ΑΚΡΙΒΕΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Τι επιβάλλεται να ακολουθή ο Ορθόδοξος Χριστιανός έν τή τηρήσει του Ευαγγελικού και κανονικού θείου Νόμου; Τήν ακρίβειαν, ή την οικονομίαν; Η Ορθόδοξος Εκκλησία <<ουδέ παρά τούς κειμένους όρους και νόμους πράττειν τι και λέγειν ανέχεται>> (Θεοδώρου Στουδίτου, PG. 99, 985). Ο Ορθόδοξος Χριστιανός ασπάζεται την <<ακρίβειαν ού μόνο κατά την πίστιν, αλλά και κατά τους Κανόνας>> (τού αυτού, PG. 99, 1001). Διό <<φυλαττέσθωσαν ακριβώς οι κανόνες>> (Γρηγορίου Θεολόγου, PG. 37, 264), κάθ' ότι, ώς λέγει ο Μ. Βασίλειος, υπεύθυνοι έσμεν <<δουλεύειν ακρίβειαν Κανόνων>> (PG. 32, 669). Πλήν όμως, δέον να αποδεχώμεθα <<και τάς Αγίων κατά καιρόν οικονομίας>> (Θεόδωρου Στουδίτου, PG. 99, 1005), οίτινες εχρήσαντο τούτων <<τό μέν φειδόμενοι τών ασθενεστέρων και και κακούντων, τό δέ μικρόν υπενδιδόντες κυβερνητικώς, ίνα το ζητούμενον μικρόν ύστερον αντιλάβωσι κατόρθωμα>> (τού αυτού, PG. 99, 1009). Διότι <<οικονομία εστίν εκούσιος μεγέθους συγκατάβασιν πρός σωτηρία τινών επιτελουμένη>>, ώς γράφει ο Αναστάσιος ο Αντιοχείας (PG. 89, 77). Τέσσαρες είναι οι όροι της οικονομίας. Πρώτος, τό μή <<τί τών κειμένων (θείων εντολών) αθετείν καθόλου>> (Θεόδωρου Στουδίτου, PG. 99, 984). Ενταύθα ισχύει ο λόγος του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου <<Οικονομητέον γάρ ένθα μή παρανομητέον>> (Πηδάλιον, σ. 56). Ούτω φειδόμεθα των ασθενεστέρων και ανάγομεν <<αυτούς δι' επιμέλειας επί την τελειότηταν>>, <<χωρίς του παριδείν εντολήν Θεού>> (Μ. Βασιλείου, PG. 31, 761). Δεύτερος όρος είναι η διάθεσις, όπως μη καταλύεται η ακρίβεια. Ότε δέ αύτη χαλαρούται έξ ανάγκης <<κατά καιρόν και λόγον >>, δέον ίνα μη υπάγεται τις <<πρός το σφοδρότερον >> ατελές, με συνέπειαν να ζημιούνται <<τα τελεώτερα>> (Θεοδώρου Στουδίτου, PG. 99, 984). Τρίτος όρος, το πρόσκαιρον. <<Τούτο γάρ η οικονομία, η πρός καιρόν>> (τού αυτού PG. 99, 1088). Διότι, ώς λέγει ο Θεοφύλακτος, <<ο κατ' οικονομίαν ποιών τι, ούχ ώς απλώς καλόν τούτο ποιεί, άλλ' ώς πρός καιρόν χρειώδες>> (Πηδάλιον, σ. 56). Τέταρτος δέ όρος είναι ή η μετάνοια εκείνου, χάριν του οποίου γίνεται η οικονομία, και η επιστροφή του πρός την σώζουσα τάξιν της ακρίβειας ή, έν περιπτώσει αμετανοησίας τούτου, η επανάκαμψις του ασκούντος την οικονομίαν είς την ακρίβειαν. <<Ώστε της οικονομίας παρελθούσης, η ακρίβεια και οι Αποστολικοί Κανόνες πρέπει να έχουν τον τόπο τους>> γράφει ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης (Πηδάλιον, σ. 57). Τοιουτοτρόπως η οικονομία γίνεται η έν ανάγκη οδός πρός την ακρίβειαν του θείου Νόμου. Οικονομία, ήτις δεν άγει είς την ακρίβειαν, ουδέ συντελεί είς μετάνοιαν, αλλά αμνηστεύει την διηνεκή χαλάρωσιν της ακριβούς τηρήσεως των θείων εντολών και συντελεί είς παράβασιν του Ευαγγελικού και Κανονικού νόμου, δεν είναι η οικονομία του Θεού. Αύτη είναι η <<υπό του Σατανά οικονομία>>, ήτις χαρακτηρίζεται ώς <<αντιχριστιανική προδρομία>> (Θεοδώρου Στουδίτου, PG. 99, 1025).