O Μ.Βασίλειος λέγει, ότι ό συμφυρμός με τους αιρετικούς και ή αδιαφορία στα θέματα επικοινωνίας μαζί τους «μας στερεί την παρρησία ενώπιον του Χριστού»:
«Επειδή όμως έφθασε έως έμέ ή διάδοσις ότι μερικοί έξ εκείνων οι οποίοι μένουν μαζί με την άγάπην σον ευρίσκονται εις αυτήν τήν άσθένειαν των λογισμών, και οι οποίοι παραχαράσσουν το ορθόν δόγμα περί τής Ένανθρωπήσεως του Κυρίου μέ διεστραμμένας γνώμας (των), έκρινα άναγκαίον νά... περιέχη ή επιστολή μας κάτι σχετικόν, το οποίον θά δύναται και νά οικοδόμηση τάς ψυχάς... Δια τούτο λοιπόν παρακαλούμεν αφ΄ ενός αί ίδέαι αυταί να τύχουν εκκλησιαστικής διορθώσεως και άφ' ετέρου να απέχετε άπό τήν επικοινωνιαν μέ τους αιρετικούς, αφού γνωρίζετε ότι ή εις αυτά αδιαφορία μας στερεί τήν παρρησίαν ενώπιον του Χριστού» (Μ.Βασιλείου, Ουρβικίω μονάζοντι, έπιστ. σξβ', Έκδ. «Ώφελίμου Βιβλίου» (ή μτφρ. Μπιλάλη Νικόδημου, αγιορειτου μονάχου).
Στο ίδιο πνεύμα κινείται και ό άγιος Κύριλλος: «Ούτοι τήν προς Χριστόν οικειότητα παρωθούμενοι, γεγόνασι κατά τό αληθές άνθρώποις άλλογενέσι, και σπερμάτων ήνέσχοντο διαβολικών, καρποφορούντες έν πλάνη τά πλάνης έργα και απωλείας» (Κυρίλλου Αλεξανδρείας, Περί της έν Πνεύματι και άληθεία πρσκυνήσεως και λατρείας).
Ό άγιος Συμεών Θεσσαλονίκης συνιστούσε οι πιστοί -ιδιαιτέρως δε οί ιερείς- νά μη «κοινωνούν» μέ τους αιρετικούς: «προσοχήν περί του μή κοινωνείν τοις ακοινωνήτοις και μάλιστα των άλλων οι ιερείς» (Συμεών Θεσσαλονίκης, Ερμηνεία περί τε του θείου ναού. κεφ. ογ', Ρ.G.155,725Β).
Έτσι, ή φροντίδα τών Πατέρων ήταν μήπως οί απλοί χριστιανοί επηρεάζονταν και βλέποντας τους ποιμένες νά συγχρωτίζονται μέ αιρετικούς (οί οποίοι θά τό έχρησιμοποίουν αυτό προπαγανδιστικά), έκαναν κι αυτοί τό ίδιο. Γι' αυτό και έλεγαν αυτά τά αποτρεπτικά.
Γιά νά αντιληφθούμε πόση μεγάλη σημασία δίνουν οί Πατέρες στις μετά τών αιρετικών σχέσεις μας, ας αναθυμηθούμε -ποιμένες και ποιμενόμενοι- ότι οί άγιοι αποφεύγουν διά της "παραιτήσεως", όχι μόνο τους ζώντας αιρετικούς, άλλα και τους τεθνεώτας! Τούτο μάλιστα αποτέλεσε και θέμα της Ε' Οικουμενικής Συνόδου. Γράφει ό Μητροπολίτης Νικοπόλεως Μελέτιος:
«Άκριβώς δέ επειδή ό αγίας μνήμης Κύριλλος ήκολούθησε τά αποστολικά λόγια, "αίρετικόν άνθρωπον..παραιτού, διετύπωσε τήν διδασκαλίαν, ότι "φευκτέοι εισίν οί τοιούτοι, είτε έν τοίς ζωσίν εισιν, είτε μή"». Εις δέ τό «ερώτημα, πώς δει "φεύγειν τοιούτους"», ή Σύνοδος απαντά διά της ''παραιτήσεως", δηλαδή διά πλήρους αποκοπής τους άπό κάθε Έκκλησιαστικήν κοινωνίαν» (Μελετίου Νικοπόλεως, Ή Πέμπτη Οικουμενική Σύνοδος, σ. 342).
Άς παραχωρήσουμε, έδώ, τό λόγο σ' ένα σύγχρονο θεολόγο νά συνοψίσει: «Ή αίρεσις και οί αιρετικοί συνιστούν μέγαν κίνδυνον, δι' ό καί δέον νά διασφαλιστούν έναντι αυτών οί πιστοί, ιδία διά της αποφυγής οίασδήποτέ μετ αυτών επικοινωνίας, επιτρεπομένης μόνον εις τους έχοντας τάς προϋποθέσεις αναλήψεως του κατά τής αίρεσεως και τής επιστροφής τών αιρετικών αγώνος και τέλος καταπολεμήσεως δι' όλων τών μέσων τής αίρέσεως ώς καί ασκήσεως δι' όλων τών δυνάμεων ιδία δέ διά τής τρός αυτούς αγάπης τού έργου τής επαναφοράς τους» στην ΜΙΑ Εκκλησία.
Και κατακλείει: Όμως «αποκλειστικός καί μοναδικός δεσπόζων παράγων εις τήν ρύθμισιν τών σχέσεων τών ορθοδόξων προς τους αιρετικούς είναι ή επαναφορά εις τήν όρθοδοξίαν» (Μουρατίδου Κ. Οίκουμενική Κίνησις, σελ. 66-67).
Πληροφορεί κάποιο πνευματικό του παιδί ό άγιος Θεόδωρος ό Στουδίτης, πώς και τά ορθόδοξα κείμενα οί αίρετικοί, τά παρουσιάζουν διαστρεβλωμένα και γι' αυτό αποτρέπει τήν επικοινωνία μαζί τους, στηριζόμενος στην προτροπή τού Αποστόλου Παύλου: «ών ου δεί ώς έτυχεν προσίεσθαι φωνήν ούτε μήν συναίρειν λόγον αίρετικοίς παρά τήν άποστολικήν νομοθεσίαν. Τό λοιπόν σώζοιο, τέκνον, καί με σώζεσθαι προσεύχου» (Στουδίτου Θ.,Έπιστολαί, Ναυκρατίω τέκνω, Ρ.G.99, 1224Β).
Και ο άγιος Μάρκος ο Ευγενικός: «Όλοι ανεξαιρέτως οί διδάσκαλοι τής εκκλησίας, όλες οί θείες γραφές, μας προτρέπουν νά φεύγουμε τους έτερόφρονες καί νά μή έχουμε κοινωνία μέ αυτούς» (Ρ.G. 16ο, 1097ΑΒ, 1050).
«Επειδή όμως έφθασε έως έμέ ή διάδοσις ότι μερικοί έξ εκείνων οι οποίοι μένουν μαζί με την άγάπην σον ευρίσκονται εις αυτήν τήν άσθένειαν των λογισμών, και οι οποίοι παραχαράσσουν το ορθόν δόγμα περί τής Ένανθρωπήσεως του Κυρίου μέ διεστραμμένας γνώμας (των), έκρινα άναγκαίον νά... περιέχη ή επιστολή μας κάτι σχετικόν, το οποίον θά δύναται και νά οικοδόμηση τάς ψυχάς... Δια τούτο λοιπόν παρακαλούμεν αφ΄ ενός αί ίδέαι αυταί να τύχουν εκκλησιαστικής διορθώσεως και άφ' ετέρου να απέχετε άπό τήν επικοινωνιαν μέ τους αιρετικούς, αφού γνωρίζετε ότι ή εις αυτά αδιαφορία μας στερεί τήν παρρησίαν ενώπιον του Χριστού» (Μ.Βασιλείου, Ουρβικίω μονάζοντι, έπιστ. σξβ', Έκδ. «Ώφελίμου Βιβλίου» (ή μτφρ. Μπιλάλη Νικόδημου, αγιορειτου μονάχου).
Στο ίδιο πνεύμα κινείται και ό άγιος Κύριλλος: «Ούτοι τήν προς Χριστόν οικειότητα παρωθούμενοι, γεγόνασι κατά τό αληθές άνθρώποις άλλογενέσι, και σπερμάτων ήνέσχοντο διαβολικών, καρποφορούντες έν πλάνη τά πλάνης έργα και απωλείας» (Κυρίλλου Αλεξανδρείας, Περί της έν Πνεύματι και άληθεία πρσκυνήσεως και λατρείας).
Ό άγιος Συμεών Θεσσαλονίκης συνιστούσε οι πιστοί -ιδιαιτέρως δε οί ιερείς- νά μη «κοινωνούν» μέ τους αιρετικούς: «προσοχήν περί του μή κοινωνείν τοις ακοινωνήτοις και μάλιστα των άλλων οι ιερείς» (Συμεών Θεσσαλονίκης, Ερμηνεία περί τε του θείου ναού. κεφ. ογ', Ρ.G.155,725Β).
Έτσι, ή φροντίδα τών Πατέρων ήταν μήπως οί απλοί χριστιανοί επηρεάζονταν και βλέποντας τους ποιμένες νά συγχρωτίζονται μέ αιρετικούς (οί οποίοι θά τό έχρησιμοποίουν αυτό προπαγανδιστικά), έκαναν κι αυτοί τό ίδιο. Γι' αυτό και έλεγαν αυτά τά αποτρεπτικά.
Γιά νά αντιληφθούμε πόση μεγάλη σημασία δίνουν οί Πατέρες στις μετά τών αιρετικών σχέσεις μας, ας αναθυμηθούμε -ποιμένες και ποιμενόμενοι- ότι οί άγιοι αποφεύγουν διά της "παραιτήσεως", όχι μόνο τους ζώντας αιρετικούς, άλλα και τους τεθνεώτας! Τούτο μάλιστα αποτέλεσε και θέμα της Ε' Οικουμενικής Συνόδου. Γράφει ό Μητροπολίτης Νικοπόλεως Μελέτιος:
«Άκριβώς δέ επειδή ό αγίας μνήμης Κύριλλος ήκολούθησε τά αποστολικά λόγια, "αίρετικόν άνθρωπον..παραιτού, διετύπωσε τήν διδασκαλίαν, ότι "φευκτέοι εισίν οί τοιούτοι, είτε έν τοίς ζωσίν εισιν, είτε μή"». Εις δέ τό «ερώτημα, πώς δει "φεύγειν τοιούτους"», ή Σύνοδος απαντά διά της ''παραιτήσεως", δηλαδή διά πλήρους αποκοπής τους άπό κάθε Έκκλησιαστικήν κοινωνίαν» (Μελετίου Νικοπόλεως, Ή Πέμπτη Οικουμενική Σύνοδος, σ. 342).
Άς παραχωρήσουμε, έδώ, τό λόγο σ' ένα σύγχρονο θεολόγο νά συνοψίσει: «Ή αίρεσις και οί αιρετικοί συνιστούν μέγαν κίνδυνον, δι' ό καί δέον νά διασφαλιστούν έναντι αυτών οί πιστοί, ιδία διά της αποφυγής οίασδήποτέ μετ αυτών επικοινωνίας, επιτρεπομένης μόνον εις τους έχοντας τάς προϋποθέσεις αναλήψεως του κατά τής αίρεσεως και τής επιστροφής τών αιρετικών αγώνος και τέλος καταπολεμήσεως δι' όλων τών μέσων τής αίρέσεως ώς καί ασκήσεως δι' όλων τών δυνάμεων ιδία δέ διά τής τρός αυτούς αγάπης τού έργου τής επαναφοράς τους» στην ΜΙΑ Εκκλησία.
Και κατακλείει: Όμως «αποκλειστικός καί μοναδικός δεσπόζων παράγων εις τήν ρύθμισιν τών σχέσεων τών ορθοδόξων προς τους αιρετικούς είναι ή επαναφορά εις τήν όρθοδοξίαν» (Μουρατίδου Κ. Οίκουμενική Κίνησις, σελ. 66-67).
Πληροφορεί κάποιο πνευματικό του παιδί ό άγιος Θεόδωρος ό Στουδίτης, πώς και τά ορθόδοξα κείμενα οί αίρετικοί, τά παρουσιάζουν διαστρεβλωμένα και γι' αυτό αποτρέπει τήν επικοινωνία μαζί τους, στηριζόμενος στην προτροπή τού Αποστόλου Παύλου: «ών ου δεί ώς έτυχεν προσίεσθαι φωνήν ούτε μήν συναίρειν λόγον αίρετικοίς παρά τήν άποστολικήν νομοθεσίαν. Τό λοιπόν σώζοιο, τέκνον, καί με σώζεσθαι προσεύχου» (Στουδίτου Θ.,Έπιστολαί, Ναυκρατίω τέκνω, Ρ.G.99, 1224Β).
Και ο άγιος Μάρκος ο Ευγενικός: «Όλοι ανεξαιρέτως οί διδάσκαλοι τής εκκλησίας, όλες οί θείες γραφές, μας προτρέπουν νά φεύγουμε τους έτερόφρονες καί νά μή έχουμε κοινωνία μέ αυτούς» (Ρ.G. 16ο, 1097ΑΒ, 1050).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου