Λέμε ὄχι καὶ στῆς… Πρωταπριλιᾶς τὰ ψέματα

Δὲν εἶναι, φίλοι, μόνο ἡ γιορτὴ τοῦ «Ἁγίου Βαλεντίνου». Εἶναι καὶ μιὰ ἄλλη, νὰ αὐτὴ τῆς Πρωταπριλιᾶς! Τῆς Παγκοσμιοποίησης καὶ τῆς «Νέας Ἐποχῆς» κι αὐτή! Ποὺ εἶναι ξενόφερτη βέβαια κι αὐτή, ἀλλὰ κάποιοι θέλουν νὰ καθιερωθεῖ καὶ νὰ γίνει ὄχι μόνον Ἑλληνική, ἀλλὰ καὶ παγκόσμια!
Ἀξίζει νὰ τὴν δοῦμε, γιατί ὅλοι μας, λίγο ὡς πολλοί, συμμετέχουμε μὲ τὶς πλάκες μας σʼ αὐτὴ καὶ νὰ εἴμαστε πληροφορημένοι σʼ ὅλα αὐτὰ τὰ «παγκόσμια γλέντια». Κι ἄς πάρουμε τὰ πράγματα μὲ τὴ σειρά τους…

Τὸ γεγονός!

Δυστυχῶς, ἔχει καθιερωθεῖ πιά, τὴν 1η Ἀπριλίου νὰ γιορτάζει τὸ ψέμα καὶ νὰ περιπαίζεται ἡ ἀλήθεια! Μὲ βάση τὸ ψέμα, νὰ γίνονται ἕνα σωρὸ πράγματα (ἀπὸ ἁπλὲς φάρσες καὶ ζαβολιὲς μέχρι χοντρὰ καὶ κακόγουστα ἀστεῖα) σὲ βάρος τῶν… ἀπονήρευτων!
Τὸ σύνθημα μοιάζει νὰ εἶναι τοῦ τύπου «Πέστε ἕνα ψέμα καὶ… δὲν χάλασε ὁ κόσμος»!Ἄς εἶναι καὶ τὸ πιὸ μικρό, φθάνει νὰ εἶναι… πετυχημένο! Φθάνει νὰ γίνει πιστευτὸ καὶ νὰ… παραπλανήσει! Φθάνει νὰ ἐκθέσει τοὺς «ἀφελεῖς», τὰ θύματα αὐτὰ τῆς ἀλήθειας! Ἄφησέ το νὰ ἁπλωθεῖ, σὰν παραμύθι, καὶ μὴ φοβᾶσαι γιά… τὴ μύτη σου! Τὸ σηκώνει, βλέπετε, ἡ ἡμέρα. Ἐξάλλου ἐσὺ στὰ… ψέματα λές, αὐτὸ ποὺ λές, δὲν ἔγινε καὶ τίποτα!
Τὸ «ἔθιμο» αὐτὸ πέρασε καὶ στὰ ΜΜΕ τὰ ὁποῖα, ὑπὸ τύπον ἀστείου, μεταδίδουν διάφορες εἰδήσεις καὶ σχόλια καταλήγοντας στὸ τέλος «καὶ τοῦ χρόνου, εἶναι Πρωταπριλιά»! Μὲ τὸν τρόπο αὐτό, ἀλλὰ καὶ μὲ τὴν διεθνῆ τους ἐμβέλεια, δὲν κάνουν τίποτʼ ἄλλο, ἀπὸ τὸ νὰ καθιερώνουν τὴν Πρωταπριλιὰ ὡς παγκόσμιο γιορτὴ κατὰ τῆς ἀλήθειας!

Πῶς προῆλθε;

Λέγεται πὼς στὴ Γαλλία κατὰ τὴ διάρκεια τοῦ Μεσαίωνα, ἡ πρώτη ἡμέρα τοῦ χρόνου ἦταν ἡ 1η Ἀπριλίου. Ἡ περίοδος τῆς Πρωτοχρονιᾶς ἄρχιζε στὶς 25 Μαρτίου, διαρκοῦσε 8 ἡμέρες, καὶ τελείωνε τότε, τὴν 1η Ἀπριλίου. Κατὰ τὴν περίοδο αὐτὴ γιόρταζαν πανηγυρικὰ ὄχι μόνο τὸν ἐρχομὸ τοῦ νέου χρόνου, ἀλλὰ καὶ τῆς ἄνοιξης!
Τὸ 1562 μ.Χ. ὁ Πάπας Γρηγόριος μὲ τὸ γνωστό του ἡμερολόγιο καθιέρωσε ἡ πρωτοχρονιὰ νὰ ἑορτάζεται τὴν 1η Ἰανουαρίου. Τὸ 1564 ὁ Κάρολος Θ΄ υἱοθέτησε τὸ Γρηγοριανὸ ἡμερολόγιο, ὁπότε καὶ μετέθεσε τὴν ἀρχὴ τῆς χρονιᾶς στὴν 1η Ἰανουαρίου, γιὰ νὰ συμβαδίζει ἔτσι καὶ μὲ τὶς ἄλλες Εὐρωπαϊκὲς χῶρες.
Αὐτὴ ἡ ἀλλαγὴ δυσαρέστησε πολλούς, οἱ ὁποῖοι συνέχισαν νὰ γιορτάζουν στὶς προηγούμενες
ἡμερομηνίες τὴν πρωτοχρονιά, ἐμ μένοντας στὴν παράδοση. Αὐτὸ ὅμως ἔδωσε τὴν εὐκαιρία στοὺς νεωτεριστὲς νὰ τοὺς περιγελοῦν, στέλνοντάς τους εἴτε δῶρα κωμικά, εἴτε ψευτοευχές, εἴτε προσκλήσεις σὲ γλέντια ἀνύπαρκτα, περιγελώντας ἔτσι τὶς παλαιομοδίτικες ἀντιλήψεις τους! Ἐπιπλέον μετέδιδαν καὶ ψευδεῖς εἰδήσεις!

Τί συμβαίνει
στὸν ὑπόλοιπο κόσμο;

Ὡστόσο, λέγεται πὼς τὸ ἔθιμο αὐτὸ τῆς Πρωταπριλιᾶς, συναντᾶται σὲ πολλοὺς λαοὺς καὶ πολιτισμοὺς, ποὺ γίνεται μὲ διαφορετικὸ τρόπο καὶ πάντοτε προσαρμοσμένο στὶς τοπικὲς παραδόσεις.
Στὴν Ἀγγλία ἡ Πρωταπριλιὰ ἐμφανίστηκε τὸν 18ο αἰώνα καὶ στὴ συνέχεια πέρασε στὴν Ἀμερικὴ ἀπὸ τοὺς Ἄγγλους, τοὺς Σκωτσέζους καὶ τοὺς Γάλλους.
Στὴν Πορτογαλία γιορτάζεται τὴν Κυριακὴ καὶ τὴ Δευτέρα πρὶν ἀπὸ τὴ Σαρακοστὴ (δηλαδὴ ἑορτάζεται δύο ἡμέρες ἐκεῖ!), ὅπου παραδοσιακὰ οἱ δρόμοι γεμίζουν μὲ ἀλεύρι, τὸ ὁποῖο οἱ ἄνθρωποι πετοῦν στοὺς φίλους τους!
Στὴν Ἰνδία ὑπάρχει ἀνάλογο ἔθιμο ὀνομαζόμενο «ἡ γιορτὴ τοῦ Χούλι», τὸ ὁποῖο ἑορτάζεται τὸν
Μάρτιο. Ἡ τελευταία δὲ ἡμέρα τοῦ «Χούλι» εἶναι ἡ 31η Μαρτίου.
Ἡ Πρωταπριλιὰ ἑορτάζεται καὶ στὶς χῶρες τῆς Λατινικῆς Ἀμερικῆς (Περοῦ, Κολομβία, Μεξικὸ κ.λπ.), ἀλλὰ σὲ διαφορετικὴ ἡμερομηνία
(τὴν 28η Δεκεμβρίου) καὶ γιὰ διαφορετικοὺς λόγους.
Ἡ ἐγκυκλοπαίδεια «ΠΑΠΥΡΟΣ – ΛΑΡΟΥΣ» ἀναφέρει πώς, ἂν καί διαδόθηκε εὐρύτατα στὴν Ἑλλάδα, εἶναι ξένο ἔθιμο γιὰ τὴ Χώρα μας.

Ἡ παγανιστικὴ προέλευση
τῆς Πρωταπριλιᾶς!

Ἂν προσέξουμε, ὅμως, καλά τά πράγματα καὶ θελήσουμε νὰ τὰ δοῦμε πέραν ἀπὸ τὴν ὅποια εὔθυμη πλευρά τους, τότε θὰ διαπιστώσουμε τὰ ἑξῆς:
1. Οἱ περισσότεροι τό ἔχουν γιὰ γούρι νὰ ξεγελάσουν ἢ νὰ παραπλανήσουν κάποιον μʼ ἕνα πρωταπριλιάτικο ψέμα! Αὐτὴ ἡ ἀντίληψη ἔχει καθαρὰ παγανιστικὲς (δηλ. εἰδωλολατρικὲς) ρίζες, κατὰ τίς ὁποῖες, ὅταν ξεγελᾶμε κατʼ αὐτὸ τὸν τρόπο κάποιον, στὴν οὐσία ξεγελᾶμε τὸν
ἐπίφοβο δαίμονα ἢ ἐχθρό, γι᾽ αὐτὸ κι ἐκεῖνος ,ποὺ θὰ ἀναδειχθεῖ νικητὴς στὴν ψευδολογία, θὰ τύχει μεγάλης εὐτυχίας!
Λέγεται πὼς σὲ πολλὲς περιοχὲς τῆς Ἀνατ. Θράκης τὰ πρωταπριλιάτικα ψέματα, ποὺ γίνονται πιστευτά, κάνουν τὰ δένδρα νὰ καρποφοροῦν, στὴ δὲ Κομοτηνὴ τὴν ἐποχὴ ποὺ ἔτρεφαν μεταξοσκώληκες ἔλεγαν πὼς βοηθοῦσαν νὰ γίνουν τὰ… κουκούλια τους!
2. Γράφει πολὺ χαρακτηριστικά το περιοδικὸ «NEMECIS»:
«Ἀπρίλης: Ἡ ἄνοιξη ἀποχαιρετᾶ τὸν “παλουκοκαύτη” Μάρτη καὶ ὑποδέχεται ἀπʼ ἄκρη σ᾽ ἄκρη τὴν ἀναγέννηση τῆς φύσης. Τὰ λουλούδια ἀνθίζουν, τὰ δημητριακὰ μεγαλώνουν καὶ τὰ δέντρα εἶναι γεμάτα καρποφόρους ἀνθούς. Ἡ γενικὴ εὐφορία καὶ ἡ εὔθραυστη εὐτυχία ποὺ ἐπίκειται νὰ φέρει, καλλιέργησαν ἀνέκαθεν στὸν ἄνθρωπο ἕναν παγανιστικὸ φόβο. Εὔλογα, λοιπόν, τὴν κρίσιμη ὥρα τῆς διάβασης ἀπὸ τὴ νάρκη στὴν ἀφύπνιση τῆς φύσης, ὁ ἄνθρωπος ἐνστικτωδῶς ἐπιχειροῦσε νὰ παραπλα νήσει τὶς ἐλλοχεύουσες δυνάμεις τοῦ σκότους. Δυνάμεις ὑπερφυσικὲς ποὺ ἐπηρεάζουν ὄχι μόνον τὴν ἔκβαση τῆς σοδειᾶς, ἀλλὰ καὶ τὶς ἀνθρώπινες σχέσεις.
Ἔτσι τὴν Πρωταπριλιὰ εἴθισται ἡ ψευδολογία σὰν προφυλακτικὸ ἢ καὶ ἀλεξίκακο ἀντίδοτο. Τὰ ψέματα αὐτῆς τῆς ἡμέρας εἶναι ἕνα εἶδος ὑπερφυσικῆς, μαγικῆς πάλης γιὰ τὴν ἐπικράτηση τοῦ καλοῦ, μὲ νικητὲς πότε τὸν ἀρχιψεύταρο ποὺ ἔγινε πιστευτὸς καὶ πότε τὸν ρεαλιστὴ ποὺ δὲν ξεγελάστηκε…».
3. Παίρνοντας ἀκόμη καὶ τὴν εὔθυμη πλευρὰ τῶν πραγμάτων, δὲν ἔχουμε παρὰ νὰ θυμηθοῦμε
αὐτὸ ποὺ ἀναφέρεται ὅτι συνέβαινε στὶς ἀρχαῖες (καὶ εἰδωλολατρικὲς) κοινωνίες, στὶς ὁποῖες οἱ
μάγοι προσπαθοῦσαν νὰ διώξουν τοὺς δαίμονες καὶ τὰ κακὰ πνεύματα, τὶς αἰτίες τῶν ἀσθενειῶν, μὲ ἀστεῖα, χοροὺς καὶ διασκεδάσεις!
4. Στὸ πρώιμο Ρωμαϊκὸ ἡμερολόγιο, ἡ 1η Ἀπριλίου ἦταν ἡ πρώτη ἡμέρα τῆς ἄνοιξης. Πολλοὶ πολιτισμοὶ θεωροῦσαν αὐτὴν τὴν ἡμέρα, ὡς ἡμέρα ἀναγέννησης τῆς γῆς καὶ τῆς ζωῆς. Γιὰ τὸν λόγο αὐτό, γίνονταν πολλὲς γιορτές, θυσίες καὶ προσφορὲς στοὺς (εἰδωλολατρικοὺς) θεούς. Μὲ τὴν ἐπικράτηση, ὅμως, τοῦ Χριστιανισμοῦ καὶ μάλιστα ἐπὶ τῆς Ρωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας, τὸ Πάσχα ἀντικατέστησε αὐτὲς τὶς τελετουργίες γιὰ τὴν ἄνοιξη. Οἱ παλιὲς γιορτές, μάλιστα, γελοιοποιήθηκαν καὶ διακωμωδήθηκαν. Σήμερα δὲν πιστεύουμε ὅτι γίνεται ἀναβίωση αὐτῆς τῆς γελοιοποίησης, ὅσο ἀναβίωση αὐτοῦ ποὺ καταργήθηκε!

Ὁπότε…

Συμμετέχοντας κανεὶς σʼ αὐτὴ τὴ διαδικασία, ἄθελά του, συμμετέχει στὰ κατάλοιπα ἢ καὶ σʼ αὐτὴ ἀκόμη τὴν προσπάθεια ἀναβίωσης παγανιστικῶν ἐθίμων. Πέραν αὐτοῦ, ὅσοι τὸ θεωροῦν τοῦτο ὑπερβολικό, ἄς σκεφθοῦν τουλάχιστον τὰ ἑξῆς:
1. Ἡ οὐσία εἶναι ὅτι κατὰ τὴν ἡμέρα αὐτὴ, ὅλα τα πράγματα τῆς ζωῆς μας, πρέπει νὰ ἀναζητηθοῦν, νὰ διατυπωθοῦν καὶ νὰ γίνουν κατὰ ἀντίθετο τρόπο! Τὸ «μήνυμα», ἄς τὸ ποῦμε ἔτσι, τῆς ἡμέρας εἶναι νὰ καταλάβουμε τί μπορεῖ νὰ σκαρώσει ἡ φαντασία μας, ἂν ἀφεθεῖ ἐλεύθερη καὶ ἀχαλίνωτη, προκειμένου νὰ φέρει τὰ πάνω – κάτω!
2. Μέσα ἀπὸ τέτοια ἔθιμα καὶ διαδικασίες, τὸ ψέμα γίνεται… ἀθῶο, οἱ δὲ ἀθῶοι γίνονται (ἢ θεωροῦνται) ἀφελεῖς! Στὸ τέλος δὲ εἶναι καὶ τὰ θύματα γιατί, ἁπλούστατα, δὲν σκέπτονται καχύποπτα ἢ ἀντίθετα! Ἐνῶ οἱ ἔξυπνοι ἐπικρατοῦν, γιατί χρησιμοποιοῦν τὸ ψέμα!
Κι αὐτὸ δὲν παύει νὰ εἶναι τὸ ἄλλο μήνυμα τῆς… παγκόσμιας αὐτῆς ἑορτῆς!
Ἔτσι δὲν εἶναι τυχαῖο, ποὺ στὰ Ἀγγλικὰ ἡ Πρωταπριλιὰ λέγεται «Foolʼs Day», δηλαδὴ «ἡ ἡμέρα
τῶν ἀνοήτων»! Στὴ Σκωτία αὐτὸς, ποὺ τὴν παθαίνει ἀποκαλεῖται «πρωταπριλιάτικος κοῦκος»! Στὶς δὲ χῶ-ρες τῆς Λατινικῆς Ἀμερικῆς ὀνομάζεται «Die de Los Inocentes», ποὺ σημαίνει «ἡμέρα τῶν ἀθώων»! Μόνο ποὺ τὴν ἑπομένη ἀκριβῶς (29η Δεκεμβρίου) ἡ Ἐκκλησία ἑορτάζει τὴ σφαγὴ τῶν 14.000 ἀθώων παιδιῶν ἀπὸ τὸν Ἡρώδη!
3. Ὁπότε δὲν γίνεται κι ἐγὼ κι ἐσὺ νὰ μὴ ποῦμε ἕνα ψέμα τὴ μέρα αὐτή! Νὰ καὶ τὸ τρίτο μήνυμα τῆς ἡμέρας! Ἔτσι τὸ ψέμα γιορτάζει, καθιερώνεται, ἐπικρατεῖ καὶ μάλιστα κατὰ πομπόδη τρόπο! Δηλαδὴ γίνεται κάτι, ἀκόμη καὶ ὑπὸ τύπον φάρσας ἢ ἀστείου, ποὺ δὲν γίνεται γιὰ τὴν Ἀλήθεια.
Ὁ Ἀμερικανὸς συγγραφέας Mark Twain ἔγραψε: «Ἡ 1η Ἀπριλίου εἶναι ἡ μέρα, ποὺ θυμόμαστε τί εἴμαστε τὶς ὑπόλοιπες 364 τοῦ χρόνου». Σωστά!
Κι ὅπως τοῦ «Ἁγίου Βαλεντίνου» δὲν γίνεται νὰ μὴ εἶσαι ἐρωτευμένος καὶ νὰ μὴ συμπεριφέρεσαι ὡς ἐρωτευμένος, ὅπως τὰ Χριστούγεννα δὲν γίνεται νὰ μὴ ζεῖς καὶ νὰ μὴ σκέπτεσαι ἐντελῶς κοσμικὰ μὲ τὰ πάρτυ, τὰ ρεβεγιόν, τὰ χαρτιὰ κ.λπ. χάνοντας ἔτσι πλήρως τὸ νόημά τους, ἔτσι καὶ τὴν Πρωταπριλιὰ
δὲν γίνεται νὰ μὴ πεῖς κι ἐσὺ ἕνα ψέμα(τακι)!
«Ἡ 1η Ἀπριλίου ἔχει ἀναγνωριστεῖ διεθνῶς ὡς ἡ μέρα τοῦ ψέματος καὶ τῆς ζαβολιᾶς» θὰ μᾶς ποῦν καὶ θὰ μᾶς γράψουν φαρδιὰ – πλατιά τά «καλά» μας ΜΜΕ., θυμίζοντάς μας καὶ τὸ «ἔτσι κάνουν ὅλοι», τώρα δὲ καὶ στὸν… πλανήτη, γιὰ νὰ θυμόμαστε καὶ τὴν παγκοσμιοποίηση τῶν ἡμερῶν μας! Κι ἐπειδὴ δὲν μποροῦν μὲ συγκεκριμένα στοιχεῖα νὰ ἀποδείξουν ὅτι αὐτὸ συμβαίνει πραγματικὰ σἔ ὅλες τὶς χῶρες τοῦ κόσμου, τὸ ἀποκαλοῦν «ἄναρχο ἔθιμο τοῦ κόσμου» γιὰ τὸ ὁποῖο «ἐλάχιστα πράγματα ἔχουν ἐπίσημα καταγραφεῖ», ὅπως καὶ οἱ ἴδιοι ἀναγκάζονται νὰ ὁμολογήσουν, μὴ κρύβοντας τὴν ἐπιθυμία τους γιὰ τὴν παγκόσμια ἐπικράτησή του!

Συμπέρασμα

Ὅπως καὶ νὰ τὸ κάνουμε ἡ Πρωταπριλιὰ βρίσκεται πάντοτε στὴν περίοδο τοῦ Πάσχα. Τότε ποὺ ὅλοι ὑποκλινόμαστε σʼ Ἐκεῖνον, ποὺ εἶναι ἡ Ἀλήθεια, ποὺ σταυρώθηκε γιὰ τὴν Ἀλήθεια καὶ γιὰ νὰ μᾶς ὁδηγήσει στὴν Ἀληθινὴ ζωή.
Λοιπόν, παιδιά, Ἐκεῖνος μᾶς εἶπε πὼς ὁ διάβολος ἀπὸ τὴν ἀρχὴ τῆς δημιουργίας τοῦ ἀνθρώπου ἦταν ἀνθρωποκτόνος καὶ μὲ τὸ ψεῦδος του τὸν παρέσυρε στὴν ἁμαρτία καὶ τὸν θάνατο. Καὶ ἀκόμη πὼς «δὲν στέκεται στὴν ἀλήθεια, γιατί δὲν ὑπάρχει ἀλήθεια σʼ αὐτόν.
Ὅταν λαλεῖ τὸ ψεῦδος, τὸ βγάζει ἀπὸ μέσα του καὶ τὸ λέει, γιατί εἶναι ψεύτης καὶ πατέρας τοῦ ψεύδους, ὁ πρῶτος ἐπινοητὴς καὶ ὁ ὑποβολέας του». (Ἰω. η΄ 44).
Τώρα ποὺ καθιέρωσε καὶ τὴν ἡμέρα τοῦ ψεύδους, θὰ σπεύσουμε νὰ τὴ γιορτάσουμε, παραβλέποντας πὼς εἴμαστε παιδιὰ καὶ πιστοὶ μαθητὲς Ἐκείνου;

Κ. Γ. Παπαδημητρακόπουλος