6 λόγοι για τους οποίους αξίζει να πεις ΟΧΙ στην «Κάρτα του Πολίτη» (ΚτΠ) και την «Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση»

1. ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΟΙ ΙΣΧΥΡΙΣΜΟΙ

Το βασικό επιχείρημα για την εισαγωγή της ΚτΠ είναι ότι θα δοθεί οριστική λύση στα προβλήματα της «καθημερινότητας του πολίτη», στα προβλήματα που αντιμετωπίζει όταν προσπαθεί να εξυπηρετηθεί από τις Δημόσιες Υπηρεσίες.
Εάν βεβαίως το μέτρο της εισαγωγής της ΚτΠ οδηγήσει και στην οργάνωση του Δημοσίου, αυτά είναι δύο διαφορετικά πράγματα. Η οργάνωση του Δημοσίου πρέπει να γίνει ασχέτως με την εισαγωγή της ΚτΠ. Δεν είναι προϋπόθεση της οργάνωσης του Δημοσίου η ΚτΠ, ούτε πρέπει να γίνει με δικαιολογία την ΚτΠ. Πρέπει να γίνει ούτως ή άλλως. Αυτό είναι σημαντικό να το συνειδητοποιήσουμε, γιατί ενώ δεν λύνει η ΚτΠ προβλήματα με την εισαγωγή της, αντίθετα φέρνει πολλά προβλήματα με την εισαγωγή της, όπως θα δούμε κατωτέρω.

Πιο συγκεκριμένα: Η Κάρτα του Πολίτη σύμφωνα με τα στοιχεία της πρώτης δημόσιας διαβούλευσης αναμένεται να περιέχει εμφανώς επάνω της τα βασικά στοιχεία ταυτοποίησης του κατόχου της: «Δεν αποτελεί επιλογή μας η φόρτωση πληθώρας στοιχείων στο εσωτερικό της Κάρτας. Αντίθετα, σχεδιαστικό μας στόχο αποτελεί η ανάπτυξη μίας Κάρτας, η οποία θα περιέχει τα ελάχιστα απαιτούμενα στοιχεία» (http://www.opengov.gr/ypes/?p=863).
Σε αυτή την περίπτωση η ΚτΠ δεν προσφέρει τίποτα περισσότερο από ότι το υφιστάμενο Δελτίο Ταυτότητας. Στην προσπάθειά του να εξυπηρετηθεί ένας πολίτης, όταν βρίσκεται σε μια υπηρεσία έχει 2 βασικά προβλήματα:


ΠΡΟΒΛΗΜΑ

ΤΡΟΠΟΣ ΕΠΙΛΥΣΗΣ
1. ταυτοποίηση του πολίτη

με την ταυτότητά του ή άλλο έγγραφο αποδεικτικό αυτής
2. εξυπηρέτηση του πολίτη αφού ταυτοποιηθεί

με την καλύτερη οργάνωση της υπηρεσίας και την ορθολογικότερη διαχείριση του προσωπικού του Δημοσίου

Η ΚτΠ μπορεί να διευκολύνει το 1ο, στο 2ο όμως δεν προσφέρει καμία βοήθεια. Παραδείγματα:
α. Χορήγηση πιστοποιητικού οικογενειακής κατάστασης από μηχανογραφημένο Δημοτικό Κατάστημα:
Σήμερα, εάν δεν υπάρχει ουρά, η ταυτοποίηση με την επίδειξη του υφιστάμενου δελτίου ταυτότητας δεν ξεπερνά τα 3-5 δευτερόλεπτα. Η εκτύπωση του εγγράφου και η υπογραφή του δεν ξεπερνά επίσης το 1-2 λεπτά. Συνολικός χρόνος παραμονής στο κατάστημα: 2 λεπτά. Πόσο πιο σύντομα θα εκδοθεί το πιστοποιητικό με την ΚτΠ;
β. Χορήγηση Οικοδομικής Άδειας από την Πολεοδομία: Με το υφιστάμενο Δελτίο Ταυτότητας η ταυτοποίηση του προσώπου γίνεται σε μηδενικό χρόνο. Αξιολόγηση και έκδοση οικοδομικής άδειας; Μέρες ή και μήνες. Εάν δεν έχει περισσότερο προσωπικό και καλύτερη οργάνωση η Πολεοδομία πως θα βοηθήσει η ΚτΠ;
γ. Έκδοση άδειας οδήγησης από το Υπουργείο Συγκοινωνιών: Ταυτοποίηση σε μηδενικό χρόνο. Έκδοση αδείας μέσα σε μερικές ημέρες. Η ΚτΠ δεν μπορεί να βάλει τους εργαζόμενους να δουλέψουν πιο γρήγορα ...
δ. Εξυπηρέτηση από την εφορία. Στις συναλλαγές του με την εφορία ο πολίτης δεν αντιμετωπίζει πρόβλημα ταυτοποίησης. Ταυτοποιείται αμέσως, ειδικά όταν χρωστάει χρήματα. Το πρόβλημά του είναι η πληθώρα των εγγράφων και των υπογραφών εσωτερικά που πρέπει να διακινήσει προκειμένου να ολοκληρωθεί η εργασία του. Στην καλύτερη οργάνωση της εφορίας λοιπόν και στην απλούστευση των διαδικασιών της δεν προσφέρει τίποτα ένα νέο έγγραφο ταυτοποίησης (ΚτΠ).
Μπορείτε και μόνοι σας να σκεφθείτε ανάλογες προσωπικές σας περιπτώσεις και να δείτε ότι η ταυτοποίηση του προσώπου που θα γίνεται μέσω της ΚτΠ, αντί του σημερινού Δελτίου Ταυτότητας δεν είναι το πρόβλημα που πρέπει να λυθεί με το Δημόσιο, αλλά η οργάνωση του ίδιου Δημοσίου.
Η εισαγωγή λοιπόν της ΚτΠ από μόνη της δεν προσφέρει τίποτα. Δεν πρόκειται να διευκολύνει την επικοινωνία του πολίτη με τις δημόσιες υπηρεσίες, εάν δεν συνδυαστεί με την οργάνωση των υπηρεσιών. Όταν όμως ο πολίτης βρεθεί μπροστά σε οργανωμένες υπηρεσίες του Δημοσίου τότε του είναι άχρηστη η ΚτΠ μιας και θα μπορεί να εξυπηρετηθεί άνετα με το υφιστάμενο Δελτίο Ταυτότητας.
Στο πλαίσιο των ανωτέρω γιατί να εισαχθεί στη ζωή μας η ΚτΠ η οποία θα φέρει πλινθίο (τσιπάκι) και να μην παραμείνουμε στο υφιστάμενο Δελτίο Ταυτότητας; Η εισαγωγή του πλινθίου εγκυμονεί περισσότερους κινδύνους από τα προβλήματα που επιθυμεί να λύσει.


2. ΕΚΘΕΣΗ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ ΣΕ ΤΕΡΑΣΤΙΟ ΚΙΝΔΥΝΟ ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΤΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ
Για να λειτουργήσει η ΚτΠ είναι απαραίτητο να δημιουργηθεί η κατάλληλη υποδομή: Κάρτες με ή χωρίς πλινθία (τσιπάκια), αναγνώστες καρτών, Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές με καταχωρημένα σε αυτούς τα προσωπικά δεδομένα των πολιτών, εφαρμογές Η/Υ που να λειτουργούν με την ΚτΠ, δίκτυα διασύνδεσης των υπολογιστών, υπάλληλοι-χρήστες κατάλληλα εκπαιδευμένοι, συνεργεία συντήρησης και αποκατάστασης βλαβών, επιτελεία αναβάθμισης και βελτίωσης εφαρμογών, Διευθυντές, Προϊστάμενοι και άλλοι «επιβλέποντες» με διαφορετικά επίπεδα πρόσβασης κλπ κλπ. Όλο αυτό το πλαίσιο λειτουργίας θα μπορούσαμε να το περιγράψουμε με την έκφραση «ηλεκτρονική διακυβέρνηση».
Επίσης σε μεταγενέστερο στάδιο και βάση των συνθηκών που έχει ή θα υπογράψει η χώρα μας αλλά και η Ευρωπαϊκή Ένωση θα υπάρχει η δυνατότητα πέραν των Ελλήνων αρμοδίων και άλλοι εκτός Ελλάδας «αρμόδιοι», να έχουν πρόσβαση σε αυτά τα δεδομένα; (σε τμήμα τους; ή/και στο σύνολό τους;). Ήδη γνωρίζουμε ότι ανταλλάσσονται στοιχεία μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ και μάλιστα ο όγκος τους είναι πολύ υψηλός. Διαβάζουμε σε σχετική ανακοίνωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (http://www.europarl.europa.eu/news/public/story_page/019-89976-298-10-44-902-20101025STO89954-2010-25-10-2010/default_el.htm) : «Μιλώντας στην ακρόαση ο εισηγητής του ΕΚ, Γερμανός ευρωβουλευτής των Πρασίνων Jan Philipp Albrecht, τόνισε την ανάγκη να υπάρξει συμφωνία και δη το συντομότερο δυνατό (σσ: με τις ΗΠΑ), ακριβώς λόγω του μεγάλου όγκου πληροφοριών που ήδη ανταλλάσσουν οι δύο πλευρές.»
Σε αυτή την περίπτωση οι βάσεις δεδομένων της Ελληνικής «Κάρτας του Πολίτη» θα είναι διασυνδεδεμένες μέσω ενός «ειδικού» εθνικού αλλά και παγκόσμιου δικτύου με άγνωστο αριθμό κέντρων επεξεργασίας και διαχείρισης δεδομένων, τα οποία θα έχουν υπό την «εποπτεία» τους και άλλες «Κάρτες του Πολίτη» άλλων χωρών; Μιλάμε δηλαδή για ένα είδος «ειδικού internet» στο οποίο θα συμμετέχει άγνωστος αριθμός «πιστοποιημένων» χρηστών και διαχειριστών και φυσικά ακόμα …πιο άγνωστος αριθμός «πειρατών». Όλο αυτό το πλαίσιο λειτουργίας δεν θα μπορούσαμε κατ’ αναλογία να το περιγράψουμε με την έκφραση «Παγκόσμια Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση»;
Σε αυτό το σύστημα (Εθνικό ή Υπερ-Εθνικό) πάντα κάποιοι θα έχουν το νόμιμο δικαίωμα πρόσβασης στο φάκελό του κάθε πολίτη: Ο απλός υπάλληλος θα βλέπει ένα τμήμα του φακέλου του Πολίτη, κάποιοι προϊστάμενοι-διευθυντές θα έχουν ανώτερο επίπεδο πρόσβασης και θα βλέπουν μεγαλύτερα τμήματα του φακέλου του πολίτη. Κάποιοι άλλοι ανώτεροι διαχειριστές καθώς και ειδικοί της Πληροφορικής θα έχουν πρόσβαση στον πλήρη φάκελο των πολιτών, προκειμένου να προβαίνουν στις απαραίτητες βελτιώσεις, αναβαθμίσεις, επεκτάσεις των βάσεων δεδομένων και των προγραμμάτων χρήσης.
Θα μπορούσαμε να δεχτούμε ως στοιχειωδώς «ασφαλή» την παραχώρηση αυτής της … ιδιόμορφης και αφανούς εξουσίας στους διαπιστευμένους «χειριστές» των συστημάτων διαχείρισης της ελευθερίας των πολιτών (διότι περί αυτού πρόκειται), εάν ζούσαμε σε μια «κοινωνία αγγέλων».
Δυστυχώς όμως στην σημερινή κοινωνία -η οποία πλέον μέσω της ΚτΠ και της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης «τακτοποιείται» με …ηλεκτρονικό τρόπο -, η διαφθορά και η απάτη έχουν καταστεί σχεδόν οι απαραίτητες «πιστοποιήσεις καταλληλότητας» και «καπατσοσύνης» προκειμένου κάποιος να ανέλθει σε πολλούς τομείς της ανθρώπινης ζωής. Ας μην γελιόμαστε, ανάμεσά μας ζουν άνθρωποι που είτε έχουν χαλαρές έως και ανύπαρκτες ηθικές αντιστάσεις ή που είναι ευάλωτοι σε εκβιασμούς και απειλές ή ακόμα και κάποιοι (έστω λίγοι) που είναι εκτελεστικά όργανα εξωθεσμικών φανερών ή μυστικών οργανώσεων.
Ποιος λοιπόν μπορεί να αποκλείσει ότι δεν θα χρησιμοποιηθούν και τέτοια άτομα ως χρήστες ή διαχειριστές σε αυτό το σύστημα της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης;
Φαντασθείτε λοιπόν τι δυστυχία μπορεί να προκαλέσει σε κάποιον κάτοχο μιας «Κάρτας του Πολίτη» ένας από αυτούς τους διαχειριστές αν εκβιασθεί ή υποχρεωθεί να αλλοιώσει το προφίλ του κατόχου προσθέτοντας π.χ την φράση «ύποπτος τρομοκράτης».
Τι να το κάνουμε που δεν θα καθόμαστε στην ουρά για ένα πιστοποιητικό ή μια «φορολογική ενημερότητα» αφού η ζωή μας και το μέλλον μας θα κινδυνεύουν ανά πάσα στιγμή είτε από ένα «λάθος» είτε από μια κακόβουλη ενέργεια;
Δεν χωράει λοιπόν καμία αμφιβολία ότι κινδυνεύουν τα στοιχεία μας από κακόβουλους, κακόπιστους, ιδιοτελείς, κακεντρεχείς ή και επιρρεπείς στην δωροδοκία χρήστες-διαχειριστές και πλήθος άλλων «ενδιαφερομένων». Δείτε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα:
O κος Falciani με την περίφημη λίστα καταθετών που έκλεψε από την HSBC Ελβετίας δεν είχε μια από τις ανώτερες δυνατότητες πρόσβασης στη βάση δεδομένων της HSBC;
H HSBC δεν είχε υιοθετήσει «καλές πρακτικές ασφαλείας»;
Προστατεύθηκε από αυτές τις πρακτικές;
ΌΧΙ.
Δεν μπόρεσε να κάνει απολύτως τίποτα.
Τα στοιχεία όμως αυτά ο κος Falciani τα μοσχοπουλάει τώρα πια σε κυβερνήσεις: Ήδη Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία έχουν αγοράσει αυτές τις λίστες.
Εάν μια ιδιωτική πολυεθνική Τράπεζα δεν μπόρεσε να αποτρέψει έναν τέτοιον κίνδυνο για τα συστήματά της, τι μας κάνει να πιστεύουμε ότι ένα Ελληνικό Υπουργείο θα τα καταφέρει καλύτερα; Και πολύ περισσότερο εάν πελάτες είναι ξένες κυβερνήσεις, τότε όπως βλέπουμε και από την περίπτωση του κου Falciani μια παράνομη πώληση «μετατρέπεται» σε μια νόμιμη αγορά !!! Το ερώτημα που προκύπτει εδώ μεγαλοπρεπώς είναι: «ΠΟΙΟΣ ΘΑ ΜΑΣ ΦΥΛΑΞΕΙ ΑΠΌ ΤΟΥΣ ΦΥΛΑΚΕΣ;;;»
Όπως και να το κάνουμε, η συλλογή πολλών προσωπικών στοιχείων για την ζωή και την καθημερινότητά μας είναι γεγονός. Αυτό όμως που θα συμβεί με την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση και το ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟ εργαλείο της που είναι η «Κάρτα του Πολίτη» δεν θα έχει προηγούμενο. Τίποτε δεν θα μείνει κρυφό από το «μάτι του Μεγάλου αδελφού». Κάθε κίνηση, κάθε συναλλαγή, κάθε αγορά και πώληση, κάθε μετακίνηση και γενικά οτιδήποτε αφορά την δημόσια και προσωπική ζωή του πολίτη θα καταγράφεται και θα συλλέγεται για να γίνει αντικείμενο επεξεργασίας. Το φορολογικό, το σεξουαλικό, το πολιτικό, το θρησκευτικό, το ψυχολογικό, το πολιτιστικό, το ιατρικό προφίλ του καθενός μας θα είναι το πρώτο που θα βλέπει ο διαβαθμισμένος διαχειριστής και κάθε άλλος επίσημος ή ανεπίσημος «εταίρος» της «παγκόσμιας ηλεκτρονικής κυβέρνησης». Επιπλέον ο διεστραμμένος «διαβαθμισμένος» διαχειριστής εκτός από το δικαίωμα της …ανάγνωσης θα έχει την δυνατότητα να επεξεργάζεται ή και να αλλοιώνει αυτό το προφίλ προσθαφαιρώντας ψευδή ή παραποιημένα στοιχεία στις βάσεις δεδομένων.
Κάποιοι ισχυρίζονται με αφέλεια και άγνοια: «τι θα αλλάξει με την Κάρτα του Πολίτη μιας και σήμερα δεν μας φακελώνουν δεκάδες δημόσιες και ιδιωτικές υπηρεσίες;».
Η απάντηση σε τέτοιου είδους αφελείς ή εκ του πονηρού ισχυρισμούς είναι απλή και ξεκάθαρη: Η έκταση του σημερινού «φακελώματος» και η διαδραστική λειτουργία των συστημάτων είναι εκ των πραγμάτων περιορισμένη και μειωμένης αξίας όσον αφορά τον έλεγχο και την διαχείριση των συνταγματικά και εθιμικά κατοχυρωμένων ατομικών ελευθεριών του πολίτη. Άλλο είναι π.χ να επιλέγουμε εμείς τι θα ξέρει και τι δεν θα ξέρει για μένα η τάδε τράπεζα ή το δείνα super market και άλλο να τροφοδοτώ καθημερινά, μέσω της αναγκαστικής και ευρείας χρήσης της «Κάρτας του Πολίτη», με χιλιάδες στοιχεία της προσωπικής και δημόσιας ζωής μου τις γιγάντιες και διασυνδεδεμένες βάσεις δεδομένων της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Άλλο δηλαδή να επιλέξεις να φοράς μια σφιχτή γραβάτα και άλλο να δεχτείς να σου φορέσουν για πάντα «έξυπνες» ηλεκτρονικές χειροπέδες.
Έτσι λοιπόν, ένα επιχείρημα που τίθεται από τους υποστηρικτές της ΚτΠ είναι ότι και σήμερα γίνονται διαρροές δεδομένων. Λένε: «και σήμερα ο εφοριακός δεν έχει πρόσβαση στα οικονομικά στοιχεία; Και σήμερα δεν έχει πρόσβαση ο υπάλληλος της πολεοδομίας στον φάκελο οικοδομικής άδειας, ή ο υπάλληλος του υπουργείου συγκοινωνιών στον φάκελο της άδειας οδήγησης ή ο στρατιωτικός στον φάκελο της θητείας του πολίτη; Μήπως οι σημερινοί διαχειριστές αυτών των ΔΙΑΣΠΑΡΤΩΝ και ΕΙΔΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ βάσεων δεδομένων είναι ηθικοί ενώ οι αυριανοί, που σε πολλές περιπτώσεις θα είναι ενδεχομένως οι ίδιοι, θα έχουν ελαστικότερες συνειδήσεις ή μειωμένες ηθικές αντιστάσεις;»
Το επιχείρημα αυτό θα είχε κάποια λογική βάση αν συνέκρινε μεταξύ τους ομοειδή πράγματα. Όμως όπως έχουμε περιγράψει προηγουμένως, άλλο είναι να διαρρεύσουν π.χ οι πληροφορίες του συστήματος TAXIS της εφορίας για την περιουσιακή σου ή την εισοδηματική σου κατάσταση, ή ακόμα και οι καταναλωτικές σου συνήθειες όπως τις έχει καταγράψει ένα super market με την συναίνεσή σου (χρήση εκπτωτικής κάρτας κλπ), και άλλο να πουληθεί ή να «διαρρεύσει» το πλήρες προφίλ σου και ο τεράστιος συγκεντρωμένος όγκος πληροφοριών που το κατασκεύασε.
Η διαφορά μεταξύ της σημερινής ηλεκτρονικής καταγραφής κάποιων δεδομένων του πολίτη και εκείνης που θα υπάρξει με την χρήση της Κάρτας του Πολίτη σε ένα περιβάλλον «Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης» είναι δυσθεώρητη και μπορεί να συγκριθεί με εκείνη που έχει μια σφεντόνα και μια ατομική βόμβα.
Ο σημερινός λοιπόν διαχειριστής της βάσης δεδομένων π.χ μιας εφορίας, μιας πολεοδομίας, ενός νοσοκομείου, μιας εταιρείας κινητής τηλεφωνίας, ή ενός super market, δεν μπορεί να διαρρεύσει καθολικά τα στοιχεία για όλους τους πολίτες. Δεν μπορεί έχει το πλήρες προφίλ, αλλά ένα ελάχιστο τμήμα του. Δεν μπορεί να συνδυάσει πληροφορίες από διαφορετικές υπηρεσίες. Είναι απίθανο έως αδύνατο. Πόσο δυνατόν είναι όμως όταν οι πληροφορίες είναι διασυνδεδεμένες από μόνες τους, να «πακεταριστούν» σε ένα φλασάκι και να σταλούν όπου γης;
Στο πλαίσιο λοιπόν των ανωτέρω ένα πολύ σημαντικό στοιχείο είναι να μην αντικατασταθούν όλοι οι διαφορετικοί κωδικοί που διαθέτουμε από έναν, δηλ τον ΑΜΚΑ. Πρέπει η Εφορία να μας ταυτοποιεί με το Ονοματεπώνυμό μας και το ΑΦΜ, το Ταμείο Ασφάλισης με το Ονοματεπώνυμό μας και τον ΑΜΑ, το Υπουργείο Συγκοινωνιών με το Ονοματεπώνυμό μας και τον αριθμό αδείας διπλώματος κοκ. Δεν πρέπει να επικρατήσει ο ΑΜΚΑ ως ενιαίος μοναδικός αριθμός ταυτοποίησης. Έτσι και διαρροή εάν υπάρξει (είτε από hackers είτε από υπάλληλο της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης) να μην μπορούν να συνδυαστούν τα στοιχεία και να προκύψει σε άλλον Η/Υ το πλήρες προφίλ του πολίτη.
Είναι τεράστιος ο κίνδυνος που δημιουργείται με την ενοποίηση των Βάσεων Δεδομένων που ήδη εξελίσσεται, προκειμένου να μπορεί να λειτουργήσει η ΚτΠ. Δεν πρέπει να επιτρέψουμε να συμβεί αυτό, κάτω μάλιστα από την μύτη μας και χωρίς καν να έχει ψηφιστεί ακόμα ούτε το νομοσχέδιο για την «Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση» αλλά ούτε και για την «Κάρτα του Πολίτη. Πρέπει όλοι μας να συνειδητοποιήσουμε τον κίνδυνο και να αντιδράσουμε στην αντισυνταγματική κατασκευή «Υπουργικών Αποφάσεων» οι οποίες δίνουν στην ουσία το δικαίωμα στους Υπουργούς να κτίζουν τμηματικά και κατά «πτέρυγα» τη νέα ηλεκτρονική φυλακή μέσω των ποικίλων Καρτών που εξαγγέλλουν. Αλλά δεν αρκεί μόνο αυτό. Θα πρέπει να διασφαλισθεί η αποκέντρωση των στοιχείων. Δηλαδή, ότι κάθε δημόσιος ή ιδιωτικός φορέας θα διατηρεί αποκλειστικά και μόνον τα στοιχεία που τον αφορούν και μάλιστα αυστηρώς απόρρητα.
Μόνο ως εφιάλτης μπορεί να χαρακτηριστεί το ενδεχόμενο της «χρήσης» ή της κατάχρησης αυτής της τεράστιας εξουσίας που θα παρέχει ο γιγάντιος όγκος των συγκεντρωμένων πληροφοριών και δεδομένων για τον κάθε ένα πολίτη, σε κυβερνήσεις, ολοκληρωτικά καθεστώτα, μεγάλα ιδιωτικά συμφέροντα κλπ. Και μην μας πει κάποιος ότι δεν υπάρχει περίπτωση να βρεθούμε ξανά στην τραγική θέση να βιώσουμε κάποιο πραξικόπημα ή μια στρατιωτική ή πολιτική χούντα (ώ μη γένοιτο). Τη θέση μας αυτή τη στηρίζουμε στο γεγονός ότι η ανθρώπινη ιστορία δεν ακολουθεί πάντοτε θετική πορεία. Για σκεφθείτε πόσο «πολύτιμο» θα ήταν ένα τέτοιο σύστημα σε φασιστικά-απολυταρχικά καθεστώτα: Χίτλερ, Στάλιν και στις μέρες μας καθεστώς Βόρειας Κορέας, καθεστώς ΙΡΑΝ κοκ.
Έχει διατυπωθεί ως αξίωμα, στα πλαίσια της κοινωνικής διαχείρισης των τεχνολογικών εφαρμογών, ότι «κάθε λάθος που είναι δυνατό να συμβεί, θα συμβεί οπωσδήποτε». Η Αμερική και η πρώην Σοβιετική Ένωση, οι μεγαλύτερες παγκόσμιες δυνάμεις του 20ου αιώνα, και σε επίπεδο υψηλής τεχνολογίας και διοικητικής ασφάλειας, υπέστησαν ολέθρια πυρηνικά ατυχήματα με εκρήξεις που επέφεραν τεράστιες απώλειες. Γι’ αυτό πολλές χώρες, αντιπαρήλθαν τον πειρασμό την φθηνότερη, αλλά επικίνδυνη λύση, και αποφάσισαν να μη χρησιμοποιήσουν πυρηνική ενέργεια (ανάμεσα σ’ αυτές και η Ελλάδα). Η αναλογία είναι μεταφορική, αλλά προφανής. Η υποχρεωτική συγκέντρωση ενιαίας ηλεκτρονικής πληροφορίας για κάθε πολίτη μέσω της ΚΠ, αφήνει ανοικτή την πόρτα για μια επίσης τρομακτική έκρηξη αποδέσμευσης της συγκεντρωμένης πληροφορίας: τον επικίνδυνο τραυματισμό ή και την απειλή θανάτου της ανθρώπινης ελευθερίας!


3. ΔΟΚΙΜΑΣΜΕΝΗ ΚΑΙ ΑΠΟΤΥΧΗΜΕΝΗ-ΜΗ ΑΣΦΑΛΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
Σύμφωνα με το κείμενο της Δημόσιας Διαβούλευσης: «Η Κάρτα Πολίτη θα διαθέτει υψηλού επιπέδου χαρακτηριστικά ασφάλειας, σύμφωνα με διεθνώς αναγνωρισμένα πρότυπα.....Για το σκοπό αυτό, οι τεχνικές προδιαγραφές της Κάρτας Πολίτη, καθώς και οι διαδικασίες έκδοσης και διαχείρισής της, θα είναι σύμφωνες με τα διεθνή επιστημονικά πρότυπα και θα υιοθετούν καλές πρακτικές ασφαλείας,....»
Είναι δεδομένο ότι επαρκής ασφάλεια δεδομένων ούτε υπήρξε ούτε και πρόκειται να υπάρξει. Ειδικότερα το Διαδίκτυο ήταν, είναι και θα είναι σχεδόν διάτρητο, ενώ ο ακήρυκτος πόλεμος γύρω από την πληροφορία και την ασφαλή της διακίνηση συμπορεύεται χρονικά με ... την ιστορία του ανθρώπου.
Μάλλον η εξυπηρέτηση του πολίτη είναι παραπροϊόν και ότι πρώτιστος σκοπός είναι η εξυπηρέτηση των μηχανισμών.
Τα παραδείγματα του πόσο «ασφαλείς» είναι οι βάσεις δεδομένων είναι πολλά:
- Τον Δεκέμβριο του 2010 διευθύντρια της Εθνικής Υπηρεσίας Ασφαλείας (NSA) των ΗΠΑ δήλωσε για τις βάσεις δεδομένων της NSA πως: «Δεν υφίσταται πλέον η έννοια «ασφάλεια», «Οι πλέον εξελιγμένοι αντίπαλοι πρόκειται να παραμείνουν απαρατήρητοι στα δίκτυα μας», «Πρέπει πλέον να οικοδομήσουμε τα συστήματά μας με την παραδοχή ότι οι αντίπαλοι θα τα παραβιάσουν» (will get in), Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν μπορούν να εμπιστευτούν «τα διαφορετικά μέρη ενός συστήματος που μπορεί ήδη να έχουν παραβιαστεί» κα.
- Τον Αύγουστο 2010 υπέστη παραβίαση (hacking) η Γερμανική Κάρτα του Πολίτη από hackers, και αναγνώστηκαν τα δεδομένα της, σε ζωντανή εκπομπή της γερμανικής τηλεόρασης.
- Το Νοέμβριο 2010 αποσύρθηκε το software (πρόγραμμα) ανάγνωσης της Γερμανικής Κάρτας του Πολίτη μετά από «τρύπα» ασφαλείας που παρατηρήθηκε σε αυτό.
- Τον Δεκέμβριο του 2010 hackers επιτέθηκαν και παραβίασαν την ιστοσελίδα της Interpol (International Criminal Police Organization (ICPO) – INTERPOL, Διεθνής Οργάνωση Εγκληματολογικής Αστυνομίας, φέρεται σήμερα ένας σημαντικός μη κυβερνητικός διακρατικός οργανισμός, ο μεγαλύτερος σε παγκόσμια κλίμακα μετά τον ΟΗΕ (πληροφορίες από την Wikipedia))
- Τον Δεκέμβριο του 2010 η Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ) ανακοίνωσε πως από τον Σεπτέμβριο του 2010, 10 φορές hackers παραβίασαν ψηφιακά τηλεφωνικά κέντρα ιδιωτικών εταιρειών και πραγματοποίησαν διεθνείς τηλεφωνικές κλήσεις με συνολικό κόστος χιλιάδων € για τις εταιρείες.
- Τον Δεκέμβριο του 2010 hackers επιτέθηκαν στην βάση δεδομένων της ιστοσελίδας Gwaker.com και υπέκλεψαν 1,3 εκ κωδικούς μελών αυτής της ιστοσελίδας.
- Τον Δεκέμβριο του 2010 hackers έσπασαν την βάση δεδομένων του Ινστιτούτου Καταναλωτών (ΙΝΚΑ) υπέκλεψαν τα στοιχεία των μελών και τα passwords που είχαν και τα δημοσίευσαν όλα σε μια ιστοσελίδα.
- Τον Δεκέμβριο του 2010 οι εταιρείες VISA και Mastercard διέκοψαν τις δωρεές προς το WikiLeaks. Σε απάντηση αυτής της ενέργειας hackers επιτέθηκαν στα διαδικτυακά συστήματα αυτών των Χρηματοπιστωτικών Οργανισμών και τα έθεσαν εκτός λειτουργίας για μια ημέρα τουλάχιστον,
- Τον Ιανουάριο του 2011 hackers έσπασαν την βάση δεδομένων της Αμερικανικής Τράπεζας PenFed. Πελάτες της Τράπεζας αυτής είναι Αμερικανοί στρατιωτικοί, και υπαλληλοι του Υπουργείου Άμυνας και του Υπουργείου Εσωτερικής Ασφάλειας
και άλλα πολλά που δεν χωράνε σε αυτό το φυλλάδιο.
Αυτές οι βάσεις δεδομένων δεν είχαν υιοθετήσει «καλές πρακτικές ασφαλείας»; Δεν ενδιαφέρονταν για την ασφάλεια των δεδομένων των χρηστών τους; Νομίζουμε ότι εφαρμόζουν τα καλύτερα δυνατά συστήματα ασφαλείας, και το πιο πιθανό να είναι καλύτερα από αυτά που θα χρησιμοποιηθούν για τη βάση της «Κάρτας του Πολίτη». Πιστεύετε μετά από τα ανωτέρω γεγονότα που παρατίθενται, ότι τα προσωπικά σας δεδομένα θα είναι ασφαλή στην βάση δεδομένων της «Κάρτας του Πολίτη»; Είναι ποτέ δυνατόν, όποιο σύστημα ασφαλείας κι αν χρησιμοποιηθεί, να είναι άτρωτο; Μπορεί να πάρει στους κλέφτες λίγο χρόνο για να «αναβαθμιστούν» για να αντιμετωπίσουν αυτή τη νέα «πρόκληση», αλλά να είστε σίγουροι ότι θα το κάνουν.
Ειδικά εάν η βάση δεδομένων περιέχει βιομετρικά στοιχεία –δεν έχει ανακοινωθεί κάτι σχετικό σε αυτή τη φάση, η Γερμανική όμως Κάρτα του Πολίτη περιλαμβάνει και ψηφιακή φωτογραφία και δακτυλικό αποτύπωμα- τότε η κλοπή που θα υποστεί το θύμα θα είναι κλοπή εφόρου ζωής. Εάν περιέχει δακτυλικά αποτυπώματα, αποτύπωμα παλάμης, την ίριδα κα και αυτά τα στοιχεία διαρρεύσουν έχετε φαντασθεί ποια μπορεί να είναι η συνέπεια τέτοιας διαρροής; Σκεφτείτε: Αν χάσετε την πιστωτική σας ή την κάρτα αναλήψεων, η εκδότρια τράπεζα μπορεί να σας την αντικαταστήσει. Αν το PIN σας διαρρεύσει, η τράπεζα μπορεί να σας δώσει ένα νέο. Ακόμη και ο αριθμός Κοινωνικής Ασφάλισης μπορεί να αντικατασταθεί. Αλλά τι θα κάνετε εάν κάποιος κλέψει την σάρωση της ίριδάς σας; Ποιος θα σας δώσει νέα μάτια;
Πρέπει όλοι να συνειδητοποιήσουμε το γεγονός ότι ασφαλής, απαραβίαστη, απαραχάρακτη, απροσπέλαστη από τρίτους, τεχνολογική μέθοδος ταυτοποίησης δεν υπάρχει και δεν πρόκειται ποτέ να υπάρξει. Ότι ψηφιοποιείται σε βάση δεδομένων, υποκλέπτεται.


4. ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ ΚΑΙ ΣΥΝΑΚΟΛΟΥΘΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ
Η ΚτΠ εξαγγέλθηκε ότι «θα φέρει πλινθίο, μέσω του οποίου θα προσφέρεται, για όποιον πολίτη το επιθυμεί, η δυνατότητα ψηφιακής αυθεντικοποίησης κατά τη χρήση ηλεκτρονικών υπηρεσιών στο δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, καθώς και η δυνατότητα παραγωγής ψηφιακής υπογραφής εγγράφων».
Στο πλαίσιο της διαβούλευσης δεν οριστικοποιήθηκε τι είδους πλινθίο θα είναι αυτό. Πρόκειται για απλό πλινθίο που δουλεύει όταν μπει μέσα σε έναν αναγνώστη καρτών (όπως πχ της τηλεκάρτας) και είναι ορατό, ή πρόκειται για πλινθίο το οποίο θα δουλεύει εξ’αποστάσεως (με πιθανότερο το πλινθίο RFID) και είναι μια «φέτα» πολύ λεπτού πλαστικού που βρίσκεται μέσα στην κάρτα και κατά συνέπεια είναι αόρατο; Βλέπε παραπλεύρως εικόνα με Γερμανική ταυτότητα που περιέχει και εξ’επαφής (ορατό) και εξ’αποστάσεως (αόρατο-ενσωματωμένο εσωτερικά) τσιπάκι.
Επισημαίνουμε ότι η κάρτα με πλινθίο εξ’επαφής πρέπει να μπει στον ειδικό αναγνώστη καρτών προκειμένου να πάρει ρεύμα το πλινθίο και να λειτουργήσει. Όσον αφορά τα εξ’αποστάσεως (τσιπάκια RFID) δεν απαιτείται να εισαχθούν μέσα σε αναγνώστη. Αρκεί να περάσουν από μια ειδική πύλη, μια πόρτα ή να περάσουν δίπλα από αναγνώστη τέτοιων καρτών. Τότε ενεργοποιούνται, επικοινωνούν με την πύλη ή τον αναγνώστη από απόσταση, στέλνουν και λαμβάνουν σήμα. Εκπέμπουν και λαμβάνουν ραδιοσυχνότητες, δηλ ηλεκτρονικό αόρατο σήμα. Διακρίνονται σε αυτά λειτουργούν με μπαταρία (active=ενεργητικά, semi-passive=ημι-παθητικά), έχουν μεγάλη ακτίνα εκπομπής σήματος (βλ. κινητά τηλέφωνα) και σε αυτά που μπορούν να λειτουργήσουν χωρίς μπαταρία (passive=παθητικά). Αυτά τα τελευταία είναι πολύ φτηνά και χρησιμοποιούνται ευρέως στις αποθήκες για τον έλεγχο και τη διαχείριση των εμπορευμάτων. Μπορεί σήμερα να έχουν μικρότερη ακτίνα εκπομπής, αλλά όλοι γνωρίζουμε πως με την πρόοδο της τεχνολογίας, οι δυνατότητές τους στο μέλλον, θα είναι ίδιες με αυτές των τσιπ που λειτουργούν με τη δική τους μπαταρία (τσιπάκια κινητών τηλεφώνων, τσιπάκια που έχουν οι σκύλοι εμφυτευμένα στον σβέρκο τους). Όποτε κάποια στιγμή και αυτά θα μπορούν να διαβάζονται από δορυφόρους (GPS) ή/και το δίκτυο κινητής τηλεφωνίας. Επίσης υπάρχουν αυτά στα οποία μπορούν να γραφούν πληροφορίες άπαξ με την δημιουργία τους και άλλα που είναι επανεγγράψιμα, δηλ. γράφονται, σβήνονται και ξαναγράφονται πληροφορίες.
Γιατί η ΚτΠ να περιέχει πλινθίο; Όπως ήδη αναφέραμε, προφανώς θα λειτουργεί ως αποθηκευτικός χώρος πληροφοριών. Ένας χώρος ο οποίος θα περιέχει παντός είδους χρήσιμα έγγραφα ή/και πληροφορίες των πολιτών σε ηλεκτρονική μορφή, κωδικούς και αριθμούς (ΑΜΚΑ, ΑΦΜ, ΑΜΑ) και τα οποία θα μπορούν να εκτυπώνονται ή/και να αποστέλλονται ηλεκτρονικά. Επίσης οι ανωτέρω κωδικοί θα λειτουργούν και ως "κλειδιά" για να ξεκλειδώνουν οι βάσεις δεδομένων με τα στοιχεία των πολιτών, όταν ο πολίτης θα επιθυμεί να χρησιμοποιήσει τις δυνατότητες της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Το πόσα στοιχεία τελικά θα περιέχει η ΚτΠ, εξαρτάται από τις αποθηκευτικές δυνατότητες του συγκεκριμένου πλινθίου από τον προϋπολογισμό της ΚτΠ και τελικά από τις αποφάσεις του αρμοδίου Υπουργείου. Στα πρώτα στάδια της εφαρμογής της ΚτΠ μπορεί να περιέχει ελάχιστα στοιχεία, σύμφωνα με την διαβούλευση, και μέσω της διασύνδεσης (σημείο 3 ανωτέρω) των δικτύων οι πληροφορίες μπορούν να αντλούνται από τις διασυνδεδεμένες βάσεις δεδομένων και να αξιοποιούνται κατάλληλα.
Όμως όπως βλέπουμε στην Εσθονική ΚτΠ ή την Γερμανική ΚτΠ, αυτές φέρουν ήδη και πλινθίο εξ’επαφής και πλινθίο εξ’αποστάσεως (RFID) και χρησιμοποιούνται σε πολλές ηλεκτρονικές υπηρεσίες. Επίσης η Ευρωπαϊκή Ένωση στις 15 Δεκεμβρίου 2010 στο πλαίσιο της ανακοίνωσής της: «Ψηφιακό Θεματολόγιο: το σχέδιο δράσης για την ηλε-διακυβέρνηση θα διευκολύνει την πρόσβαση στις δημόσιες υπηρεσίες σε όλη την ΕΕ» ανακοίνωσε:
« - υλοποίηση εφάπαξ ασφαλούς καταχώρισης δεδομένων στην κυβέρνηση (για να μην υπάρχει ανάγκη παροχής των ίδιων πληροφοριών πολλές φορές σε διαφορετικά κλιμάκια της κυβέρνησης)
- ανάπτυξη χρήσης εθνικών ηλεκτρονικών ταυτοτήτων («eID») σε ενωσιακή κλίμακα».
Κατά συνέπεια και να μην έχει η ΚτΠ στην αρχική της μορφή εξ’ αποστάσεως τσιπάκι (RFID), σίγουρα θα περιέχει σε επόμενη, μεταγενέστερη έκδοση-αναβάθμιση, σύμφωνα με τις επιταγές της ΕΕ.
Όσον αφορά το εξ’ επαφής τσιπάκι, κάθε φορά που θα χρησιμοποιείται η κάρτα, θα καταγράφεται το σημείο στο οποίο χρησιμοποιήθηκε, ο χρόνος και ο λόγος για τον οποίο χρησιμοποιήθηκε σε κάποιο αρχείο κινήσεων (log file). Το ίδιο γίνεται σήμερα και με την πιστωτική κάρτα. Ας δούμε ένα παράδειγμα για να καταλάβουμε την πληθώρα των πληροφορίων που «ταξιδεύουν» σήμερα μέσα στα δίκτυα των Τραπεζών:
Στο αρχείο των Τραπεζών καταγράφονται πολλές πληροφορίες. Οι πιστωτικές κάρτες είναι κατά βάση των εταιρειών VISA και MASTERCARD. Όταν ένας καταναλωτής χρησιμοποιήσει κάρτα VISA σε ένα κατάστημα το οποίο έχει μηχάνημα ανάγνωσης (POS) της τράπεζας Χ η οποία εκδίδει μόνο πιστωτικές MASTERCARD τότε η πράξη της αγοράς «περνάει» μέσα από τα συστήματα της Τράπεζας, «στέλνεται» από την Τράπεζα Χ στην VISA στο Λονδίνο, επιβεβαιώνεται η γνησιότητα της κάρτας και η δυνατότητά της να κάνει αγορά, επιστρέφει θετικό μήνυμα στην Τράπεζα Χ από την VISA, και η Τράπεζα Χ δίνει το ΟΚ στο κατάστημα για την συναλλαγή. Το δίκτυο της Τράπεζας Χ δηλ. χρησιμοποιείται ως ενδιάμεσος με τα κεντρικά της VISA στο Λονδίνο. Εάν η συναλλαγή γίνει με κάρτα MASTERCARD της Τράπεζας Χ τότε η Τράπεζα Χ ελέγχει τη βάση δεδομένων που διαθέτει και απορρίπτει ή εγκρίνει την συναλλαγή.
Κατ’ αναλογία στο σημείο χρήσης της ΚτΠ, θα καταγράφονται οι πληροφορίες σχετικά με την χρήση της ΚτΠ. Εάν σκεφθεί κανείς ότι μελλοντικά –σύμφωνα με τις δηλώσεις των αρμοδίων– στην ΚτΠ θα ενσωματωθεί και η Κάρτα Αγορών αλλά πιθανώς και άλλες Κάρτες (πχ του Εργαζομένου, Υγείας, του Δημότη και άλλες που δεν γνωρίζουμε ακόμη!) τότε η χρήση της θα είναι συνεχής και τα καθημερινά ηλεκτρονικά ίχνη που θα αφήνει ο πολίτης θα είναι δεκάδες.
Ας δούμε ένα μικρό παράδειγμα χρήσης της Κάρτας:
- Το πρωϊ θα χτυπάμε την ΚτΠ στο λεωφορείο προκειμένου να πληρώσουμε το εισιτήριο για να πάμε στη δουλειά μας. (λόγω ενσωμάτωσης της Κάρτας Αγορών)
- Στη δουλειά μας θα χτυπάμε την ΚτΠ για να μπούμε στο κτίριο. (λόγω ενσωμάτωσης της Κάρτας του εργαζομένου)
- Πιο πριν θα έχουμε χτυπήσει την ΚτΠ για να αγοράσουμε καφέ και σάντουϊτς. (λόγω ενσωμάτωσης της Κάρτας Αγορών)
- Θα χρησιμοποιούμε την ΚτΠ για να μπούμε στο Internet (λόγω αυθεντικοποίησης μέσω ψηφιακής Υπογραφής, λειτουργία της ΚτΠ, δίνεται ήδη ως επιλογή στην Γερμανική ΚτΠ)
- Άλλη μια φορά όλα τα ανωτέρω βγαίνοντας από το internet, βγαίνοντας από το Κτίριο, επιστρέφοντας με το λεωφορείο σπίτι,
- Θα μπορούμε, όσοι θέλουμε και έχουμε εγκαταστήσει τον απαραίτητο εξοπλισμό, να μπαίνουμε στο σπίτι μας χτυπώντας την ΚτΠ.
- Τα ψώνια στο Super Μarket, τα τηλέφωνα που κάνουμε, τα πιστοποιητικά που θέλουμε από τον Δήμο, τις αιτήσεις που κάνουμε στον ΑΣΕΠ, τον μισθό που πληρωνόμαστε από την Τράπεζα, τα διόδια, τα φάρμακά μας, τα εισιτήρια για το γήπεδο, το αεροπλάνο, το πλοίο, όλα θα τα κάνουμε με την ΚτΠ.
Θα μπορεί το σύστημα να βγάζει στατιστικά με τον Μέσο Όρο Χτυπημάτων της ΚτΠ ανά ημέρα κατά ηλικιακή ομάδα!!! Θα παρακολουθούνται οι πάντες, άνετα, άμεσα με το χτύπημα της Κάρτας τους.
Συνδυαζόμενα όλα αυτά τα ίχνη αποκαλύπτουν συμπεριφορές, προτιμήσεις, hobbies, ενδιαφέροντα, καθημερινές και έκτακτες δραστηριότητες, θρησκευτικά και άλλα ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα. Με λίγα λόγια λειτουργούν ως το τέλειο ηλεκτρονικό φακέλωμα. Οι παλαιότεροι θα θυμούνται το κάψιμο των χειρόγραφων φακέλων που έγινε πριν μερικές δεκάδες χρόνια. Θα είναι οδυνηρό να διαπιστώσουμε λοιπόν, πως οι αρχές προχώρησαν στο κάψιμο των χειρόγραφων φακέλων, μιας και συνιστούσαν μια απαρχαιωμένη μέθοδο παρακολούθησης και ελέγχου, καθότι έχουν αναπτυχθεί νέες υπερσύγχρονες μέθοδοι. Απλά αυτές οι νέες μέθοδοι «άργησαν» μερικά χρόνια αλλά τελικά ήρθαν...
Όσον αφορά τα τσιπάκια RFID τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα. Όπως παρουσιάσαμε ανωτέρω, οι πληροφορίες που αναγράφονται σε αυτά «διαβάζονται» από απόσταση. Πόση απόσταση, αυτό εξαρτάται από το είδος του τσιπ. Επίσης η τεχνολογική πρόοδος, κάνει την τεχνολογία του σήμερα να απαξιώνεται με ταχύτατους ρυθμούς αύριο. Ότι φαντάζει με σενάριο σήμερα, αύριο γίνεται πραγματικότητα. Πόσο δύσκολο είναι για παράδειγμα η τεχνολογία παρακολούθησης των σκύλων, μέσω του τσίπ που φέρουν εμφυτευμένο στον σβέρκο τους, να περάσει σήμερα, αύριο, μεθαύριο στην ΚτΠ; Αφού είναι δοκιμασμένη και αποτελεσματική μέθοδος ανεύρεσης χαμένων σκύλων!!! Έχουμε συνειδητοποιήσει τους κινδύνους που εγκυμονεί αυτή η δυνατότητα;
Τέλος ανεξάρητα από το εάν το πλινθίο λειτουργεί εξ'επαφής είτε εξ'αποστάσεως, από την στιγμή που ο πολίτης με την χρήση της ΚτΠ στο πλαίσιο της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης αφήνει ηλεκτρονικά ίχνη οι κίνδυνοι είναι πολύ μεγάλοι.
Ας δούμε μερικούς κινδύνους όπως του περιγράφει στο εξαιρετικό του κείμενο ο κος Π.Μαντζούφας, καθηγητής Νομικής στο ΑΠΘ, με τίτλο «Βιομετρία και Βιοπολιτική»:
- Τα δεδομένα αυτά, που μπορεί να αφορούν σε αρνητικά γεγονότα του παρελθόντος, (π.χ παράνομες πράξεις που έχουν παραγραφεί, έκτιση ποινής για ποινικά αδικήματα, καταδικαστικές αποφάσεις για χρέη που τελικά εξοφλήθηκαν, ποινικές κατηγορίες για τις οποίες ο κατηγορούμενος αθωώθηκε κλπ.) γίνονται αντικείμενο αρχειοθέτησης και ηλεκτρονικής επεξεργασίας και διατηρούνται σε τράπεζες πληροφοριών.
- Οι πληροφορίες αυτές μπορούν να ανασυρθούν σε οποιαδήποτε στιγμή του βίου του ατόμου και να αποτελέσουν μεγάλο πρόσκομμα στην προσπάθεια του να αναπτύξει την προσωπικότητά του. Έτσι το άτομο εγκλωβίζεται σε μια εικόνα του παρελθόντος, από την οποία ενδέχεται να επιθυμεί να απομακρυνθεί και η οποία όμως, ακόμα τον καταδυναστεύει, στερώντας του κάθε αυθορμητισμό.
- Επιπλέον, με την συνεχή επεξεργασία και δημοσιοποίηση γεγονότων από τα αρχεία, το άτομο (ιδίως, το θεωρούμενο ως δημόσιο πρόσωπο) έχει περιορισμένες δυνατότητες να μεταβάλει τις επιλογές του και να αξιοποιήσει ευκαιρίες που του παρουσιάζονται, καθώς ο φόβος της δημοσιογραφικής «υπενθύμισης» αρνητικών στιγμών του παρελθόντος, τον καθηλώνει στην απομόνωση. Με τον τρόπο αυτό παραβλάπτεται η δυνατότητα του ατόμου να απομακρύνεται από σφάλματα του παρελθόντος, και να διεκδικεί την κοινωνική του επανένταξη.
- Ειδικά όταν τα αρχεία προσωπικών δεδομένων συλλέγονται για τις ανάγκες δημοσιογραφικής έρευνας, αποτελούν δηλαδή σύνθεση διάσπαρτων πληροφοριών από ποικίλες χρονικές στιγμές κατά την υποκειμενική κρίση του συλλέκτη τους, οδηγούν συχνά σε μια παραπλανητική συνολική εικόνα του ατόμου(22), η οποία λόγω της δύναμης των ΜΜΕ, υποβάλλεται στο κοινό και προσδιορίζει καθοριστικά την κοινωνική του εικόνα. Έτσι, το άτομο χάνει την δυνατότητα να αυτοπροσδιορίζεται κοινωνικά, να αναπτύσσει με το κοινωνικό του περιβάλλον σχέσεις που να εξαρτώνται από δικές του επιλογές, και να μην μετατρέπεται σε πληροφοριακό δεδομένο από τρίτα πρόσωπα.
- Η σοβαρότητα των ανωτέρω απειλών γίνεται περισσότερο εμφανής και ο κίνδυνος μεγαλύτερος, όταν η αυτόματη καταγραφή και ταξινόμηση των πληροφοριών άγει στην κατηγοριοποίηση των ατόμων με βάση συγκεκριμένα πρότυπα. Η κατάταξη με βάση ένα συγκεκριμένο σύνολο χαρακτηριστικών, ενώ συχνά εξυπηρετεί ανάγκες άσκησης κοινωνικής πολιτικής (π.χ η συμπεριφορά των ασθενών σε σχέση με το ασφαλιστικό σύστημα(23)), συνήθως αποβαίνει το μοναδικό στοιχείο που προσδιορίζει την κοινωνική ταυτότητα του ατόμου, αναγκάζοντας έμμεσα το πληροφοριακά στιγματισμένο πρόσωπο να συμμορφωθεί σε ορισμένο πρότυπο. Έτσι, για παράδειγμα, το ασφαλιστικό ή το συνδικαλιστικό προφίλ του ατόμου αποβαίνει κυρίαρχο στοιχείο της συνολικής του προσωπικότητας τα δε επιμέρους στοιχεία (αρνητικά ή θετικά) αυτού του πορτραίτου, επικαθορίζουν την σχέση του ατόμου με το περιβάλλον του.
Τι ισχυρίζεται ο κος Μαντζούφας με απλά λόγια; Μας λέει ότι ο άνθρωπος χάνοντας την ιδιωτικότητά του μέσω της διαρκούς και ανελεούς παρακολούθησης του, που είναι δεδομένο ότι μπορεί να γίνεται με την ΚτΠ και θα γίνεται, τότε το άτομο παύει να αυτενεργεί. Τροποποιεί την συμπεριφορά του, προσαρμόζεται, καλουπώνεται μέσα στα πρότυπα των παρακολουθούντων. Αλλάζει στάση ζωής, τυποποιείται, απορρίπτει συνήθειες «μη αρεστές» και υιοθετεί συμπεριφορές που δεν είναι αποδεκτές από τον ίδιο, αλλά είναι αρεστές στο «σύστημα». Στο εκάστοτε σύστημα, το δημοκρατικό, το απολυταρχικό, το κρατικό, το παρακρατικό κ.ο.κ. Που είναι σε αυτή την περίπτωση το αυτεξούσιο του ανθρωπίνου προσώπου; Που είναι η ελευθερία του, η αυτενέργειά του, ο αυθορμητισμός, η δημιουργικότητα, η πρωτοτυπία; Όλα πάνε περίπατο. Δεν ισχυρίζεται κανείς ότι αυτές είναι αυτόματες διαδικασίες. Σήμερα ξεκινάνε με αθώο προσωπείο: εκσυγχρονισμός, εξάλειψη γραφειοκρατίας, εξυπηρέτηση του πολίτη. Που καταλήγουν όμως; Πιο είναι το τίμημα; Τι κόσμο θα παραδώσουμε στις επόμενες γενιές; Όσοι υποστηρίζουν την ΚτΠ, μπορούν να σταθούν μερικά λεπτά και να αναλογιστούν την Ελλάδα, τον κόσμο σε 100 χρόνια από σήμερα. Με την τεχνολογία του μέλλοντος. Αυτή δεν είναι η τέλεια ηλεκτρονική φυλακή στην οποία θα ζουν «ελεύθεροι» οι ηλεκτρονικά μαρκαρισμένοι άνθρωποι;



5. ΔΙΕΘΝΩΣ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΙΝΗΜΑ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΤΕΤΟΙΩΝ ΚΑΡΤΩΝ (βλ. ΑΓΓΛΙΑ, ΓΕΡΜΑΝΙΑ κλπ)
Ένα ερώτημα που προκύπτει είναι κατά πόσον τα ανωτέρω αποτελούν μόνο δικούς μας φόβους ή έχουν διατυπωθεί και από άλλους λαούς. Βεβαίως, εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο αντιλαμβάνονται αυτόν τον κίνδυνο και προσπαθούν να αποτρέψουν την υλοποίηση αυτών των σεναρίων. Πιο χαρακτηριστική από όλες είναι η περίπτωση της Αγγλίας. Δημιουργήθηκε από Άγγλους πολίτες η οργάνωση NO2ID (http://no2id.net) η οποία συστηματικά πολέμησε την εισαγωγή της Αγγλικής Κάρτας του Πολίτη. Στην προκειμένη περίπτωση, όπως μας πληροφορεί το BBC, προς το τέλος του 2009 15.000 κάτοικοι του Manchester είχαν προμηθευτεί την Αγγλική Κάρτα του Πολίτη πληρώνοντας 30 λίρες ο καθένας για να την προμηθευτούν. Η νέα όμως Αγγλική Κυβέρνηση όταν ανέλαβε την εξουσία στις αρχές του 2010, κατήργησε όλο αυτό το πρόγραμμα έκδοσης ηλεκτρονικών ταυτοτήτων, και υποσχέθηκε να καταστρέψει και τις βάσεις δεδομένων που είχαν στο μεταξύ δημιουργηθεί. Μικρή λεπτομέρεια, όσοι πλήρωσαν τις 30 λίρες για την ταυτότητα, με ειδική πρόβλεψη του νόμου που καταργεί τις ηλεκτρονικές ταυτότητες, δεν αποζημιώνονται για τα χρήματα που έδωσαν.
Στην Γερμανία επίσης, όπως μας πληροφορεί το ειδησιογραφικό πρακτορείο REUTERS, από την 1/11/2010 έχει εισαχθεί στην ζωή των Γερμανών η Γερμανική Κάρτα του Πολίτη. Όμως η έλευσή της προκάλεσε ανησυχία στους Γερμανούς πολίτες, γιατί τους ξυπνάει μνήμες από την εποχή των παρακολουθήσεων της Στάζι και της Γκεστάπο. Ως αποτέλεσμα αυξήθηκε σημαντικά ο αριθμός των Γερμανών πολιτών που έσπευσαν να προμηθευτούν την παλαιού τύπου ταυτότητα πριν έρθει η 1/11/2010.
Σύμφωνα με μια μελέτη της DEUTSCHE BANK, Σεπτέμβριος 2010, η μοναδική χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση που το 90% των πολιτών της χρησιμοποιεί ηλεκτρονικές ταυτότητες είναι η νεοφώτιστη στην Ευρωπαϊκή Ένωση Εσθονία, μια χώρα 1,3 εκ. πολιτών. Σημαντική είναι η χρήση της στην Ισπανία (40% του πληθυσμού), Βέλγιο (30%) Σουηδία (28%). Πολύ χαμηλά ποσοστά συναντάμε στην Λιθουανία (12%) και Πορτογαλία (12%). Η Φιλανδία έχει περίπου 5% και η Ιταλία 2%. Επίσης σύμφωνα με την ίδια μελέτη πληροφορούμαστε ότι στις περισσότερες χώρες η χρήση της ηλεκτρονικής ταυτότητας είναι προαιρετική: Αυστρία, Βέλγιο, Φιλανδία, Λιθουανία, Σουηδία και Ιταλία.



6. ΑΓΝΩΣΤΟ, ΑΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΤΟ, ΠΙΘΑΝΩΣ ΑΝΕΞΕΛΕΓΚΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΕΝ ΜΕΣΩ ΒΑΘΙΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ
Δεν γνωρίζουμε πόσο θα κοστίσει αυτή η διαδικασία. Δεν υπάρχει σαφής προϋπολογισμός. Και να υπάρξει σίγουρα θα ανατραπεί, όπως γίνεται σε κάθε δημόσιο έργο. Αυτό ήταν και ένα βασικό επιχείρημα των Άγγλων ενάντια στην Αγγλική Κάρτα του Πολίτη η οποία και τελικώς αποσύρθηκε από την νέα Κυβέρνηση της Αγγλίας. Θα πρέπει σαφώς να διαχωριστεί το κόστος της οργάνωσης-αναδιοργάνωσης των Δημοσίων Υπηρεσιών από το κόστος για την ΚτΠ. Το πρώτο πρέπει να το αναλάβουμε ως κοινωνία για τα μακροπρόθεσμα οφέλη που θα αποφέρει, στο δεύτερο πρέπει να πούμε όχι.
Ειδικά για την Ελληνική ΚτΠ μπορεί τελικά να αποδειχθεί το κόστος δυσθεώρητο μιας και θα απαιτήσει, για την έκδοσή της, επιπλέον γραφειοκρατικές ενέργειες τόσο του Δημοσίου όσο και το Ιδιωτικού Τομέα. Δεν πρέπει να παραλείπουμε και το σημαντικό κόστος ενοποίησης των 5 -μέχρι στιγμής- εξαγγελθέντων καρτών (Αγορών, Εργαζομένου, Δημότη, Υγείας-από την ΝΔ- και Πολίτη) σε μια (Κάρτα του Πολίτη). Θα προστεθεί δηλ και η απίστευτα κοστοβόρα και γραφειοκρατική διαδικασία της ενοποίησης των Καρτών.



Συμπέρασμα: Πολλοί συνάνθρωποί μας, εγείρουν την εξής ερώτηση: «Μα και σήμερα εάν θέλουν με παρακολουθούν, με διάφορες εφαρμογές που χρησιμοποιώ στην ζωή μου (βλ κινητό τηλέφωνο, ηλεκτρονικά διόδια, κάρτα εισόδου σε κτίρια, πιστωτική, χρεωστική κάρτα, ηλεκτρονικές αγορές μέσω internet κοκ), δεν καταλαβαίνω γιατί ειδικά στην Κάρτα του Πολίτη πρέπει να πω όχι, ενόσω χρησιμοποιώ όλες τις άλλες συσκευές. Εγώ έχω καθαρή και διάφανη ζωή, δεν με ενδιαφέρει εάν και ποιοι με παρακολουθούν.»

Η απάντηση είναι απλή:
- Μπορεί κάποιος να κυκλοφορήσει χωρίς την ταυτότητά του;
- ΟΧΙ.
- Θα μπορεί να κυκλοφορήσει χωρίς την Κάρτα του Πολίτη;
- ΟΧΙ.

- Μπορεί όμως να κυκλοφορήσει χωρίς το κινητό του;
- ΝΑΙ.
- Μπορεί εάν θέλει να κάνει αγορές με μετρητά;
- ΝΑΙ.
- Μπορεί εάν θέλει να πληρώνει διόδια αντί να έχει την ηλεκτρονική συσκευή πληρωμής διοδίων; ΝΑΙ.

Η δεσμευτικότητα, η υποχρεωτικότητα, η ταύτιση της Κάρτας του Πολίτη με τον άνθρωπο, η αναγωγή του ανθρώπου σε αριθμό που θα τον υποχρεώνει να αφήνει τα ηλεκτρονικά του ίχνη θελημένα ή αθέλητα σε δεκάδες διασυνδεδεμένες βάσεις δεδομένων καθημερινά, οπότε όλη η ζωή του ανθρώπου θα είναι «διάφανη» σε εξευτελιστικό βαθμό, είναι το πρόβλημα.

Το κινητό εάν θέλω το πετάω και απελευθερώνομαι, την Κάρτα του Πολίτη μπορώ να την πετάξω; ΟΧΙ.

Επειδή μουσκέψαμε από την ηλεκτρονική βροχή και καταιγίδα, πρέπει να πέσουμε στην θάλασσα και να πνιγούμε, είναι δηλαδή μάταιη κάθε περαιτέρω αντίσταση;

Καιρός είναι να ξυπνήσουν οι ονειροπόλοι της ψηφιακής εποχής για να μην κληροδοτήσουμε στα παιδιά μας μια εφιαλτική ψηφιακή εποχή।

Πηγή : http://id-ont.blogspot.com