ΠΟΥ ΔΡΑ ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΠΝΕΥΜΑ; (Ἆραγε οἱ μή πιστεύοντες ἤ μή ὀρθοδόξως πιστεύοντες στόν Χριστό ἔχουν «ἴχνη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος»;)

[…] Ἄν ὅμως μιλᾶμε γιά τήν θεολογία τοῦ Κυρίου μας, τῶν Ἀποστόλων καί τῶν Πατέρων, τήν θεολογία δηλ. τῆς Ἐκκλησίας, τότε πρέπει νά ποῦμε ὅτι μετά τήν Ἐνανθρώπηση τοῦ Λόγου, μακριά ἀπό κάθε φαντασία, οἱ Ἀπόστολοι καί Πατέρες ἔχουν μεταμορφώσει τήν ἀνθρώπινη σκέψη, τόν ἀνθρώπινο λόγο, τά ἔχουν ἀλλοιώσει πνευματικά τῇ ἐπιπνοίᾳ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἔτσι ὁ θεολογικός τους λόγος, τά θεολογικά σχήματα πού χρησιμοποιοῦν, μποροῦν, ὅσο εἶναι δυνατόν στό ἀνθρώπινο, νά χωροῦν τήν Ἀλήθεια ὅπως ὁ Ἀχώρητος παντί ἐχωρήθη ἐν γαστρί τῆς Θεοτόκου, νά περιγράψουν τόν Ἀπερίγραπτο, νά περιχαρακώσουν τήν ὀρθή πίστη64, νά μᾶς ὁδηγήσουν στήν κοινωνία τῆς Ἁγίας Τριάδος καί νά μᾶς προφυλάξουν ἀπό ἐσφαλμένες διδαχές, καταστροφικές γιά τήν ψυχή μας.
Ἐν προκειμένῳ γιά τά ὅρια δράσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ὑπάρχει σαφής ὁ λόγος τοῦ Κυρίου: «Ἐάν τις διψᾷ, ἐρχέσθω πρός με καὶ πινέτω», τόν ὁποῖο ἐξηγεῖ ὁ Θεολόγος Ἰωάννης: «τοῦτο δὲ εἶπε περὶ τοῦ Πνεύματος οὗ ἔμελλον λαμβάνειν οἱ πιστεύοντες εἰς αὐτόν» (Ἰωαν. ζ´ 37), δηλ. τό Ἅγιο Πνεῦμα δρᾷ στίς ψυχές τῶν πιστευόντων στόν Χριστό καί βαπτισθέντων καί ἐπίσης ὡς κλῆσις στίς ψυχές γιά νά πιστεύσουν σ᾽ Αὐτόν. Μαζί μέ τήν Ἁγία Γραφή ὑπάρχει ἀκόμη ὁλόκληρος ὁ θεολογικός πλοῦτος, «τά θεολογικά σχήματα» τῶν Συνόδων καί τῶν Πατέρων, πού μᾶς φωτίζουν σχετικά μέ τή δράση τῆς ἀκτίστου Χάριτος. Μικρό μέρος αὐτοῦ τοῦ πλούτου παρουσιάζουμε κατωτέρω.

. Τί θέλει νά μᾶς πεῖ λοιπόν [ὁ συγγραφεύς] γράφοντας ὅτι «ἡ δράση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος δέν περιορίζεται ἀπό τίς ἐκκλησιαστικές δομές καί ὅτι τό Ἅγιο Πνεῦμα ἐργάζεται γιά τήν ἑνότητα τῶν ὄντων μέ τρόπους πού δέν μποροῦν νά κλεισθοῦν σέ θεολογικά σχήματα; Μήπως ὅτι τό Ἅγιο Πνεῦμα ἑνοποιεῖ τά ὄντα χωρίς τήν Ἐκκλησία»; Αὐτό μᾶς λέγει ἀκριβῶς! Ἀφοῦ, ὅπως ἰσχυρίζεται, δρᾷ ἔξω ἀπό τίς ἐκκλησιαστικές δομές, σημαίνει ὅτι δρᾷ ἀνεξάρτητα ἀπό τήν Ἐκκλησία. Κι αὐτό πάλι σημαίνει χωρίς τόν Χριστό, τήν Κεφαλή τοῦ Σώματος.
. Γιά μιά ὀρθόδοξη ἀντιπαράθεση σ᾽ αὐτές τίς ἀπόψεις εἶναι ἀπαραίτητο νά κατανοήσουμε πόσο ἄρρηκτα συνδέονται Χριστολογία, Πνευματολογία, Κοσμολογία καί Ἐκκλησιολογία. Ἡ σχολαστική, μέσα σέ διανοητικά «κουτάκια», διάκρισή τους βλάπτει τό ὅλον, τή Θεολογία τῆς Ἐκκλησίας μας καί δίνει λαβές γιά αὐτόνομη ἐπεξεργασία καί αὐτόνομα «θεολογικά» συμπεράσματα καταστροφικά γιά τήν ὁριοθέτηση τῆς Ὀρθοδόξου Πίστεως καί τή σωτηρία μας.

[…]

. Πῶς λοιπόν καί ποῦ «ἐργάζεται τό Ἅγιο Πνεῦμα γιά τήν ἐπίτευξη τῆς ἑνότητος τῶν ὄντων»; Ποιοί εἶναι αὐτοί οἱ φανταστικοί τρόποι πού ὑπερβαίνουν τή… φαντασία καί τούς ὁποίους χρησιμοποιεῖ τό Ἅγιο Πνεῦμα γιά νά ἑνώσει τά ὄντα ἔξω ἀπό τίς δομές τῆς Ἐκκλησίας; Μήπως διά τῶν δομῶν αὐτῶν καί μόνον, δέν οἰκοδομούμεθα στήν Ἐκκλησία; Διά τῶν χειροτονημένων ἱερέων ἀκόμα καί τῶν ἀναξίων, ἀφοῦ κατά τόν ἱερό Χρυσόστομο «διὰ πάντων ἐνεργεῖ» ἡ Χάρις, δέν λαμβάνουμε τό Βάπτισμα καί τό Χρῖσμα, τόν ἀρραβῶνα τοῦ Πνεύματος; τό Ἅγιον Πνεῦμα ἔχει ἄλλους, ἀντιτριαδικούς, τρόπους γιά νά φτιάχνει δικές του συμπαντικές ἑνότητες;

. Ἀλλά πῶς ἐπιχειρηματολογεῖ ὁ συγγραφεύς; Γράφει: «ἡ βαθύτερη χριστιανική συνείδηση αἰσθάνεται σταθερά ὅτι “τὸ Πνεῦμα ὅπου θέλει πνεῖ” (Ἰω: γ´ 8), ὅτι εἶναι ἡ ἐνεργός δύναμη τῆς ἀγάπης, πανταχοῦ καί εὐφρόσυνα ψάλλει: “Ἁγίῳ Πνεύματι περικρατεῖται πάντα τὰ ὁρατά τε σὺν τοῖς ἀοράτοις”»
. Ἐδῶ πρέπει νά τονίσουμε ὅτι γίνεται μιά ἠθελημένη ἤ ἀθέλητη σύγχυση. Τό ἐδάφιο «τό Πνεῦμα ὅπου θέλει πνεῖ» ἀναφέρεται στήν ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι ἀναγέννηση τοῦ ἀνθρώπου διά τοῦ Ἁγίου Βαπτίσματος, ἐνῷ ὁ Ἀναβαθμός «Ἁγίῳ Πνεύματι περικρατεῖται πάντα τὰ ὁρατά τε σὺν τοῖς ἀοράτοις» σχετίζεται μέ τήν προνοητική καί συντηρητική ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.
. «Τό Πνεῦμα τό Ἅγιον εἶναι ἁπλοῦν εἰς τήν οὐσίαν καί ποικίλον εἰς τάς δυνάμεις», κατά τόν Μ. Βασίλειο. Ὁ ἅγιος Διονύσιος ὁ Ἀρεοπογίτης λέγει ὅτι μιλώντας γιά τή ζωή καί τό φῶς τοῦ Θεοῦ ἐννοοῦμε «τὰς ἐξ αὐτοῦ προαγομένας δυνάμεις ἐκθεωτικὰς ἢ οὐσιοποιοὺς ἢ ζωογόνους ἢ σοφοδώρους», ἐνῷ ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς ἐξηγεῖ: «…τὰ μὲν αἰσθητά μόνον, μετέχει μέν, καὶ ὅλου μετέχει τοῦ Θεοῦ ὡς ἀμεροῦς, ἀλλὰ κατὰ τὸ εἶναι μόνον… Τὰ δὲ κατ᾽ αἴσθησιν μόνην πεφυκότα ζῆν μετέχει μὲν δι᾽ αὐτὴν ὅλου τοῦ ἀμερῶς μετεχομένου παντάπασι Θεοῦ… Τὰ δὲ λογικῶς ἢ νοερῶς τοῦ Θεοῦ μετέχοντα οὐ πάντα καὶ πνευματικῶς, ἵνα μὴ καὶ οἱ πονηροί θεῖοι καὶ πνευματικοὶ διατελῶσιν ὄντες, ἔτι ἐπὶ τῆς πονηρίας μένοντες». Μετάφραση: «τά μέν ἁπλῶς αἰσθητά μετέχουν μέν τοῦ Θεοῦ, καί μάλιστα ὁλοκλήρου ὡς ἀμεροῦς, ἀλλά μόνο κατά τό εἶναι… τά δέ καμωμένα νά ζοῦν κατ᾽ αἴσθησιν μόνον, μετέχουν μέν ἐξ αἰτίας αὐτῆς ὅλου τοῦ ἀμερῶς μετεχομένου καθ᾽ ὁλοκληρίαν Θεοῦ… Τά δέ λογικῶς ἤ νοερῶς μετέχοντα τοῦ Θεοῦ, δέν μετέχουν ὅλα καί πνευματικῶς, ὥστε νά μή εἶναι θεῖοι καί πνευματικοί καί αὐτοί οἱ πονηροί, παραμένοντες ἀκόμη εἰς τήν πονηράν κατάστασιν».
. Μετέχουν λοιπόν ὅλα τά ὄντα τῶν ἐνεργειῶν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τῆς ἀγάπης τοῦ τριαδικοῦ Θεοῦ, ὅμως ὑπάρχει διαφορά στή μετοχή αὐτή τοῦ Θεοῦ. «Ἐκ τῆς διαφόρου ταύτης μετοχῆς τῶν ὄντων δύναται νά συμπεράνῃ τις περί τῆς διαφορᾶς τῆς οὐσιοποιοῦ ἤ τῆς σοφοποιοῦ ἤ θεοποιοῦ τοιαύτης».
. Τό γεγονός ὅτι διά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος περικρατοῦνται τά ὁρατά καί τά ἀόρατα δέν σημαίνει ἴση μέθεξη στή Χάρη τοῦ Θεοῦ τῶν βουνῶν, τῶν δέντρων, τῶν ζώων, τῶν ἀγγέλων, τῶν πιστῶν, τῶν ἀπίστων. Εἰδικά γιά τήν «θεοποιόν μέθεξιν», γιά τή θεοποιό ἐνέργεια, εἶναι ἀδύνατο νά ποῦμε ὅτι μποροῦν νά μετάσχουν αὐτῆς οἱ ἄπιστοι, αὐτοί πού λατρεύουν τήν κτίση παρά τόν Κτίσαντα, οἱ αὐτόφωτοι βουδιστές, οἱ σαρκολάτρες μουσουλμάνοι, οἱ μάγοι, οἱ σαμάνοι, οἱ Φράγκοι, ὅσοι εἶναι ἀφώτιστοι, ἄμοιροι τοῦ Ἁγίου Βαπτίσματος.
. Εἶναι ἀδύνατον οἱ μή πιστεύοντες ἤ μή ὀρθοδόξως πιστεύοντες στόν Χριστό νά ἔχουν «ἴχνη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος» […] Εἶναι ὀντολογικά ἀδύνατο «ὅλοι οἱ ἄνθρωποι» νά «δέχονται ἀκτῖνες τῆς θείας δόξης, πού ἀγκαλιάζουν τό Σύμπαν», νά «ἀπολαμβάνουν τίς ἐνέργειες τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἐνέργειες ζωῆς, ἀγάπης καί ἀλήθειας». Εἶναι ἀντορθόδοξη, ἀντίχριστη ἡ ἄποψη ὅτι «ὅλες οἱ θρησκεῖες» εἶναι «συσσωρευτές (μπαταρίες) φορτισμένες ἀπό τίς ἀκτίνες» τοῦ Ἡλίου τῆς Δικαιοσύνης, «μέ ἐμπειρίες ζωῆς μέ διάφορες μεγαλειώδεις συλλήψεις καί ἐμπνεύσεις», ὅτι «οἱ συσσωρευτές αὐτοί ἔχουν βοηθήσει πολλούς στήν πορεία τῆς ζωῆς τους, παρέχοντάς τους ἕναν ἀτελῆ φωτισμό ἤ μερικές ἀνταύγειες φωτός»
. Ποιά ἀντίληψη περί Ἁγίου Πνεύματος δημιουργεῖ ὁ ἀναγνώστης αὐτῶν τῶν ἰδεῶν; Ὅτι τό Ἅγιο Πνεῦμα εἶναι μιά διάχυτη ἀκτινοβολία, ἐνέργεια στό Σύμπαν. Ὅποιος πιστεύει κάπου (στό Τοτέμ, στό μεγάλο δέντρο τῆς φυλῆς του, στά πνεύματα, στό Ζωροάστρη, στήν Κάλι, ἐνδεχομένως στό Γκουρού του), ἀμέσως ἀπορροφᾷ ἀκτῖνες τῆς Χάριτος. Καί ἡ πιό δαιμονική θρησκεία —καμμιά δέν ἐξαιρεῖται— εἶναι μιά καλή μπαταρία πού ἀπορροφᾷ ἔστω κι ἀτελῆ φωτισμό, ἀνταύγειες φωτός (ἀκτίστου ἀσφαλῶς, ἀφοῦ εἶναι τοῦ Ἁγίου Πνεύματος). Αὐτό τό φῶς πλουτίζει τόν κάθε θρησκευόμενο μέ «ἐμπειρίες ζωῆς, μεγαλειώδεις συλλήψεις καί ἐμπνεύσεις». Δέν εἶναι ὅλα αὐτά μιά ξεκάθαρη ὕβρις κατά τοῦ Θεοῦ; Δέν εἶναι μίξις τῶν ἀμίκτων, δέν εἶναι ἡ βδελυκτή γιά τόν Θεό «κοινωνία φωτὶ [ἀκτίστῳ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος] πρὸς σκότος» καί «συμφώνησις Χριστοῦ πρὸς Βελίαλ» (Β´ Κορ. ϛ´ 15);

ΠΗΓΗ ''πρωτ. Ἰωάννου Φωτοπούλου:«Θεανθρώπινη Καθολικότηταἢ Πανθρησκειακὴ Παγκοσμιότητα», Ἀθήνα 2003 (σελ. 110-113)