Η ΕΚΤΡΟΠΗ ΤΗΣ ΡΑΒΕΝΝΑΣ

Κατὰ τὴν κοινὴ συνέντευξη τύπου στὴν Βιέννη ὁ Σεβασµιώτατος Μητροπολίτης Περγάµου κ. Ἰωάννης ἀναφέρθηκε καὶ στὸ Κείµενο τῆς Ραβέννας δηλώνοντας πὼς «Σὲ γενικὲς γραµµὲς οἱ βασικὲς ἰδέες τῆς Ραβέννας εἶναι ἀποδεκτὲς ἀπὸ ὅλες τὶς Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες». Πρέπει ὅμως νὰ γίνουν ἀποδεκτὲς αὐτὲς οἱ ἰδέες; Καὶ ἔχουν γίνει τάχα ἀποδεκτές;

. Τὸ «Κείµενο τῆς Ραβέννας» παρουσιάστηκε ὡς ἀποτέλεσµα τῆς 10ης Γενικῆς Συνελεύσεως τῆς Μικτῆς Ἐπιτροπῆς Διαλόγου, ποὺ συνῆλθε ἀπὸ 8-14 Ὀκτωβρίου 2007 στὴ Ραβέννα τῆς Ἰταλίας. Τὸ κείµενο ὅμως αὐτὸ εἶναι λανθασµένο στὸν πυρήνα του καὶ ἀπολύτως ἀπαράδεκτο, διότι ἔχει ὡς βάση του τὴν λεγοµένη Εὐχαριστιακὴ Ἐκκλησιολογία, ἡ ὁποία ἀνάγει ἕνα, βασικὸ µέν, ἀλλ᾽ ἐπιµέρους παρ᾽ ὅλα αὐτά, θέµα σὲ ἀπόλυτη ἀλήθεια περὶ τῆς φύσεως τῆς Ἐκκλησίας, ὑποστηρίζοντας ὅτι ἡ θεία Εὐχαριστία περιέχει καὶ φανερώνει ὅλη τὴν ἀλήθεια περὶ τῆς Ἐκκλησίας.

. Τὴν ἰδέα τῆς Εὐχαριστιακῆς Ἐκκλησιολογίας τὴν εἰσηγήθηκε πρῶτος ὁ Ρῶσος θεολόγος πρεσβύτερος Νικόλαος Ἀφανάσιεφ, ὁ ὁποῖος ὑποστήριξε ὅτι ἡ Ἐκκλησία εἶναι πλήρης καὶ καθολικὴ ὁπουδήποτε τελεῖται τὸ Μυστήριο τῆς θείας Εὐχαριστίας. Μιὰ τοπικὴ Ἐκκλησία, ὅταν συνέρχεται σὲ εὐχαριστιακὴ σύναξη καὶ ἔχει ἀποστολικὴ διαδοχή, εἶναι ἡ Μία, Ἁγία, Καθολικὴ καί Ἀποστολικὴ Ἐκκλησία, διότι ὁ Χριστὸς εἶναι ὅλος παρὼν στὸ Μυστήριο τῆς Εὐχαριστίας της. Ἡ Ἐκκλησία, εἶπε ὁ Ἀφανάσιεφ, εἶναι στὴν πληρότητά της ἐκεῖ ὅπου τελεῖται ἡ εὐχαριστιακὴ σύναξη.

. Ἡ Εὐχαριστιακὴ Ἐκκλησιολογία ἀναµφιβόλως ἔχει πολλὰ καὶ σηµαντικὰ θετικὰ στοιχεῖα, γι᾽ αὐτό καὶ φαίνεται ἑλκυστική, συναρπαστικὴ καὶ ὀρθόδοξη, ἀφοῦ ἔχει κέντρο της τὴν θεία Εὐχαριστία. Ἔτσι δὲν γίνεται εὔκολα ἀντιληπτὴ ἡ ἀντορθόδοξη καὶ ἄκρως ἐπικίνδυνη µονοµέρειά της. Μάλιστα οἱ ὑποστηρικτές της κάθε ἐπικριτικὴ γι᾽ αὐτὴ γνώµη τὴν ἀπαξιώνουν ἀσυζητητὶ καὶ τὴν ἀποδίδουν σὲ ἐπίδραση τοῦ δυτικοῦ σχολαστικισµοῦ, ποὺ τὸν θεωροῦν πρῶτο ἐχθρὸ τῆς θεωρίας τους.

. Ποῦ ὅμως στηρίζεται ἡ θεωρία; Χωρὶς ὑπερβολὴ σὲ πολὺ ἀσταθῆ θεµέλια. Κάποιες ἐκφράσεις τοῦ ἀποστόλου Παύλου, κάτι, ἀπὸ τὸν ἅγιο Ἰγνάτιο Ἀντιοχείας, λίγα ἀρεοπαγιτικὰ καὶ ἀντίστοιχα τοῦ ἁγίου Μαξίµου… Καὶ ἕνα κείµενο τοῦ ἁγίου Νικολάου Καβάσιλα, ὅλα παρερµηνευόµενα καὶ ὁδηγούµενα σὲ ἔννοιες ποὺ δὲν περιέχουν. Φέρνουν ὅμως καὶ µία ἄλλη ἀπόδειξη: ἡ λαϊκὴ ἔκφραση, λένε, «πάω στὴν Ἐκκλησία», ταυτίζει τὴν Ἐκκλησία µὲ τὴν Εὐχαριστία καὶ φανερώνει ὅτι ἡ θεωρία τους εἶναι ἀληθινή!

. Δὲν ὑπάρχει οὔτε ἕνα πατερικὸ κείµενο ποὺ νὰ µιλάει καθαρὰ καὶ χωρὶς ἀµφιβολίες γιὰ τέτοια θεωρία. Γι᾽ αὐτὸ ἄλλωστε ἀπουσιάζουν ἀπὸ τὴν ἐπιχειρηµατολογία τους ὅλοι οἱ µεγάλοι Πατέρες: Δὲν ὑπάρχουν Ἀθανάσιος, Βασίλειος, Γρηγόριος, Χρυσόστοµος, Γρηγόριος Νύσσης, Κύριλλοι Ἀλεξανδρείας καὶ Ἱεροσολύµων, Δαµασκηνός, Συµεὼν Νέος Θεολόγος, Γρηγόριος Παλαµᾶς…

. Μάλιστα ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαµᾶς ἀποβάλλεται ἐν ψυχρῷ, διότι µετὰ τὸν σχολαστικισµὸ δεύτερος µεγάλος ἐχθρὸς τῆς θεωρίας εἶναι, κατὰ τὸν Μητροπολίτη Περγάµου, ὁ Μοναχισµὸς «µὲ µία µονοσήµαντη ἑρµηνεία τοῦ Ἡσυχασµοῦ καὶ τῆς θεολογίας τοῦ Γρηγορίου Παλαµᾶ» («Θεολογία», τεῦχος 40 τοῦ 2009, σελ. 13). Ἡ λέξη «µονοσήµαντη» ἐτέθη µόνο καὶ µόνο γιὰ νὰ ἀµβλύνει τὴν ἀπίστευτη ἐκτροπή. Ἡ προκρούστεια Εὐχαριστιακη Ἐκκλησιολογια ἐξοστρακίζει τὸν Μοναχισµὸ ἀπὸ τὴν ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας καὶ ἀρνεῖται τὴν θεολογικὴ διδασκαλία τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαµᾶ, ἡ ὁποία ἀνέκαθεν ἦταν κόκκινο πανὶ γιὰ τοὺς Παπικούς.

. Τὸ σηµαντικὸ ὡστόσο εἶναι ὅτι σὲ ἀντίθεση µὲ τὴν Ὀρθόδοξη θεολογία, ποὺ ἀρνεῖται νὰ τὴν δεχθεῖ, τὴν θεωρία αὐτὴ τὴν ἔχει ἀποδεχθεῖ πλήρως ὁ Παπισµός. Καὶ γιατί νὰ µὴ τὴν ἀποδεχθεῖ, ἀφοῦ εἶναι κοµµένη καὶ ραµµένη πάνω στὰ δικά του µέτρα; Διότι ὁ λόγος γιὰ τὸν ὁποῖο τὴν ἐπινόησε ὁ Ἀφανάσιεφ εἶναι τὸ νὰ διευκολυνθεῖ ἡ ἕνωση τῶν Ἐκκλησιῶν.

. Ἐπειδὴ µὲ τοὺς θεολογικοὺς διαλόγους, λέει ὁ Ἀφανάσιεφ, δὲν πρόκειται ποτὲ νὰ βγεῖ κάποιο θετικὸ ἀποτέλεσµα ἀλλὰ ἁπλῶς ἀναξέονται παλιὲς πληγές, γι᾽ αὐτὸ ἡ κάθε Ἐκκλησία ἂς ἀναγνωρίσει στὶς ἄλλες τὴν καθολικότητα µόνο µὲ τὴν προϋπόθεση ὅτι τελοῦν µὲ ἀποστολικὴ διαδοχὴ τὴν θεία Εὐχαριστία. Ἔτσι οἱ χωρισµένες Ἐκκλησίες µποροῦν νὰ ἑνωθοῦν διὰ τῆς ἀγάπης, χωρὶς νὰ εἶναι ἀπαραίτητο νὰ συµφωνήσουν στὰ θέµατα τῆς πίστεως. Ἡ κάθε Ἐκκλησία θὰ κρατήσει τὰ δόγµατά της µόνο γιὰ τὸν ἑαυτό της!

. Αὐτὴ εἶναι σὲ πολὺ γενικὲς γραµµὲς ἡ θεωρία τοῦ Ἀφανάσιεφ, τὴν ὁποία ἔθεσαν ὡς βάση τοῦ Κειµένου τῆς Ραβέννας οἱ δύο πλευρὲς καὶ ἡ ὁποία βολεύει πλήρως τὸν Παπισµὸ στὸ νὰ κρατήσει ἀπείρακτες τὶς πλάνες του.

. Στὴν θεωρία ὅμως τοῦ Ἀφανάσιεφ ὑπῆρχε ἕνα κενό. Ὄχι µόνο δὲν προέβλεπε τὴν θέση ἑνὸς Πρώτου σὲ παγκόσµιο ἐπίπεδο ἀλλὰ καὶ τὴν ἀπαξίωνε. Ἦταν ἕνα ἀπὸ τὰ θετικὰ τῆς λαθεµένης θεωρίας του, πράγµα βέβαια ποὺ δὲν βόλευε τὸν Παπισµό. Ἔ! Αὐτὸ τὸ κενὸ φρόντισε ὁ Μητροπολίτης Περγάµου νὰ τὸ συµπληρώσει, διορθώνοντας τὴν θεωρία τοῦ Ἀφανάσιεφ. Ὅπως τὸ δηλώνει ρητὰ στὸ παραπάνω κείµενό του (σελ. 20 καὶ ἑξῆς), «οἱ θέσεις τοῦ Αfanasιef πρέπει νὰ διορθωθοῦν σ᾽ αὐτὸ τὸ σηµεῖο». Καὶ διορθώθηκαν ὄντως, διότι ἔτσι ἐµφανίζονται στὸ Κείµενο τῆς Ραβέννας, ὅπου αὐθαίρετα ἡ διάταξη τοῦ 34ου ἀποστολικοῦ κανόνα περὶ τοῦ πρώτου τῇ τάξει τῆς ἐπαρχιακῆς διοικήσεως ἐπεκτείνεται καὶ σὲ παγκόσµιο ἐπίπεδο. Μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ δηµιουργεῖται τὸ ὑπόβαθρο γιὰ ἀναγνώριση τῆς παγκόσµιας ἐξουσίας τοῦ πάπα, µὲ τὴν διαφορὰ µόνον ὅτι ντύνεται µὲ ἔνδυµα συνοδικότητας καὶ δὲν ἀναφέρεται στὸ ὑποτιθέµενο πρωτεῖο τοῦ Πέτρου ἀλλὰ στὸ γεγονὸς ὅτι ὁ πάπας εἶναι προεστὼς τῆς Εὐχαριστίας τῆς πρώτης τῇ τάξει τοπικῆς ἐκκλησίας τῆς Ρώµης.

. Ὁ Μητροπολίτης Περγάµου ἔχει αὐξηµένο κύρος µεταξὺ τῶν Ὀρθοδόξων ἀντιπροσώπων καὶ γι᾽ αὐτὸ ἴσως διστάζουν νὰ διαφοροποιηθοῦν ἀπὸ τὶς ἰδέες του. Ἔτσι ὅμως ὁδηγοῦνται σὲ καίρια ἐκτροπή. Ἡ θεωρία περὶ Εὐχαριστιακῆς Ἐκκλησιολογίας εἶναι νέα ἐφεύρεση, δὲν εἶναι ἡ πίστη τῆς Ἐκκλησίας. Ἀντιτίθεται στὴν οἰκουµενικὴ Ἐκκλησιολογία τῆς Παραδόσεως καὶ ἀποτελεῖ σύγχρονο Δούρειο Ἵππο ψευδενώσεως µὲ τὸν Παπισµό, καὶ ἴσως ὄχι µόνο µ᾽ αὐτόν.

. Αὐτὴ ἡ θεωρία εἶναι τὸ µοντέλο ἑνότητας γιὰ τὸ ὁποῖο, ὅπως σηµειώσαµε στὸ προηγούµενο ἄρθρο, ἔκαναν λόγο οἱ δύο συµπρόεδροι καὶ τὸ ὁποῖο ὀρθοδόξως εἶναι ἀπολύτως ἀπαράδεκτο.

. Ἂς ἀναµετρήσουν συνεπῶς ὅλοι τὴν µεγάλη εὐθύνη τους καὶ ἂς ἀλλάξουν πορεία, πρὶν ἐκραγεῖ τὸ ἡφαίστειο τῆς ἀντιδράσεως τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ. Παπικὸ ζυγό, ὅπως κι ἂν τὸν ὡραιοποιήσουν, ἡ Ὀρθοδοξία δὲν πρόκειται νὰ ἀνεχθεῖ!

ΑΠΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ «Ο ΣΩΤΗΡ» ΑΡ. ΤΕΥΧ. 2018 01/03/2011