«Το Εκκλησιαστικόν Ημερολόγιον ως κριτήριον της Ορθοδοξίας»
(Γ΄ΜΕΡΟΣ)
«Απέναντι της αυθαιρεσίας τούτων ωρθώθημεν ημείς οι τρείς Ιεράρχαι, ήτοι ο Δημητριάδος Γερμανός, ο γράφων πρ. Φλωρίνης Χρυσόστομος, και ο Ζακύνθου Χρυσόστομος οίτινες εμφορούμενοι βαθέως Εκκλησιαστικού πνεύματος, και αισθανόμενοι τον αδιάρρηκτον σύνδεσμον της Ορθοδοξίας μετά της Ελληνικής Εκκλησίας, ανεπετάσαμεν ευθαρσώς και μεγαλοφρόνως, ουχί την σημαίαν της ανταρσίας κατά της Ορθοδοξίας και της διαιρέσεως των Χριστιανών, όπως εκείνοι, αλλά το ένδοξον και τετιμημένον λάβαρον της ενώσεως της διασπασθείσης Ορθοδοξίας και της ειρηνεύσεως της Εκκλησίας εν τω εδάφει των σεπτών παραδόσεων και των θείων και Ιερών Κανόνων.
Εφ΄ώ και δια του αποκηρυκτικού ημών εγγράφου προς την Διοικούσαν Σύνοδον εκαλούμεν Αυτήν, όπως επανέλθη επι του εδάφους της ορθοδοξίας δια της επαναφοράς του ορθοδόξου εορτολογίου εν τη θεία Λατρεία.
Συγχρόνως δέ απεφύγομεν επι δεκαήμερον να τελέσωμεν λειτουργικήν τινα πράξιν ίνα μη αποκλείσωμεν και εν τη υστάτη στιγμή την ελπίδα της προσεγγίσεως και της συνεννοήσεως μετά της Διοικούσης Συνόδου προς πρόληψιν των συνεπειών του επισήμου πλέον Σχίσματος, αλλ΄ εις μάτην. Διό και ότε επείσθημεν ότι η Διοικούσα Σύνοδος επέκλεισε πάσα ελπίδα συνεννοήσεως μεθ΄ ημών δια της πράξεως της παύσεως του Αγίου Δημητριάδος και του Αγίου Ζακύνθου εκ των θρόνων, και της παραπομπής πάντων ημών εις Δίκην, προέβημεν και ημείς εις τον καταρτισμόν ημών, ως Συνόδου της Εκκλησίας των παλαιοημερολογιτών αριθμούντων τότε υπερ το εν εκατομμύριον πιστών.
Εκ των πρώτων μελημάτων ημών εθεωρήσαμεν επείγον και απαραίτητον να συμπληρώσωμεν την Σύνοδον ημών ψηφίσαντες και χειροτονήσαντες κατά τους θείους και ιερούς Κανόνας τέσσαρας νέους Επισκόπους εν τω προσώπω τεσσάρων Κληρικών φερόντων όλα τα προσόντα, και ακολουθούντων το πάτριον εορτολόγιον. Και ούτω, ενω εσκεπτόμεθα δια τον καταρτισμόν και άλλων ανωτέρω στελεχών και την λοιπήν οργάνωσιν της Εκκλησίας ημών, είδομεν παρά πάσαν πρροσδοκίαν ημάς αυτούς πολιορκημένους εν τω Αρχιεπισκοπή της Εκκλησίας ημών υπό δυνάμεως Αστυνομικής, και στερουμένους, ου μόνον της προσωπικής ελευθερίας αλλά και της επικοινωνίας μετά του ποιμνίου ημών, και αυτών ακόμη των συγγενών.
Διεμαρτυρήθημεν, ως εικός, κατά της αυθαιρέτου και μεσαιωνικής ταύτης πράξεως της Κυβερνήσεως, προβάσης εις τον περιορισμόν και την στέρησιν της Ελευθερίας και αυτού του Συντάγματος, αλλά η πολιορκία και η απομόνωσις ημών εν τη εν τη Αρχιεπισκοπή κατ΄ απαίτησιν της Διοικούσης επισήμου Συνόδου εξηκολούθησε μέχρι της ερήμην δίκης και καταδίκης ημών υπό Συνοδικού Δικαστηρίου, εις καθαίρεσιν και πενταετή σωματικόν περιορισμόν εις διαφόρους του Κράτους Μονάς, ως εις φυλακάς. Μάτην διεμαρτυρήθημεν εις την Κυβέρνησιν, δια την όλως παράνομον, αντικανονικήν, και άδικον ταύτην καταδίκη ημών υπό Εκκλησίας, ήν απεκηρύξαμεν ως Σχισματικήν και μεθ΄ ής προηγουμένως απεκόψαμεν πάσαν σχέσιν και πάσαν επομένως δοσιδικίαν μετ΄ Αυτής.
Εις μάτην επίσης εφεστήσαμεν την προσοχή της Κυβερνήσεως όπως μη θελήση να εκτελέση μίαν τοιαύτην εξωφρενικήν και μεσαιωνικήν απόφασιν, αντιστρατευομένην, ου μόνον προς τους ιερούς Κανόνας, και τον Καταστατικόν Χάρτην της Εκκλησίας, αλλά και προς αυτό το Σύνταγμα, όπερ σέβεται την θρησκευτικήν ελευθερίαν του Έλληνος πολίτου. Δυστυχώς η Κυβέρνησις, ταχθείσα αλληλέγγυος και συνυπεύθυνος με την Δ. Σύνοδον δια της προηγουμένης υποσχέσεως, ότι θα εγκρίνη και θα εκτελέση την απόφασιν αυτής, οιαδήποτε και αν ή αυτή, ευρέθη εις την ανάγκη να εκτελέση ταύτην, και να απαγάγη ημάς εις την εξορίαν παρά πάντα θείον και ανθρώπινον νόμον. Το παράνομον και αντικανονικόν της αποφάσεως ταύτης θα απασχολήσει ημάς εν τω μέλλοντι, νύν επειγόμεθα να εξετάσωμεν τους λόγους, οίτινες ηνάγκασαν την Κυβέρνησιν να ταχθή με το μέρος της Συνόδου, και να εκτελέση την εμπαθή ταύτην και ασυνείδητον απόφασιν του Συνοδικού Δικαστηρίου, και μάλιστα με τον κίνδυνον να ίδη διασαλευομένην την δημοσίαν τάξιν μη ανεχομένης της Ελληνικής συνειδήσεως μίαν τόσω κατάφωρον αδικίαν και ασεβή βιαιοπραγία εις βάρος σεβαστών και επιλέκτων Ιεραρχών.
Δια την τοιαύτην στάσιν της Κυβερνήσεως πολλά ελέχθησαν αλλ΄ ημείς, αφίνοντες τας αδεσπότους φήμας εις τους ευφαντάστους και φυλυπόπτους, θα κρίνωμεν ταύτην εξετάζοντες τα βαθύτερα αίτια και την πολιτικήν σκοπιμότητα της Κυβερνήσεως. Δυστυχώς η Κυβέρνησις, ούτε εμελέτησε την έντυπον διαμαρτυρίαν ημών και την διασάφησιν του ημερολογιακού ζητήματος, αλλ΄ ούτε και ηθέλησε να μας εννοήση, ότε και προφορικώς ανεπτύξαμεν εις αυτήν τους λόγους και τα ευγενή ελατήρια, άτινα ώθησαν ημάς εις το μέγα τούτο διάβημα.
Σημειωτέον δ΄ ότι προ πάσης ημών ενεργείας μετέβημεν 5 Αρχιερείς, ήτοι ο Δημητριάδος, ο γράφων, ο Δράμας, ο Σάμου, και ο Ακαρνανίας παρά τω Υπουργώ της Παιδείας και των Θρησκευμάτων, και εκθέσαντες εις αυτόν την οικτράν κατάστασιν, εις ήν περιήλθεν απο διοικητικής και ηθικής απόψεως η διοικούσα Σύνοδος, φθάσασα και μέχρι του κακουργοδικείου Πειραιώς εξ αιτίας της διοικητικής και ηθικής ανεπαρκείας του προκαθημένου, παρακαλέσαμεν Αυτόν όπως προβή εις την υπό της Εκκλησιαστικής Δικονομίας προβλεπομένην σύγκλησιν εκτάκτου Συνοδικού Δικαστηρίου, επί τω τέλει να δικάση την Διοικούσαν Σύνοδον, καταγγελθείσαν υπό του Αγίου Δημητριάδος επί παραβάσει του Καταστατικού χάρτου, και των θείων και ιερών Κανόνων, κατά την παράνομον και αντικανονικήν προαγωγήν του πρωτοσυγκέλλου του Μακαριωτάτου Ιακώβου Βαβανάτσου εις βοηθόν Επίσκοπον. Συγχρόνως δε παρεκαλέσαμεν αυτόν, όπως εις το Συνοδικόν τούτο Δικαστήριον δοθή και το δικαίωμα να εκκαθαρίση και τον Κλήρον παντός βαθμού εκ των φαύλων και ανηθίκων στοιχείων, άτινα εισεχώρησαν εις τον περίβολον της Εκκλησίας υπό την εγκληματικήν όντως ανοχήν και υποστήριξιν του προκαθημένου. Έν τέλει εδηλώσαμεν εις τον Κύριον Υπουργόν, ότι εαν η Κυβέρνησις δι΄ ένα ή δι΄ άλλον λόγον ολιγωρήση να λάβη τα μέτρα ταύτα δια την εκκαθάρισιν της Εκκλησιαστικής καταστάσεως, θα επιχειρήσωμεν ταύτην ημείς δι΄ όλων των Κανονικών μέσων, διότι η αρχιερατική ημών συνείδησις και η συναίσθησις των ευθυνών, ας υπέχομεν ενώπιον του Θεού και Εκκλησίας, δεν μας επιτρέπει της επί πλεόν ανοχήν της Εκκλησιαστικής ταύτης ακαταστασίας και αθλιότητος.
Ο Κύριος Υπουργός είναι αληθές, ότι δεν ηρνήθη την ανάγκην της εκκαθαρίσεως των Εκκλησιαστικών πραγμάτων, και μας υπεσχέθη, ότι θα συνεννοηθή μετά του Κυρίου Πρωθυπουργού δια την λήψιν των ενδεδειγμένων μέτρων, αλλ΄ αί υποσχέσεις αυτού εμείναν ανεκπλήρωτοι. Ούτω, αφού εις μάτην ανεμείναμεν την σχετικήν ενέργειαν του Κυρίου Υπουργού, βαυκαλίζοντος ημάς εις υποσχέσεις, μετέβημεν 3 Αρχιερείς ήτοι ο γράφων, ο Δράμας και ο Ζακύνθου και παρά τω κυρίω Πρωθυπουργώ υποδείξαντες και εις αυτόν την επείγουσαν ανάγκην της εκκαθαρίσεως της Εκκλησιαστικής καταστάσεως.
Και ο κύριος Πρωθυπουργός όντως ευρέθη σύμφωνος εις όσα τω είπομεν περί της Διοικητικής ανεπάρκειας του Αρχιεπισκόπου, προσθέσας μάλιστα ο ίδιος και την κομματικήν αυτού χροιάν, και μας υπεσχέθη, ότι θα συνεννοηθή μετά του αρμοδίου Υπουργού δια την αποκατάστασιν των Εκκλησιαστικών πραγμάτων. Παρ΄ όλας τας υποσχέσεις αμφοτέρων η Κυβέρνησις εις ουδέν σχετικόν μέτρον προέβη προφασιζομένη τας εκλογικάς απασχολήσεις της, καθ΄ όν χρόνον αύται ουδαμώς ημπόδιζον Αυτήν να προβαίνη εις την εκκαθάρισιν των διαφόρων κλάδων της Διοικήσεως και της Εθνικής Οικονομίας. Διό και ότε πλέον επείσθημεν περί της αδιαφορίας και ασυγγνώστου ολιγωρίας της Κυβερνήσεως δια την Εκκλησιαστικήν εκκαθάρισιν, απεφασίσαμεν να προβώμεν ημείς εις ταύτην, ως άλλως τε είχομεν δηλώσει και εις τον αρμόδιον Υπουργόν.
Τα ζητήματα άτινα ώθησαν ημάς εις την Εκκλησιαστικήν εκκαθάρισιν, ήσαν τρία
a) η ένωσις του ορθοδόξου Ελληνικού λαού, όν εχώρησεν εις δυο αντιθέτους θρησκευτικάς μερίδας η υπό της Ιεραρχίας μονομερής και αντικανονική εισαγωγή του Γρηγοριανού ημερολογίου εν τη Εκκλησία
β) η απομάκρυνσις εκ του θρόνου του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου του εμπνευστού και πρωτεργάτου της ημερορολογιακής ταύτης καινοτομίας, και πρώτου αίτιου της Εκκλησιαστικής εν γένει κακοδαιμονίας
γ) η εκκαθάρισις του Κλήρου παντός βαθμού εκ των αναπήρων και αναξίων λειτουργών της Εκκλησίας.
Τα τρία ταύτα υπήρξαν τα μόνα ελατήρια των περαιτέρω ενεργειών ημών.
Το πρώτο ζήτημα, ήτοι η ένωσις των δυο αντιθέτων θρησκευτικών μερίδων είμεθα βέβαιοι ότι δεν θα επιτυγχάνετο, παρά δια της επαναφοράς εις την Εκκλησία του πατρίου και Ορθοδόξου εορτολογίου. Αλλά την επαναφοράν ταύτην η Διοικούσα Σύνοδος υπό την έμπνευσιν του Μακαριωτάτου διαρρήδην ηρνείτο και ηπείλει δια της καθαιρέσεως ως είδομεν εν τοίς πρόσθεν πάντα Ιεράρχην, όστις θα επέμενεν εις ταύτην. Τούτου ένεκα ευρέθημεν εις την ανάγκην να αποκηρύξωμεν την Διοικούσαν Σύνοδον ως αποσχίσασαν εαυτήν εκ του κορμού της καθόλου Εκκλησίας δια της ημερολογιακής καινοτομίας. Ο λόγος ούτος παρείχεν εις την ενέργειαν ημών βάσιν Κανονικήν, δυναμένην να εξουδετερώση ή και να καταστήση άκυραν πάσαν καθ΄ ημών πράξιν και αντίδρασιν της Διοικούσης Συνόδου, μη δικαιουμένης πλέον να ασκήση εφ΄ ημάς ως μη υπαγομένους υπό την δοσιδοκίαν Αυτής, την πειθαρχικήν δικαιοδοσίαν της Εκκλησίας. Ενω τα δυο άλλα ζητήματα ως προσωπικά και ηθικά δεν παρείχον ημίν βάσιν Κανονικήν δια την άμεσον δράσιν και ενέργειαν πρός εκκαθάρισιν της Εκκλησίας, δεδομένου ότι ταύτα έχρηζον πρωτίστως δικαστικής διαδικασίας, ήν θα εξετέλει βεβαίως η Διοικούσα Σύνοδος δια των δικαστικών οργάνων της, και θα εκήρυττεν πάντα ένοχον και αθωότερον περιστεράς. Διό και πρός εξασφάλισιν και επιτυχίαν του ιερού ημών αγώνος ηρχίσαμεν τούτον δια της αποκηρύξεως της Διοικούσης Συνόδου, ως Σχισματικής, και της ανακηρύξεως ημών ως Συνόδου της Ελληνικής Εκκλησίας της ακολουθούσης τα πάτρια, και συνεχιζούσης την παράδοσιν της Ορθοδόξου Ελληνικής Εκκλησίας.
Κατά του διαβήματος ημών τούτου είπομεν προηγουμένως πως αντέδρασεν η Διοικούσα Σύνοδος, έχουσα δια την εκτέλεσιν των αποφάσεων Αυτής σύμφωνον και σύμμαχον και την Κυβέρνησιν. Και ούτω ερχόμεθα μετά την παρέκβασιν ταύτην εις εξέτασιν των λόγων, οίτινες ώθησαν την Κυβέρνησιν Τσαλδάρη να ταχθή παρά το πλευρόν της Διοικούσης Συνόδου σκανδαλωδώς και καθ΄ ημών. Τους λόγους τούτους δυνάμεθα να συνοψίσωμεν εις πέντε· είναι δέ ούτοι οι εξής
Α) Ότι ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος, το ευθαρσές και Ορθόδοξον τούτο διάβημα ημών παρουσίασε εις τα όμματα της Κυβερνήσεως ως ανταρσίαν κατά της επισήμου Εκκλησίας του Κράτους.
Β) Ότι ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος ειδικός περί την εξύφανσιν συκοφαντιών, παρέστησε το καθαρώς Ορθόδοξον διάβημα ημών ως υποκινούμενον υπό ξένης θρησκευτικής προπαγάνδας.
Γ) Ότι ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος, παρέστησεν εις την Κυβέρνησιν την αλληλεγγύην και το συνυπεύθυνον της Αυτοκεφάλου Εκκλησίας της Ελλάδος μετά του Οικουμενικού Πατριαρχείου εις το ζήτημα της μεταβολής του ημερολογίου.
Δ) Ότι ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος με την ειδικότητα, ήν έχει περί του ραδιουργείν, κατώρθωσε να πείση την Κυβέρνησιν, ότι το Κίνημα ημών ορμάται και εκ προσωπικών λόγων και συμφεροντολογικών ελατηρίων.
Ε) Και τελευταίον ότι το Εκκλησιαστικόν ημερολόγιον δεν έχει καμμίαν σχέσιν ούτε με την πίστιν ούτε με την Εκκλησιαστικήν παράδοσιν. Όθεν προβαίνοντες εις την ανασκευή των 5 τούτων λόγων λέγομεν τα εξής
Α) Το ιστορικόν τούτο διάβημα ημών δεν δύναται να λογισθή ως ανταρσία κατά της Εκκλησίας αλλά παν τουναντίον ως υπεράσπισις και ενίσχυσις Αυτής εν τη εννοία της ορθοδοξίας, μεθ΄ής αναποσπάστως είναι συνδεδεμένη απ΄ αιώνων η έννοια της Ελληνικής Εκκλησίας και εξηγούμεθα. Την έννοιαν της ορθοδόξου Ελληνικής Εκκλησίας, δεν αποτελεί ο αριθμός των Ιεραρχών αλλά τα Δόγματα και αί παραδόσεις ας παρελάβομεν ημείς παρά των 7 Οικουμενικών Συνόδων, αίτινες αποτελούσι το αλάνθαστον της ορθοδοξίας Κριτήριον. Διό και πάσα παρέκκλισις εκ των παραδεδομένων υπό των 7 Οικουμενικών Συνόδων, αποτελεί δια πάσαν Ορθόδοξον Εκκλησίαν, επομένως και δια την Αυτοκέφαλον Ελληνικήν Εκκλησίαν, και μίαν ανταρσίαν ανεξαρτήτως όλως του αριθμού της μερίδος, ήτις επιχειρεί την παρέκκλισιν ταύτην και της μερίδος ήτις μένει πιστή εις τας παραδόσεις. Και ερωτώμεν νυν τον αμερόληπτον Κριτήν, ποίοι αποτελούν την ανταρσία της Εκκλησίας, ημείς οίτινες δια του διαβήματος της αποκηρύξεως των καινοτόμων Ιεραρχών επιδιώκομεν να επανορθώσωμεν μίαν παρέκκλισιν της Ιεραρχίας εκ των παραδόσεων και των Θείων και Ιερών Κανόνων και να ενώσωμεν την ορθοδοξίαν μετά της Ελληνικής Εκκλησίας, ως και το διαιρεθέν Χριστεπώνυμον πλήρωμα Αυτής ή εκείνοι οίτινες δια της μονομερούς και αντικανονικής εισσαγωγής του ημερολογίου ου μόνον εξετροχίασαν την Εκκλησίαν εκ της τροχιάς των 7 Οικουμενικών Συνόδων και των αιωνοβίων Εκκλησιαστικών παραδόσεων, εφ΄ ών εδράζεται η έννοια και η κυριαρχία τςη ορθοδόξου Εκκλησίας, αλλά και προς τη διασπάσει της ενότητος Αυτής, διήρεσαν τους Χριστιανούς εις δυο αντιθέτους θρησκευτικάς μερίδας; Τι σημαίνει δια την πραγματικήν και ορθόδοξον έννοιαν της Εκκλησίας ο πολύς αριθμός των Αρχιερέων οίτινες έρχονται και παρέρχονται απέναντι των απαρασαλεύτων και αναλλοιώτων Θείων Δογμάτων και των αιωνοβίων Εκκλησιαστικών Παραδόσεων της ορθοδόξου πίστεως ημών; Υπήρξεν εποχή εν τη ιστορία της ορθοδόξου Ανατολικής Εκκλησίας, καθ΄ ήν την μυσαράν αίρεσιν του Αρείου ησπάσθησαν, εκτός του επισήμου Κράτους, και τα εννενήκοντα περίπου εκατοστά της Ιεραρχίας, ελαχίστων ιεραρχών εμμεινάντων εν τη ορθοδοξία, και όμως δεν εκλήθησαν υπό της Εκκλησίας ως αντάρται οι ολίγοι Ιεράρχαι, οίτινες έμειναν πιστοί εις την ορθοδοξίαν, αλλ΄ οι πλείστοι οπαδοί του Αρείου οίτινες εξέκλιναν ταύτης.
Ώστε κατά ταύτα επαναστάσται της πραγματικής και ορθοδόξου Ελληνικής Εκκλησίας δεν είμεθα ημείς οι ολίγοι οι μένοντες εις τα Δόγματα και τας σεπτάς παραδόσεις των 7 Οικουμενικών Συνόδων, εξ΄ ών αρύεται η Εκκλησία την ορθόδοξον έννοιαν και Κυριαρχικήν αυτής υπόστασιν, αλλ΄ ο Μακαριώτατος και οι ομόφρονες τούτω Αρχιερείς οι εκκλίναντες εκ του θριγγού της ορθοδοξίας δια της ημερολογιακής καινοτομίας. Ότι δέ πράγματι ούτοι απεμάκρυναν την Ελληνικήν Εκκλησίαν απο της ορθοδοξίας δια της ημερολογιακής καινοτομίας, τούτο θα αναπτύξωμεν και θα αποδείξωμεν εν των οικείω κεφαλαίω της απολογίας ημών.
Β) Ο δεύτερος λόγος αφορά την ξενικήν δήθεν θρησκευτικήν προπαγάνδαν, ήτις ώθησε ημάς εις το εγχείρημα τούτο, όπως εκ τούτου καρπωθή αύτη ωφέλη. Βεβαίως κατ΄ αρχήν μια ξένη θρησκευτική προπαγάνδα έχει πάντα λόγον να υποθάλψη και να ενισχύση εκείνον εξ΄ ημών των ορθοδόξων όστις παρίσταται εύθετος εις την αθέτησιν των ορθοδόξων θεσμών και την καταπάτησιν των Εκκλησιαστικών παραδόσεων, ίνα εαν μεν η ξενική αύτη προπαγάνδα τυγχάνη ετερόδοξος καρπωθή ωφέλη εις την πίστιν, εαν δέ ομόδοξος καρπωθή ωφέλη όσον αφορά την διεκδίκηση πρωτείων επι του πνευματικού εδάφους. Και ερωτώμεν νυν, ποίον λόγον θα είχεν η ξενική αύτη θρησκευτική προπαγάνδα να υποκινήση και βοηθήση ημάς εις το διάβημα ημών τούτο όπερ εσκόπει να επαναφέρη την Ελληνικήν Εκκλησίαν εις την εξ΄ ης εξετροχιάσθη ορθόδοξον ημερολογιακήν τροχιάν και να ενώση και ταύτην μετά της καθόλου ορθοδοξίας και τους διαιρεθέντας χριστιανούς της εξ΄ αιτίας της ημερολογιακής καινοτομίας; Διό αύτη είτε είναι ετερόδοξος είτε ομόδοξος, τότε μόνον θα είχε καρπωθή ωφέλη, όταν δια της επιδράσεως και της βοηθείας αυτής κατώρθου να εξασθενήση το κύρος του Οικουμενικού Πατριαρχείου και της Ελληνικής Εκκλησίας, απομακρύνουσα αυτάς εκ της ορθοδοξίας και των παραδόσεων των 7 Οικουμενικών Συνόδων, εξ΄ ών αρύονται αύται την εκκλησιαστικήν δύναμιν και την ορθόδοξον υπόστασιν αυτών.
Τούτων ούτως εχόντων, λογικώτερον και δικαιότερον θα ηδύνατο τις να πιστεύση παν τουναντίον, ότι δηλ. ο Μακαριώτατος και οι συν Αυτώ έπεσαν εις την ενέδραν της ξενικής ταύτης θρησκευτικής προπαγάνδας, εν γνώσει ή εν αγνοία, ουκ οίδα αυτοί ίσασιν, καθ΄ όσον είναι και τυφλώ φανερά η ωφέλεια, ήν εκαρπώθη η Δυτική Εκκλησία εκ της εισαγωγής του Γρηγοριανού ημερολογίου εν τη Εκκλησία της Ελλάδος και του Οικουμενικού Πατριαρχείου, τουθ΄ όπερ επεδίωξε κατά τους χρόνους της δουλείας, και δεν επέτυχε, παρ΄ όλας τας προσπαθείας και τας θυσίας της η Καθολική Εκκλησία. Εις το δίκαιον και λογικόν τούτο συμπέρασμα συντρέχει και η προσωπική φυσιογνωμία των αντιπάλων ημών, ως και η Αρχιερατική δράσις αυτών εις το παρελθόν.
Εφ΄ώ και δια του αποκηρυκτικού ημών εγγράφου προς την Διοικούσαν Σύνοδον εκαλούμεν Αυτήν, όπως επανέλθη επι του εδάφους της ορθοδοξίας δια της επαναφοράς του ορθοδόξου εορτολογίου εν τη θεία Λατρεία.
Συγχρόνως δέ απεφύγομεν επι δεκαήμερον να τελέσωμεν λειτουργικήν τινα πράξιν ίνα μη αποκλείσωμεν και εν τη υστάτη στιγμή την ελπίδα της προσεγγίσεως και της συνεννοήσεως μετά της Διοικούσης Συνόδου προς πρόληψιν των συνεπειών του επισήμου πλέον Σχίσματος, αλλ΄ εις μάτην. Διό και ότε επείσθημεν ότι η Διοικούσα Σύνοδος επέκλεισε πάσα ελπίδα συνεννοήσεως μεθ΄ ημών δια της πράξεως της παύσεως του Αγίου Δημητριάδος και του Αγίου Ζακύνθου εκ των θρόνων, και της παραπομπής πάντων ημών εις Δίκην, προέβημεν και ημείς εις τον καταρτισμόν ημών, ως Συνόδου της Εκκλησίας των παλαιοημερολογιτών αριθμούντων τότε υπερ το εν εκατομμύριον πιστών.
Εκ των πρώτων μελημάτων ημών εθεωρήσαμεν επείγον και απαραίτητον να συμπληρώσωμεν την Σύνοδον ημών ψηφίσαντες και χειροτονήσαντες κατά τους θείους και ιερούς Κανόνας τέσσαρας νέους Επισκόπους εν τω προσώπω τεσσάρων Κληρικών φερόντων όλα τα προσόντα, και ακολουθούντων το πάτριον εορτολόγιον. Και ούτω, ενω εσκεπτόμεθα δια τον καταρτισμόν και άλλων ανωτέρω στελεχών και την λοιπήν οργάνωσιν της Εκκλησίας ημών, είδομεν παρά πάσαν πρροσδοκίαν ημάς αυτούς πολιορκημένους εν τω Αρχιεπισκοπή της Εκκλησίας ημών υπό δυνάμεως Αστυνομικής, και στερουμένους, ου μόνον της προσωπικής ελευθερίας αλλά και της επικοινωνίας μετά του ποιμνίου ημών, και αυτών ακόμη των συγγενών.
Διεμαρτυρήθημεν, ως εικός, κατά της αυθαιρέτου και μεσαιωνικής ταύτης πράξεως της Κυβερνήσεως, προβάσης εις τον περιορισμόν και την στέρησιν της Ελευθερίας και αυτού του Συντάγματος, αλλά η πολιορκία και η απομόνωσις ημών εν τη εν τη Αρχιεπισκοπή κατ΄ απαίτησιν της Διοικούσης επισήμου Συνόδου εξηκολούθησε μέχρι της ερήμην δίκης και καταδίκης ημών υπό Συνοδικού Δικαστηρίου, εις καθαίρεσιν και πενταετή σωματικόν περιορισμόν εις διαφόρους του Κράτους Μονάς, ως εις φυλακάς. Μάτην διεμαρτυρήθημεν εις την Κυβέρνησιν, δια την όλως παράνομον, αντικανονικήν, και άδικον ταύτην καταδίκη ημών υπό Εκκλησίας, ήν απεκηρύξαμεν ως Σχισματικήν και μεθ΄ ής προηγουμένως απεκόψαμεν πάσαν σχέσιν και πάσαν επομένως δοσιδικίαν μετ΄ Αυτής.
Εις μάτην επίσης εφεστήσαμεν την προσοχή της Κυβερνήσεως όπως μη θελήση να εκτελέση μίαν τοιαύτην εξωφρενικήν και μεσαιωνικήν απόφασιν, αντιστρατευομένην, ου μόνον προς τους ιερούς Κανόνας, και τον Καταστατικόν Χάρτην της Εκκλησίας, αλλά και προς αυτό το Σύνταγμα, όπερ σέβεται την θρησκευτικήν ελευθερίαν του Έλληνος πολίτου. Δυστυχώς η Κυβέρνησις, ταχθείσα αλληλέγγυος και συνυπεύθυνος με την Δ. Σύνοδον δια της προηγουμένης υποσχέσεως, ότι θα εγκρίνη και θα εκτελέση την απόφασιν αυτής, οιαδήποτε και αν ή αυτή, ευρέθη εις την ανάγκη να εκτελέση ταύτην, και να απαγάγη ημάς εις την εξορίαν παρά πάντα θείον και ανθρώπινον νόμον. Το παράνομον και αντικανονικόν της αποφάσεως ταύτης θα απασχολήσει ημάς εν τω μέλλοντι, νύν επειγόμεθα να εξετάσωμεν τους λόγους, οίτινες ηνάγκασαν την Κυβέρνησιν να ταχθή με το μέρος της Συνόδου, και να εκτελέση την εμπαθή ταύτην και ασυνείδητον απόφασιν του Συνοδικού Δικαστηρίου, και μάλιστα με τον κίνδυνον να ίδη διασαλευομένην την δημοσίαν τάξιν μη ανεχομένης της Ελληνικής συνειδήσεως μίαν τόσω κατάφωρον αδικίαν και ασεβή βιαιοπραγία εις βάρος σεβαστών και επιλέκτων Ιεραρχών.
Δια την τοιαύτην στάσιν της Κυβερνήσεως πολλά ελέχθησαν αλλ΄ ημείς, αφίνοντες τας αδεσπότους φήμας εις τους ευφαντάστους και φυλυπόπτους, θα κρίνωμεν ταύτην εξετάζοντες τα βαθύτερα αίτια και την πολιτικήν σκοπιμότητα της Κυβερνήσεως. Δυστυχώς η Κυβέρνησις, ούτε εμελέτησε την έντυπον διαμαρτυρίαν ημών και την διασάφησιν του ημερολογιακού ζητήματος, αλλ΄ ούτε και ηθέλησε να μας εννοήση, ότε και προφορικώς ανεπτύξαμεν εις αυτήν τους λόγους και τα ευγενή ελατήρια, άτινα ώθησαν ημάς εις το μέγα τούτο διάβημα.
Σημειωτέον δ΄ ότι προ πάσης ημών ενεργείας μετέβημεν 5 Αρχιερείς, ήτοι ο Δημητριάδος, ο γράφων, ο Δράμας, ο Σάμου, και ο Ακαρνανίας παρά τω Υπουργώ της Παιδείας και των Θρησκευμάτων, και εκθέσαντες εις αυτόν την οικτράν κατάστασιν, εις ήν περιήλθεν απο διοικητικής και ηθικής απόψεως η διοικούσα Σύνοδος, φθάσασα και μέχρι του κακουργοδικείου Πειραιώς εξ αιτίας της διοικητικής και ηθικής ανεπαρκείας του προκαθημένου, παρακαλέσαμεν Αυτόν όπως προβή εις την υπό της Εκκλησιαστικής Δικονομίας προβλεπομένην σύγκλησιν εκτάκτου Συνοδικού Δικαστηρίου, επί τω τέλει να δικάση την Διοικούσαν Σύνοδον, καταγγελθείσαν υπό του Αγίου Δημητριάδος επί παραβάσει του Καταστατικού χάρτου, και των θείων και ιερών Κανόνων, κατά την παράνομον και αντικανονικήν προαγωγήν του πρωτοσυγκέλλου του Μακαριωτάτου Ιακώβου Βαβανάτσου εις βοηθόν Επίσκοπον. Συγχρόνως δε παρεκαλέσαμεν αυτόν, όπως εις το Συνοδικόν τούτο Δικαστήριον δοθή και το δικαίωμα να εκκαθαρίση και τον Κλήρον παντός βαθμού εκ των φαύλων και ανηθίκων στοιχείων, άτινα εισεχώρησαν εις τον περίβολον της Εκκλησίας υπό την εγκληματικήν όντως ανοχήν και υποστήριξιν του προκαθημένου. Έν τέλει εδηλώσαμεν εις τον Κύριον Υπουργόν, ότι εαν η Κυβέρνησις δι΄ ένα ή δι΄ άλλον λόγον ολιγωρήση να λάβη τα μέτρα ταύτα δια την εκκαθάρισιν της Εκκλησιαστικής καταστάσεως, θα επιχειρήσωμεν ταύτην ημείς δι΄ όλων των Κανονικών μέσων, διότι η αρχιερατική ημών συνείδησις και η συναίσθησις των ευθυνών, ας υπέχομεν ενώπιον του Θεού και Εκκλησίας, δεν μας επιτρέπει της επί πλεόν ανοχήν της Εκκλησιαστικής ταύτης ακαταστασίας και αθλιότητος.
Ο Κύριος Υπουργός είναι αληθές, ότι δεν ηρνήθη την ανάγκην της εκκαθαρίσεως των Εκκλησιαστικών πραγμάτων, και μας υπεσχέθη, ότι θα συνεννοηθή μετά του Κυρίου Πρωθυπουργού δια την λήψιν των ενδεδειγμένων μέτρων, αλλ΄ αί υποσχέσεις αυτού εμείναν ανεκπλήρωτοι. Ούτω, αφού εις μάτην ανεμείναμεν την σχετικήν ενέργειαν του Κυρίου Υπουργού, βαυκαλίζοντος ημάς εις υποσχέσεις, μετέβημεν 3 Αρχιερείς ήτοι ο γράφων, ο Δράμας και ο Ζακύνθου και παρά τω κυρίω Πρωθυπουργώ υποδείξαντες και εις αυτόν την επείγουσαν ανάγκην της εκκαθαρίσεως της Εκκλησιαστικής καταστάσεως.
Και ο κύριος Πρωθυπουργός όντως ευρέθη σύμφωνος εις όσα τω είπομεν περί της Διοικητικής ανεπάρκειας του Αρχιεπισκόπου, προσθέσας μάλιστα ο ίδιος και την κομματικήν αυτού χροιάν, και μας υπεσχέθη, ότι θα συνεννοηθή μετά του αρμοδίου Υπουργού δια την αποκατάστασιν των Εκκλησιαστικών πραγμάτων. Παρ΄ όλας τας υποσχέσεις αμφοτέρων η Κυβέρνησις εις ουδέν σχετικόν μέτρον προέβη προφασιζομένη τας εκλογικάς απασχολήσεις της, καθ΄ όν χρόνον αύται ουδαμώς ημπόδιζον Αυτήν να προβαίνη εις την εκκαθάρισιν των διαφόρων κλάδων της Διοικήσεως και της Εθνικής Οικονομίας. Διό και ότε πλέον επείσθημεν περί της αδιαφορίας και ασυγγνώστου ολιγωρίας της Κυβερνήσεως δια την Εκκλησιαστικήν εκκαθάρισιν, απεφασίσαμεν να προβώμεν ημείς εις ταύτην, ως άλλως τε είχομεν δηλώσει και εις τον αρμόδιον Υπουργόν.
Τα ζητήματα άτινα ώθησαν ημάς εις την Εκκλησιαστικήν εκκαθάρισιν, ήσαν τρία
a) η ένωσις του ορθοδόξου Ελληνικού λαού, όν εχώρησεν εις δυο αντιθέτους θρησκευτικάς μερίδας η υπό της Ιεραρχίας μονομερής και αντικανονική εισαγωγή του Γρηγοριανού ημερολογίου εν τη Εκκλησία
β) η απομάκρυνσις εκ του θρόνου του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου του εμπνευστού και πρωτεργάτου της ημερορολογιακής ταύτης καινοτομίας, και πρώτου αίτιου της Εκκλησιαστικής εν γένει κακοδαιμονίας
γ) η εκκαθάρισις του Κλήρου παντός βαθμού εκ των αναπήρων και αναξίων λειτουργών της Εκκλησίας.
Τα τρία ταύτα υπήρξαν τα μόνα ελατήρια των περαιτέρω ενεργειών ημών.
Το πρώτο ζήτημα, ήτοι η ένωσις των δυο αντιθέτων θρησκευτικών μερίδων είμεθα βέβαιοι ότι δεν θα επιτυγχάνετο, παρά δια της επαναφοράς εις την Εκκλησία του πατρίου και Ορθοδόξου εορτολογίου. Αλλά την επαναφοράν ταύτην η Διοικούσα Σύνοδος υπό την έμπνευσιν του Μακαριωτάτου διαρρήδην ηρνείτο και ηπείλει δια της καθαιρέσεως ως είδομεν εν τοίς πρόσθεν πάντα Ιεράρχην, όστις θα επέμενεν εις ταύτην. Τούτου ένεκα ευρέθημεν εις την ανάγκην να αποκηρύξωμεν την Διοικούσαν Σύνοδον ως αποσχίσασαν εαυτήν εκ του κορμού της καθόλου Εκκλησίας δια της ημερολογιακής καινοτομίας. Ο λόγος ούτος παρείχεν εις την ενέργειαν ημών βάσιν Κανονικήν, δυναμένην να εξουδετερώση ή και να καταστήση άκυραν πάσαν καθ΄ ημών πράξιν και αντίδρασιν της Διοικούσης Συνόδου, μη δικαιουμένης πλέον να ασκήση εφ΄ ημάς ως μη υπαγομένους υπό την δοσιδοκίαν Αυτής, την πειθαρχικήν δικαιοδοσίαν της Εκκλησίας. Ενω τα δυο άλλα ζητήματα ως προσωπικά και ηθικά δεν παρείχον ημίν βάσιν Κανονικήν δια την άμεσον δράσιν και ενέργειαν πρός εκκαθάρισιν της Εκκλησίας, δεδομένου ότι ταύτα έχρηζον πρωτίστως δικαστικής διαδικασίας, ήν θα εξετέλει βεβαίως η Διοικούσα Σύνοδος δια των δικαστικών οργάνων της, και θα εκήρυττεν πάντα ένοχον και αθωότερον περιστεράς. Διό και πρός εξασφάλισιν και επιτυχίαν του ιερού ημών αγώνος ηρχίσαμεν τούτον δια της αποκηρύξεως της Διοικούσης Συνόδου, ως Σχισματικής, και της ανακηρύξεως ημών ως Συνόδου της Ελληνικής Εκκλησίας της ακολουθούσης τα πάτρια, και συνεχιζούσης την παράδοσιν της Ορθοδόξου Ελληνικής Εκκλησίας.
Κατά του διαβήματος ημών τούτου είπομεν προηγουμένως πως αντέδρασεν η Διοικούσα Σύνοδος, έχουσα δια την εκτέλεσιν των αποφάσεων Αυτής σύμφωνον και σύμμαχον και την Κυβέρνησιν. Και ούτω ερχόμεθα μετά την παρέκβασιν ταύτην εις εξέτασιν των λόγων, οίτινες ώθησαν την Κυβέρνησιν Τσαλδάρη να ταχθή παρά το πλευρόν της Διοικούσης Συνόδου σκανδαλωδώς και καθ΄ ημών. Τους λόγους τούτους δυνάμεθα να συνοψίσωμεν εις πέντε· είναι δέ ούτοι οι εξής
Α) Ότι ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος, το ευθαρσές και Ορθόδοξον τούτο διάβημα ημών παρουσίασε εις τα όμματα της Κυβερνήσεως ως ανταρσίαν κατά της επισήμου Εκκλησίας του Κράτους.
Β) Ότι ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος ειδικός περί την εξύφανσιν συκοφαντιών, παρέστησε το καθαρώς Ορθόδοξον διάβημα ημών ως υποκινούμενον υπό ξένης θρησκευτικής προπαγάνδας.
Γ) Ότι ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος, παρέστησεν εις την Κυβέρνησιν την αλληλεγγύην και το συνυπεύθυνον της Αυτοκεφάλου Εκκλησίας της Ελλάδος μετά του Οικουμενικού Πατριαρχείου εις το ζήτημα της μεταβολής του ημερολογίου.
Δ) Ότι ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος με την ειδικότητα, ήν έχει περί του ραδιουργείν, κατώρθωσε να πείση την Κυβέρνησιν, ότι το Κίνημα ημών ορμάται και εκ προσωπικών λόγων και συμφεροντολογικών ελατηρίων.
Ε) Και τελευταίον ότι το Εκκλησιαστικόν ημερολόγιον δεν έχει καμμίαν σχέσιν ούτε με την πίστιν ούτε με την Εκκλησιαστικήν παράδοσιν. Όθεν προβαίνοντες εις την ανασκευή των 5 τούτων λόγων λέγομεν τα εξής
Α) Το ιστορικόν τούτο διάβημα ημών δεν δύναται να λογισθή ως ανταρσία κατά της Εκκλησίας αλλά παν τουναντίον ως υπεράσπισις και ενίσχυσις Αυτής εν τη εννοία της ορθοδοξίας, μεθ΄ής αναποσπάστως είναι συνδεδεμένη απ΄ αιώνων η έννοια της Ελληνικής Εκκλησίας και εξηγούμεθα. Την έννοιαν της ορθοδόξου Ελληνικής Εκκλησίας, δεν αποτελεί ο αριθμός των Ιεραρχών αλλά τα Δόγματα και αί παραδόσεις ας παρελάβομεν ημείς παρά των 7 Οικουμενικών Συνόδων, αίτινες αποτελούσι το αλάνθαστον της ορθοδοξίας Κριτήριον. Διό και πάσα παρέκκλισις εκ των παραδεδομένων υπό των 7 Οικουμενικών Συνόδων, αποτελεί δια πάσαν Ορθόδοξον Εκκλησίαν, επομένως και δια την Αυτοκέφαλον Ελληνικήν Εκκλησίαν, και μίαν ανταρσίαν ανεξαρτήτως όλως του αριθμού της μερίδος, ήτις επιχειρεί την παρέκκλισιν ταύτην και της μερίδος ήτις μένει πιστή εις τας παραδόσεις. Και ερωτώμεν νυν τον αμερόληπτον Κριτήν, ποίοι αποτελούν την ανταρσία της Εκκλησίας, ημείς οίτινες δια του διαβήματος της αποκηρύξεως των καινοτόμων Ιεραρχών επιδιώκομεν να επανορθώσωμεν μίαν παρέκκλισιν της Ιεραρχίας εκ των παραδόσεων και των Θείων και Ιερών Κανόνων και να ενώσωμεν την ορθοδοξίαν μετά της Ελληνικής Εκκλησίας, ως και το διαιρεθέν Χριστεπώνυμον πλήρωμα Αυτής ή εκείνοι οίτινες δια της μονομερούς και αντικανονικής εισσαγωγής του ημερολογίου ου μόνον εξετροχίασαν την Εκκλησίαν εκ της τροχιάς των 7 Οικουμενικών Συνόδων και των αιωνοβίων Εκκλησιαστικών παραδόσεων, εφ΄ ών εδράζεται η έννοια και η κυριαρχία τςη ορθοδόξου Εκκλησίας, αλλά και προς τη διασπάσει της ενότητος Αυτής, διήρεσαν τους Χριστιανούς εις δυο αντιθέτους θρησκευτικάς μερίδας; Τι σημαίνει δια την πραγματικήν και ορθόδοξον έννοιαν της Εκκλησίας ο πολύς αριθμός των Αρχιερέων οίτινες έρχονται και παρέρχονται απέναντι των απαρασαλεύτων και αναλλοιώτων Θείων Δογμάτων και των αιωνοβίων Εκκλησιαστικών Παραδόσεων της ορθοδόξου πίστεως ημών; Υπήρξεν εποχή εν τη ιστορία της ορθοδόξου Ανατολικής Εκκλησίας, καθ΄ ήν την μυσαράν αίρεσιν του Αρείου ησπάσθησαν, εκτός του επισήμου Κράτους, και τα εννενήκοντα περίπου εκατοστά της Ιεραρχίας, ελαχίστων ιεραρχών εμμεινάντων εν τη ορθοδοξία, και όμως δεν εκλήθησαν υπό της Εκκλησίας ως αντάρται οι ολίγοι Ιεράρχαι, οίτινες έμειναν πιστοί εις την ορθοδοξίαν, αλλ΄ οι πλείστοι οπαδοί του Αρείου οίτινες εξέκλιναν ταύτης.
Ώστε κατά ταύτα επαναστάσται της πραγματικής και ορθοδόξου Ελληνικής Εκκλησίας δεν είμεθα ημείς οι ολίγοι οι μένοντες εις τα Δόγματα και τας σεπτάς παραδόσεις των 7 Οικουμενικών Συνόδων, εξ΄ ών αρύεται η Εκκλησία την ορθόδοξον έννοιαν και Κυριαρχικήν αυτής υπόστασιν, αλλ΄ ο Μακαριώτατος και οι ομόφρονες τούτω Αρχιερείς οι εκκλίναντες εκ του θριγγού της ορθοδοξίας δια της ημερολογιακής καινοτομίας. Ότι δέ πράγματι ούτοι απεμάκρυναν την Ελληνικήν Εκκλησίαν απο της ορθοδοξίας δια της ημερολογιακής καινοτομίας, τούτο θα αναπτύξωμεν και θα αποδείξωμεν εν των οικείω κεφαλαίω της απολογίας ημών.
Β) Ο δεύτερος λόγος αφορά την ξενικήν δήθεν θρησκευτικήν προπαγάνδαν, ήτις ώθησε ημάς εις το εγχείρημα τούτο, όπως εκ τούτου καρπωθή αύτη ωφέλη. Βεβαίως κατ΄ αρχήν μια ξένη θρησκευτική προπαγάνδα έχει πάντα λόγον να υποθάλψη και να ενισχύση εκείνον εξ΄ ημών των ορθοδόξων όστις παρίσταται εύθετος εις την αθέτησιν των ορθοδόξων θεσμών και την καταπάτησιν των Εκκλησιαστικών παραδόσεων, ίνα εαν μεν η ξενική αύτη προπαγάνδα τυγχάνη ετερόδοξος καρπωθή ωφέλη εις την πίστιν, εαν δέ ομόδοξος καρπωθή ωφέλη όσον αφορά την διεκδίκηση πρωτείων επι του πνευματικού εδάφους. Και ερωτώμεν νυν, ποίον λόγον θα είχεν η ξενική αύτη θρησκευτική προπαγάνδα να υποκινήση και βοηθήση ημάς εις το διάβημα ημών τούτο όπερ εσκόπει να επαναφέρη την Ελληνικήν Εκκλησίαν εις την εξ΄ ης εξετροχιάσθη ορθόδοξον ημερολογιακήν τροχιάν και να ενώση και ταύτην μετά της καθόλου ορθοδοξίας και τους διαιρεθέντας χριστιανούς της εξ΄ αιτίας της ημερολογιακής καινοτομίας; Διό αύτη είτε είναι ετερόδοξος είτε ομόδοξος, τότε μόνον θα είχε καρπωθή ωφέλη, όταν δια της επιδράσεως και της βοηθείας αυτής κατώρθου να εξασθενήση το κύρος του Οικουμενικού Πατριαρχείου και της Ελληνικής Εκκλησίας, απομακρύνουσα αυτάς εκ της ορθοδοξίας και των παραδόσεων των 7 Οικουμενικών Συνόδων, εξ΄ ών αρύονται αύται την εκκλησιαστικήν δύναμιν και την ορθόδοξον υπόστασιν αυτών.
Τούτων ούτως εχόντων, λογικώτερον και δικαιότερον θα ηδύνατο τις να πιστεύση παν τουναντίον, ότι δηλ. ο Μακαριώτατος και οι συν Αυτώ έπεσαν εις την ενέδραν της ξενικής ταύτης θρησκευτικής προπαγάνδας, εν γνώσει ή εν αγνοία, ουκ οίδα αυτοί ίσασιν, καθ΄ όσον είναι και τυφλώ φανερά η ωφέλεια, ήν εκαρπώθη η Δυτική Εκκλησία εκ της εισαγωγής του Γρηγοριανού ημερολογίου εν τη Εκκλησία της Ελλάδος και του Οικουμενικού Πατριαρχείου, τουθ΄ όπερ επεδίωξε κατά τους χρόνους της δουλείας, και δεν επέτυχε, παρ΄ όλας τας προσπαθείας και τας θυσίας της η Καθολική Εκκλησία. Εις το δίκαιον και λογικόν τούτο συμπέρασμα συντρέχει και η προσωπική φυσιογνωμία των αντιπάλων ημών, ως και η Αρχιερατική δράσις αυτών εις το παρελθόν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου