να την υποψιασθή κάποιος για μισαλοδοξία, αντιδραστικότητα και μεροληψία, αλλά εκ μέρους Βυζαντινών Ορθοδόξων και ανατολικών λογίων και επιστημόνων. Αυτά τα γνωρίζετε και τα εκθέτετε σαφώς και ορθώς σε άλλη σας μελέτη, αλλά επιτρέψτε μου να τα επαναλάβω εν τή ρύμη του λόγου :

- Το 1324, δηλαδή 258 χρόνια πριν την μεταρρύθμισι του πάπα Γρηγορίου η Ορθόδοξος Εκκλησία απέρριψε την πρότασι του Βυζαντινού μαθηματικού και αστρονόμου Νικηφόρου Γρηγορά (1295-1360) περί διορθώσεως και αλλαγής του εορτολογίου.

- Το 1371, δηλαδή 211 χρόνια πριν την μεταρρύθμισι του πάπα Γρηγορίου η Ορθόδοξος Εκκλησία απέρριψε εκ νέου την πρότασι των λογίων Μοναχού Ισαακίου και Ματθαίου του Βλαστάρεως (1280-1350) περί διορθώσεως και αλλαγής του εορτολογίου.

- Το 1425, δηλαδή 161 χρόνια πριν την μεταρρύθυμισι του πάπα Γρηγορίου η Ορθόδοξος Εκκλησία απέρριψε διά τρίτην φοράν την πρότασι του φιλοσόφου Γεωργίου Γεμιστού ή Πλήθωνος (1355-1452) περί διορθώσεως και αλλαγής του εορτολογίου.

Όπως παρατηρεί και η εντιμότης σας πάνυ ορθώς, εάν η Εκκλησία υιοθετούσε τις υποδείξεις των Βυζαντινών επιστημόνων και λογίων, η Γρηγοριανή μεταρρύθμισις δεν θα είχε κάν λόγον υπάρξεως. Έλα όμως που δεν την υιοθέτησε κρίνασα αυτήν εν επιγνώσει άσκοπον, αιώνας ολοκλήρους προ της ελεύσεως του πάπα Γρηγορίου; Τι περισσότερον του χλιαρού νερού ανεκάλυψεν ο πάπας εις τον τομέαν αυτόν; Πού βλέπετε εσείς την αιτίαν του "μίσους"; Μισεί κάποιος έναν ισχυρότερον τον οποίον ίσως φοβήται, όχι όμως κάποιον που ασχολείται μέ ημερολογίακά .... "παίγνια" όπως εχαρακτήρισαν οι Ορθόδοξοι τότε τις ημερολογιακές παπικές μεταρρυθμίσεις. Γι'αυτό και είπαν : "η μεν Εκκλησία ημών διακρατεί τα παραδοθέντα αυτή, η δε Δυτική ως θέλει και βούλεται"!

3. Αλλά και κάτι ακόμη. Εάν η ισημερία μετακινείται κατά μίαν ημέραν κάθε 128 χρόνια, αυτό σημαίνει ότι την εποχή της Α' Οικουμενικής Συνόδου η ισημερία είχε μετακινηθεί από της εποχής του Σωσιγένους. Οι Πατέρες της Αλεξανδρείας "στην οποίαν άκμαζε η αστρονομία τα χρόνια εκείνα" (σ. 2) όπως γράφετε, δεν ήξεραν ότι οι δύο μέρες της μετακινήσεώς της με το καιρό θα γίνουν τέσσερις, οκτώ κ.ο.κ.; Γιατί οι Πατέρες δεν προέβλεψαν διορθώσεις αλλά παρέμειναν στην θετή ιουλιανή ισημερία της 21ης Μαρτίου και επ'αυτής συνέθεσαν "κανόνιόν τε άριστον, αιώνιον αστρονόμων εκάστοτε μη δεόμενον, ... άχρι της ενδόξου του Χριστού ελεύσεως φυλαττόμενον"; Αφού όπως ισχυρίζεσθε το πρόβλημα ήταν "καθαρά αστρονομικό και μαθηματικό" πώς έμειναν αδρανείς; Μήπως από αμάθεια; Λέγει ο πολύς πατριάρχης Ιερεμίας : "ουδείς όλως νομισάτω, ότι τους πανταρίστους εκείνους θείους Πατέρας διέλαθε το δοκούν τούτο λάθος, ίνα παρά των αστρονόμων τύχη βελτίονος διορθώσεως..." Αλλά και καθ'όλην την δυσχιλιετή ιστορία της Εκκλησίας πέρασαν τόσοι και τόσοι Άγιοι. Ωρισμένοι ήσαν βέβαια απλοϊκοί αλλά και πολλοί άλλοι ήσαν τέρατα μορφώσεως και επιστημονικού κατηρτισμού. Γιατί δεν ενοχλήθησαν όλοι αυτοί; Όλοι διέποντο από μίσος προς τον πάπα;

ε'. Αναφέρετε κ. Καθηγητά ότι : "Εάν εξακολουθήσει η ορθόδοξη Εκκλησία να στηρίζεται στο παλαιό ημερολόγιο για να υπολογίζει την ημερομηνία του Πάσχα, μέχρι το 14.000 μ.Χ., τότε η εαρινή πανσέληνος θα γίνη στις 2 Ιουλίου (ν.η) αφού θα υπάρχει καθυστέρηση 103 ημερών, και βέβαια το Πάσχα θα εορτασθεί τον Ιούλιο" (σ. 9) . Καλά και τώρα που στην Αυστραλία το Πάσχα εορτάζεται το Φθινόπωρο, συμβαίνει τίποτε το ιδιαίτερο; Η ίδια πολυεποχική γή δεν είναι; Για τον ίδιο πλανήτη δεν πρόκειται; Για κοινή ορθόδοξη λατρεία δεν μιλάμε; Δεν διασαφηνίζει και ο Θεοδώρητος Κύρου ότι οι πανηγύρεις της Εκκλησίας δεν είναι θέμα γεωγραφικό και εποχιακό αλλά θέμα λειτουργικής ενότητος;: "Πανταχού γής και θαλάσσης, ηπειρώται και νησιώται, κοινή του Θεού και Σωτήρος επιτελούσιν τας εορτάς και ένθα άν τις αποδημήσαι θελήση, κάν προς ήλιον ανίσχοντα, κάν προς δυόμενον, πανταχού την αυτήν ευρήσει κατά τον αυτόν χρόνον επιτελουμένην πανήγυριν".(«Ἐπιστολὴ ΟΒ' - Ἑρμησιγένει παρέδρῳ» - PG 83:1241).

Είτε εις τον Άγιον Επιφάνιον Κύπρου ανατρέξουμε διαβάζουμε «... ἵνα μία τις γένηται συμφωνία, καὶ μία ὁμολογία, μία ἑορτὴ ἐπιτελουμένη» («Κατὰ Αἱρέσεων» - PG 42:357ΑΒ) είτε εἰς τον ἱερόν Χρυσόστομον συνατοῦμε : «... προετιμήσαμεν τὴν συμφωνίαν τῆς τῶν χρόνων παρατηρήσεως ... οὐδὲ γὰρ ἡ Ἐκκλησία χρόνου ἀκρίβειαν οἶδεν· (PG 48:861-872). Παρατηρούμε λοιπόν ότι η περί την χρονικήν ακρίβειαν προσήλωσίς σας, τυγχάνει πατερικώς αμάρτυρος. Ανησυχείτε για πράγματα, για τα οποία οι Πατέρες δεν ανησυχούν. Τι μας συμβουλεύετε λοιπόν; Να ακολουθήσωμεν την ευρυμάθειάν σας, ή τους Πατέρας της Εκκλησίας;

ς'. Θα μπορούσατε άραγε, κ. Καθηγητά, με την ιδιότητά σας του μαθηματικού και αστρονόμου να μας υποδείξετε και να μας εγγυηθείτε για το 14.000 μ.Χ. ωρισμένα πράγματα :

- Σε ποιό σημείο του Γαλαξία μας θα βρίσκεται τότε το ηλιακό μας σύστημα;

- Ποιά θα είναι τότε η πραγματική διάρκεια του αστρικού και τροπικού έτους;

- Θα εξακολουθήση να μικραίνη σταθερά κατά 0,53 δεύτερα ανά αιώνα, ή μήπως μπορεί να προκύψουν αλλαγές;

- Το ημερονύκτιο θα εξακολουθεί να διαρκή ακριβώς εικοσιτέσσερις ώρες ή θα μεταβληθή όπως και κατά το παρελθόν;

- Ποιά θα είναι η κλίσι του άξονα της υδρογείου;

- Το φεγγάρι που απομακρύνεται κάθε χρόνο από την γή μας θα εξακολουθή ακόμη να είναι ο δορυφόρος μας;

- Θα εξακολουθή να ισχύη ο Κανόνας του Μέτωνα;

- Θα υπάρχουν άραγε κάτοικοι στην γή για να τα πιστοποιήσουν όλα αυτά;

ζ'. Η διαφορά μας αξιότιμε κ. Καθηγητά είναι ότι εσείς αποσκοπείτε στην λειτουργική ισοπέδωσι "για τον λόγο ότι είμαστε στην Ε.Ο.Κ." (σ. 9). όπως ομολογείτε και επομένως υπόκεισθε στον πειρασμό να βλέπετε την Ορθοδοξία σαν μιαν επιπλέον θρησκεία ισοπεδωμένη ανάμεσα στις εκατοντάδες των θρησκειών και αιρέσεων που κατακλύζουν τον πλανήτη μας, πράγμα που κατά την δική σας ομολογία, σας εξασφαλίζει άνεσι και ευκολία, χωρίς "στενές πύλες και τεθλιμμένες οδούς" με την προοπτική ενός κόσμου που θα διαρκή για πάντα. Εμείς χωρίς να μας διέπη καμιά μισαλοδοξία απλά επιθυμούμε και προσπαθούμε, παρά τις ατέλειες και την αμαρτωλότητά μας, με την βοήθεια του Θεού, να συνεχίσουμε και να διατηρήσουμε τον εσχατολογικό και προφητικό χαρακτήρα της Εκκλησίας, όπως τον παραλάβαμε και μας τον παρέδωσαν οι Προφήτες, οι Απόστολοι, οι Πατέρες μας, οι Μάρτυρες και οι Άγιοι, των οποίων επικαλούμεθα τις πρεσβείες και ασπαζόμεθα τις εικόνες τους. Εκκλησίαν "με ρωμαιοκαθολικήν διοίκησιν, προτεσταντικήν σκέψιν και βυζαντινόν τυπικόν" δεν παρελάβαμε.

Γνωρίζοντες ότι "τη ματαιότητι η κτίσις υπετάγη" και "η αποκαραδοκία της κτίσεως την αποκάλυψιν των υιών του Θεού απεκδέχεται" και επομένως δεν αναμένουμε άνεσι και ευρυχωρία επί της γής αυτής της παρερχομένης : "ου γαρ έχομεν ώδε μένουσαν πόλιν, αλλά την μέλλουσαν επιζητούμεν", "άχρι χρόνων αποκαταστάσεως των πάντων". Αντί λοιπόν να υπολογίζουμε και να μας απασχολεί το πού θα βρίσκεται η ισημερία το 14.000 μ.Χ. επικεντρωνόμεθα στις προειδοποιήσεις του μακαρίου Πέτρου λέγοντος : "Ηξει δε η ημέρα Κυρίου ως κλέπτης εν νυκτί, εν ή ουρανοί ροιζηδόν παρελεύσονται, στοιχεία δε καυσούμενα λυθήσονται, και γη και τα εν αυτή έργα κατακαήσεται. Τούτων ουν πάντων λυομένων ποταπούς δεί υπάρχειν υμάς εν αγίαις αναστροφαίς και ευσεβείαις, προσδοκώντας και σπεύδοντας την παρουσίαν της του Θεού ημέρας, δι' ήν ουρανοί πυρούμενοι λυθήσονται και στοιχεία καυσούμενα τήκεται. Καινούς δε ουρανούς και γήν καινήν κατά το επάγγελμα αυτού προσδοκώμεν εν οις δικαιοσύνη κατοικεί".

Εν αναμονή όλων αυτών ο γλυκύτατος Σωτήρ υπόσχεται : "Ναι, έρχομαι ταχύ" και ομοθυμαδόν τα τέκνα της Εκκλησίας του απαντούν και αναμένουν : "Αμήν. Ναί έρχου, Κύριε Ιησού".

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίον ο Πατριάρχης Ιερεμίας χαρακτήριζε όλες αυτές τις ημερολογιακές διορθώσεις και αλλαγές "παίγνια", ο Μακάριος Μελέτιος ο Πηγάς "εκτρώματα", ο Δοσίθεος Ιεροσολύμων "αιρέσεις" κ.ο.κ. Αν όλοι αυτοί οι γνωστοί και μεμαρτυρημένοι Πατέρες ήσαν φανατικοί, είμαστε κι εμείς τα ανάξια τέκνα τους. Αν οι αιώνες πλανήθηκαν καί αν ακόμα "έσφαλλε η Εκκλησία" όπως λέει ο ι. Χρυσόστομος, προτιμούμε να πλανηθούμε κι εμείς μαζί τους παρά να ακολουθήσουμε αλλοτρίους ποιμένας, αμαρτύρους και αγνώστους οίτινες "δεν εισέρχονται δια της θύρας εις την αυλήν των προβάτων".

Συγγνώμην διότι απρόσκλητος ετόλμησα να σας ενοχλήσω και να εκφράσω την γνώμη μου την οποίαν δεν μου εζητήσατε, αλλά το καθήκον με υποχρέωσε να το κάνω.

Μετά τιμής

Βασίλειος Μ. Σακκάς