ΤΗΣ ΕΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΙ ΣΥΝΟΔΟΥ ΤΟΥ 1838 ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΛΑΤΙΝΙΚΩΝ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΩΝ

ΣΥΝΟΔΟΣ Ἐν Κωνσταντινουπόλει τῷ 1838 ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΛΑΤΙΝΙΚΩΝ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΩΝ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ᾽Ελέῳ Θεοῦ ᾽Αρχιεπίσκοπος ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ, Νέας Ρώμης, καί Οἰκουμενικός Πατριάρχης. Ἡ τῶν ἁπανταχοῦ ᾽Ορθοδόξων ποιμαντική ἐπίσκεψις καί φροντίς ἐναπόκειται ἀπαραιτήτως τῇ μιᾷ τοῦ Χριστοῦ ἁγίᾳ καθολικῇ καί ἀποστολικῇ ᾽Εκκλησίᾳ εἰς τό νά ἐπαγρυπνῆ ἀόκνως καί νά διεξάγῃ ἐπιμελῶς τά λογικά τοῦ Χριστοῦ πρόβατα πρός νομάς σωτηρίους, ἐν τόπῳ χλόης καί ἐπί ὕδατος ἀναπαύσεως, ἄπερ εἰσίν ή ἄνωθεν παρά τῶν ἱερῶν ᾽Αποστόλων, τῶν ὁμιλητῶν τούτων, καί τῶν ἑπτά οἰκουμενικῶν Συνόδων ἀνόθευτος καί ἀπαραχάρακτος, ὀρθή καί ὑγιαίνουσα δι δασκαλία τῆς εὐσεβοῦς ἡμῶν πίστεως, καί τό ἀραρός καί ἀκίβδηλον τῶν θείων δογμάτων, ἐθίμων τε καί διδαγμάτων τῆς ᾽Ανατολικῆς ᾽Ορθοδόξου ᾽Εκκλησίας καί ἡ περί ταῦτα τήρησις καί ἀσφάλεια, ὑπέρ ὡν ὀφείλει ὁ ποιμήν ὁ καλός καί τήν ψυχήν αὐτοῦ ἐν καιρῷ τιθέναι, κατά τήν εὐαγγελικήν καί θεόφθεγκτον φωνήν, καί πανταχόσε προσέχειν, μήποτε ἐπέρχωνται κατά τοῦ ποιμνίου ἔξωθέν ποθεν λύκοι βαρεῖς, φθοροποιοί καί ὀλέθριοι, ἐν σχήματι προβάτων, κατασπαράττοντες ἀφειδῶς καί ἀπολλύοντες ψυχικῶς ταῦτα, ὑπέρ ὧν Χριστός ἀπέθανε, καί ὧν τό αἷμα ἐκ τῶν χειρῶν αὐτοῦ ἐκζητήσει Κύριος ἐν τῇ φοβερᾷ καί ἀδεκάστῳ ἐκείνῃ ἡμέρᾳ ἐάν αὐτός τῶν πνευματικῶν αύτοῦ χρεῶν ἀμελήσῃ, μή παντί σθένει ἀγωνιζόμενος, τούς μέν ψυχοφθόρους τούτους, λύκους ὡς πορρωτάτω τῆς λογικῆς τοῦ Χριστοῦ μάνδρας νά ἀπελάση, τό δέ ποίμνιον εἰς τήν εὐθεῖαν ὁδόν νά ὁδηγήσῃ, καί ἔργοις ἅμα καί λόγοις τούς ᾽Ορθοδόξους ἐν γένει λαούς εἰς τήν πατροπαράδοτον αὑτῶν καί θεοδίδακτον διδασκαλίαν τῆς ἱερᾶς ήμῶν πίστεως νά ὑποστηρίξῃ. Ταῦτα οὗν τά ἀπαραίτητα ἱερά χρέη συνειδότες καί ἡμεῖς ἐν ἑαυτοῖς, οὐκ ἐπαυσάμεθα, τῇ τοῦ Θεοῦ δυνάμει ῤωννύμενοι, ἀπό τό νά φροντίζωμεν, κατά τό ἐνόν, εἰς τήν σωτήριον διεξαγωγήν τῶν λογικῶν τοῦ Χριστοῦ προβάτων πρός τάς σωτηρίους νομάς, καθώς καί ἐπιστολήν ἐγκύκλιον ἐν τύποις ἐξεδώκαμεν πρό πολλοῦ, προασφαλίζοντες τούς Ὀρθοδόξους λαούς, τά γνήσια καί ἀληθῆ τέκνα τῆς ᾽Ορθοδόξου ᾽Ανατολικῆς ᾽Εκκλησίας ἀπό τήν, δίκην χειμάρρου, κινηθεῖσαν ψυχόλεθρον λύμην τῶν Λουθηροκαλβινιστῶν, κατά πάσης τῆς εὐσεβείας λυσσώντων καί πρόῤῥιζον τήν ᾽Ορθοδοξίαν ἀνατρέψαι διαφόρως μηχανωμένων, καί ὁλοτρόπως ἀγωνιζόμενοι, ἵνα τῇ θείᾳ δυνάμει τούς μέν ἀνυπόκριτον ἔχοντας τήν εὐσέβειαν καί τούς τῷ Σωτῆρι Χριστῷ εἰλικρινῶς τε καί γνησίως συντασσομένους στηρίξωμεν, τούς δέ ἠπατημένους ἤ ἐξηγορασμένους, καί ὁπωσδήποτε περί τήν πίστιν ὀκλάσαντας ἀνορθώσωμεν καί πρός τήν τοῦ Χριστοῦ ποίμνην ἀνακαλέσωμεν καί συγκατατάξωμεν, τούς δέ μανιώδεις καί λυσσώδεις λύκους εἰς τά τοῦ ᾅδου βάραθρα ἀποσοβοῦντες ἀποπέμψωμεν, εἰρήνην ἅμα τήν ἐν Χριστῷ άντικαθιστῶντες πᾶσι τοῖς ὀρθοδόξοις καί χριστωνύμοις λαοῖς. Ἀλλ' ἤδη πάλιν μέ ὑπερβάλλουσαν τῆς ψυχῆς μας λύπην ἐνωτισθέντες τά κατά Συρίαν, Αἴγυπτον καί Παλαιστίνην ῥᾳδιουργήματα καί τά κατά τῆς Ὀρθοδοξίας ἐπιβουλεύματα τῶν τῆς πλάνης τοῦ Παπισμοῦ ὀπαδῶν, καί μή ἀνεχόμενοι νά θεωρῶμεν διαδιδομένην καί ἐπί πλεῖον ἐπεκτεινομένην τήν τοιαύτην ψυχόλεθρον ἐν τοῖς ᾽Ορθοδόξοις λύμην, ἀλλ' ἐπιθυμοῦντες νά στήσωμεν καί τόν ῥοῦν τῆς ἀπάτης ταύτης καί σατανικῆς πλάνης, ἵνα μή τῷ χρόνῳ συμπροϊοῦσα πᾶν τό ὀρθόδοξον λυμήνηται πλήρωμα, οὐκ ὠκνήσαμεν ἵνα δι' ἰδιαιτέρων ἡμῶν ἐπιστολῶν διακοινώσωμεν πρός τούς μακαριωτάτους καί σεβασμιωτάτους Πατριάρχας, τόν τε τῆς μεγάλης πόλεως ᾽Αλεξανδρείας κύριον ῾Ιερόθεον καί τόν τῆς θεουπόλεως ᾽Αντιοχείας κύριον Μεθόδιον, τούς ἔν Χριστῷ ἡμῖν ἀγαπητούς ἀδελφούς καί συλλειτουργούς, ταύτην ἡμῶν τήν πρόθεσιν, εἰς ἤν καί μετά ζέοντος ζήλου διατεθειμένους εὑρόντες καί ἐκθύμως τήν πρόθεσιν ἀποδεξαμένους κατιδόντες, οὐ μόνον ἀλλά καί ἔγγραφον αὐτῶν τήν γνώμην καί συγκατάθεσιν λαβόντες, σύμφωνον οὖσαν καί τῇ τοῦ ἐν τῇ βασιλευούση ἐνδημοῦντος μακαριωτάτου καί σεβασμιωτάτου Πατριάρχου τῶν ῾Ιεροσολύμων κυρίου ᾽Αθανασίου, τοῦ έν Χριστῷ τῷ Θεῷ ἀγαπητοῦ ἡμῖν ἀδελφοῦ καί συλλειτουργοῦ, ἔγνωμεν κατά χρέος ἐκκλησιαστίκῆς προνοίας κοινῇ γνώμῃ καί ἑνί κατά Θεόν φρονήματι τῆς τε σεβασμίας ἡμῖν μακαριότητος αὐτῶν καί τῆς ἐνδημούσης περί ἡμᾶς ἱερᾶς ὁμηγύρεως τῶν ἱερωτάτων ἀρχιερέων καί ὑπερτίμων, τῶν ἐν ἁγίῳ Πνεύματι ἀγαπητῶν ἡμῖν ἀδελφῶν καί συλλειτουργῶν, ίνα ὑψώσωμεν τήν τῆς ᾽Εκκλησίας φωνήν καί διά τῆς παρούσης πατριαρχικῆς καί συνοδικῆς ἡμῶν ἐγκυκλίου ἐπιστολῆς, ὡς δι' ἄλλης εὐαγγελικῆς σάλπιγγος, διασαλπίσωμεν πρός τούς ἁπανταχοῦ γῆς ᾽Ορθοδόξους, καί μάλιστα πρός τούς κατά Συρίαν, Αἴγυπτον καί Παλαιστίνην, καί στηλιτεύσωμεν δημοσίως, ὁποῖοί εἰσιν οἱ προβατόσχημοι οὗτοι λύκοι, οἱ δόλιοι καί ἀπατεῶνες, οἱ νεωστί ἤδη ἀπό τοῦ Λιβανίου ὄρους, ὡς ἄλλοι σκοτεινοί ἑωσφόροι ἀναφανέντες, καί κατασκιάσαντες ὡς νέφος μέλαν τε καί ἐπαχθές καί πνιγηρόν πάντα τά μέρη τῆς Συρίας, Αἰγύπτου τε καί τῆς Παλαιστίνης, λαλοῦντες βλάσφημα κατά τῆς εὐαγγελικῆς ἀληθείας, καί διδάσκοντες σοφιστικῶς ἐναντία τῆς ὀρθοδόξου ἡμῶν πίστεως, καί οὔτω νά προφυλάξωμεν τούς ἀληθῶς εὐσεβεῖς ἀπό τῆς ἑωσφορικῆς πλάνης αὐτῶν καί τά γνήσια τέκνα τῆς ᾽Ανατολικῆς ᾽Εκκλησίας ἀπό τάς βλασφημίας τοῦ Παπισμοῦ. Καθότι ἡ ἀκόρεστος λύσσα τοῦ Παπισμοῦ, ἡ πρός ἀπάτην καί προσηλυτισμόν τά πάντα μηχανωμένη, ἀφίησιν ἀπολύτους, κατά πονηρίαν, καί πάντη ἐλευθέρους τούς ἀφ' ἑκάστης ᾽Εκκλησίας τόν Παπισμόν ἐναγκαλιζομένους, συγχωροῦσα ἵνα ἐκτελῶσιν ἀπαραλλάκτως πάντα τά τῆς προτέρας αὐτῶν ᾽Εκκλησίας ἔθιμα καί μυστήρια, εἰς μόνα τά δύο ταῦτα ἐξαρκουμένη, τό μνημονεύειν δηλαδή τοῦ ὀνόματος τοῦ Πάπα, καί τό ἀποδέχεσθαι ὅτι ὁ Πάπας ἐστίν ἀλάνθαστος καί ἀναμάρτητος, τά ὁποῖα ὡς ἄφευκτα καί ἀπαραίτητα ἐναπαιτεῖ παρά τῶν αὐτοῦ προσηλύτων ὁ Πάπας, μικρά μέν καί ἁπλᾶ δοκοῦντα κατ' ἀρχάς, πλήρη δέ δόλου καί μυρίων ἀτοπημάτων μεστά. Τούτῳ δή τῷ τρόπῳ καί τούς τῆς Συρίας αὐτόχθονας προσηλύτους πρός ἑαυτόν ποιήσας, καί βλαστήματα πονηρά ἅμα καί σαθρά τῆς πονηρᾶς αὑτοῦ ῥίζης ἀναβλαστήσας τούς πλείονας ἐκ τοῦ ἐν ῾Ρώμῃ κολλεγίου, τοῦ τῆς προπαγάνδας λεγομένου φροντιστηρίου, τά λοιπά πάντα σχεδόν ἀφῆκεν ἀπαρασάλευτα, φαμέν δή τήν ἔξω ἐνδυμασίαν, τήν ἐκκλησιαστικήν περιβολήν, τάς ἱεροπραξίας, τάς τελετάς, τά μυστήρια καί τά ἔθιμα τῆς προτέρας αὐτῶν μητρός ᾽Ανατολικῆς ᾽Εκκλησίας, ὡς ἄλλα τινά κωμῳδήματα καί μορφώματα καί προσωπεῖα ἀπατηλά· ὤστε διά ταῦτα ἀνερυθριάστως νά λέγωσι, ὄτι ὅμοιοι ἡμῖν τοῖς εὐσεβέσιν εἰσί, καί ὄτι οὐδεμία δῆθεν διαφορά ὑπάρχει μεταξύ αὐτῶν τε καί ἡμῶν τῶν ᾽Ορθοδόξων. ᾽Επί τούτῳ καί μόνῳ συγκεχώρηται τοῖς κατολίκοις οὐχί πιστεύειν, ἀλλά λέγειν μόνον τό ἱερόνΣύμβολον, εἴτε ἄνευ προσθήκης ὀρθῶς, εἴτε μετά τῆς προσθήκης δυσσερῶς, ὄπως ἄν ἐγχωρῇ αὐτοῖς, εἰς προσηλυτισμόν ἄλλων καί τοῦ Παπισμοῦ πληθυσμόν. Δι' ἅ καί ἐπιδαψιλεύει ἀμοιβαδόν ἀπό τοῦ νομιζομένου πληρώματος τῆς παπικῆς ἐξουσίας αὐτοῦ πᾶσι τοῖς δεξαμένοις τόν Παπισμόν κατολίκοις οὐ μόνον τήν ἄθεσμον κατάλυσιν τῶν νηστειῶν καί τήν συγχώρησιν τῶν πεπραγμένων ἁμαρτημάτων, ἄνευ προηγουμένης ἱκανοποιήσεως, ἀλλά καί τήν ἀνήκουστον καί ἀντίθεον ἄφεσιν τῶν μελλόντων καί πραχθησομένων ἁμαρτημάτων, τήν ἀξιογέλαστον μέν, ὡς ἐκπίπτουσαν τῶν ἐκκλησιαστικῶν ἀρχαίων ὄρων καί κανόνων, εὐαπόδεκτον δέ παρά τῶν σαρκικῶν καί τῶν αἰσχροῖς πάθεσι δουλευόντων, καί εὐάρεστον διά τό πλατεῖαν καί εὐρύχωρον ἔχειν τήν όδόν, τήν ἀπάγουσαν εἰς ἀπώλειαν· ἐπειδή τίς ἄλλος πρόχειρος ἐργάτης πάσης ἀνομίας, εἰ μή ὁ ἑαυτόν νομιζων ἀκαταγνώστως ἁμαρτάνοντα καί μηδόλως πτοούμενος περί ἀπολογίας τῶν βεβιωμένων, ἅτε δῆθεν ἀπ' ἐντεῦθεν συγκεχωρημένων; Μέθοδος ἀπόκρυφος καί ὄργανον καταχθόνιον, δι' οὗ παρασύρουσι τούς εὐήθεις καί εὐαπατήτους πρός Παπισμόν! ᾽Αλλ ' οἱ ἐνστερνισθέντες μετά πολλοῦ ζήλου τά παπικά δόγματα κατά Συρίαν, Παλαιστίνην, Αἴγυπτον καί ἀλλαχοῦ, ἰδέτωσαν πρός ποίας ᾽Εκκλησίας ἀρχηγόν ὑπαχθέντες ἐξ ἀπάτης, τετυφλωμένως ὑπετάγησαν, ἀπολακτίσαντες τήν ᾽Ορθόδοξον ᾽Ανατολικήν ᾽Εκκλησίαν, τήν μή ἔχουσαν, κατά τόν ᾽Απόστολον, σπῖλον ἤ ῥυτίδα παρεκτροπῶν ἀπό τῶν ἀρχαίων διατυπώσεων, ὡς μηδόλως παραδεχθεῖσαν ἤ προσθήκην ἤ ἀφαίρεσιν ἤ ὅλως καινοτομίαν τινά δογματικήν. Διότι ὁ παρ' αὐτῶν θεοποιούμενος Πάπας, ἐν πρώτοις βλασφημῶν καιρίως κατά τῆς ὑπερθέου Τριάδος, κακῶς πρεσβεύει, ὁτι τό Πνεῦμα τό ἅγιον ἐκπορεύεται ἐκ τοῦ Πατρός καί ἐκ τοῦ Υἱοῦ, παρεισάγων οὕτω δύο ἀρχάς εἰς τήν ἄναρχον Θεότητα, ὅπερ ἐστίν ἐναντίον ὄλως εἰς τό ἐξ αὐτοῦ τοῦ οὐρανίου στόματος τοῦ Κυρίου ἡμῶν ᾽Ιησοῦ Χριστοῦ ὁριστικῶς καί ἐκπεφασμένως δογματισθέν ἐν τῷ εὐαγγελίῳ, «ὄ παρά τοῦ Πατρός ἐκπορεύεται» λέγοντος. Μ᾽ ὅλον ὅτι μέχρι τοῦ θ' αἰῶνος τήν ἐκπόρευσιν τοῦ παναγίου Πνεύματος ἐκ μόνου τοῦ Πατρός εὐαγγελικῶς ὡμολόγουν ἐπί τῶν οἰκουμενικῶν ἁγίων Συνόδων ὅλοι οἱ ὀρθόδοξοι Πάπαι, καθώς καί Λέων ὁ Γ', ὅστις ἀπέρριψε καί κατέκρινε τήν τότε ἀναφανεῖσαν ταύτην βλάσφημον φωνήν τῆς «καί ἐκ τοῦ Υἱοῦ» προσθήκης, ἡν εἰσέπειτα ἡ ᾽Εκκλησία τῆς ῾Ρώμης μετά τῶν αὑτῆς Παπῶν μέχρι τῆς σήμερον τοσοῦτον ἀνυποστόλως ἀποδέχεται καί ἐνστερνιζομένη διακηρύττει. β'. Καινοτομεῖ εἰς τό θεῖον μυστήριον τοῦ βαπτί σματος, διότι ἡ θρασύτης τῆς καταργήσεως τῶν θεμελιωδῶν δογμάτων τῆς πίστεως διά τοῦ τά πάντα δυναμένου τῶν Παπῶν ἀλανθάστου, ὅπερ αὐτοί κακῶς ἰδιοποιοῦνται, ζητοῦντες ἱεροσύλως τό νά κάμπτωσι γόνυ ἐνώπιον τῆς αὑτῶν θελήσεως τά τε ἱερά καί θεῖα καί ὁ πᾶς κόσμος, κατέστησεν αὐτούς τολμηρούς νά καινοτομήσωσι καί ἐπί τούτου τοῦ ἱεροῦ μυστηρίου τοῦ βαπτίσματος, ῥαντίσματι χρώμενοι, ἀντί τῆς τριττῆς καταδύσεως καί ἀναδύσεως, τήν τριήμερον τοῦ Κυρίου ταφήν σημαινούσης, μήτε κἄν τό βάθος τῆς λέξεως «βάπτισις», ἥν καί αὐτοί ἑλληνιστί ἐκφωνοῦσιν, ἐννοοῦντες καί σεβόμενοι. «Ὅσοι εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθημεν, εἰς τόν θάνατον αὐτοῦ ἐβαπτίσθημεν· συνετάφημεν οὖν αὐτῷ διά τοῦ βαπτίσματος εἰς τόν θάνατον». Παῦλος. γ'. ῞Ινα μή δείκνυνται κατ ' οὐδέν σύμφωνοι μέ τήν ἀρχαίαν ὁμολογίαν τῆς πίστεως καί ἡνωμένοι μέ τήν κοινωνίαν τῶν αὐτῆς μυστηρίων, οἱ Πάπαι ἐκ τῆς ἀλανθάστου αὐτῶν θελήσεως καί ἀποφάσεως ἀγωνιζόμενοι νά ἐξαλείψωσι τά ἱερά καί ἀρχαῖα καί ν' ἀντεισάξωσι κατά καιρούς νόμους νέους, εἰσήγαγον καί ἐπί τῆς θείας εὐχαριστίας ἄζυμα ἰουδαϊκῶς κατά τόν θ' αἰῶνα, ἀντί τῶν παραδεδομένων παρά τοῦ Σωτῆρος ἐνζύμων. δ'. ᾽Εσθίουσι πνικτά καί αἷμα, παραβάται τῶν ἀποστολικῶν κανόνων ἀσυνειδήτως γινόμενοι. ε'. Νηστεύουσι παρανόμως τό σάββατον. ς'. Κωλύουσιν ἐν γένει τόν ἀρχῆθεν συγχωρηθέντα παρά τῆς ᾽Εκκλησίας νόμιμον τῶν ἱερέων γάμον, τόν καί εἰς τήν Δυτικήν ᾽Εκκλησίαν ἔκπαλαι διατηρούμενον διότι ὑπυρώδης ἐκεῖνος καί τήν ὁρμήν ἀκάθεκτος Πάπας Γρηγόριος ὁ ἔβδομος, ἀπιδών εἰς τό νά ἀποσπάσῃ τούς ἐγγάμους ἱερεῖς ἀπό τῆς τῶν βασιλέων ὑπερασπίσεως καί νά ὑπαγάγῃ αὐτούς τε καί τόν τῆς Δυτικῆς ᾽Εκκλησίας κλῆρον εἰς μόνην τήν αὑτοῦ ὑποταγήν καί θέλησιν, ἐθέσπισε τῷ 1076 ἔτει τόν περί ἀγαμίας τῶν ἱερέων νόμον, καί ἀποτόμως προσέταξε πρός τούς ἱερεῖς ἤ νά παραιτηθῶσι τῶν αὑτῶν συζύγων ἤ τέως τῆς ἱερωσύνης. Καί οὕτως ἀπό τοῦ ἑνδεκάτου αἰῶνος καί καθεξῆς κατηργήθη, ἐναντίον τῶν ἀρχαίων διατάξεων καί τῶν οἰκουμενικῶν συνοδικῶν ἀποφάσεων, διά παπικήν φιλαρχίαν, ὁ τῶν ἱερέων γάμος. ζ' Δογματίζουσι φλυαροῦντες τό παρ' αὐτοῖς ἐπινοηθέν πουργατόριον, ὡς ἱκανοποίησιν δῆθεν τῶν ἡμαρτημένων. η' Φρονοῦσι κακῶς περί τοῦ πρωτείου καί τῆς ἀναμαρτησίας τοῦ Πάπα· διότι τοῦτο τό ἀποδιδόμενον πρός θνητόν ἄνθρωπον ἄτοπον καί παράλογον γέρας, ὅτι ἐλέγχεται ὡς ψεῦδος παχυλόν καί ἐκφαυλίζεται διά τῶν περί τά δόγματα, τούς κανόνας καί τά ἔθιμα τῆς μιᾶς, ἁγίας, καθολικῆς καί ἀποστολικῆς ᾽Εκκλησίας ἀντιθέων παπικῶν διαφόρων ἀνοσιουργημάτων, ἅτινα καί τά πρίν ἡνωμένα τῷ τῆς εἰρήνης καί ὁμονοίας συνδέσμῳ διέρρηξάν τε καί διέσχισαν ἐξ ἀλαζονείας καί τύφου, δι᾽ ἅ καί τό πανάγιον Πνεῦμα ἀπό ἀνατολῶν ἡλίου μέχρι δυσμῶν βλασφημεῖται, ἡ οἰκουμένη πᾶσα ἀναροήσεται. θ' Παρανομοῦσιν ἀντιθέως εἰς τήν ἀπόλυτον συγχώρησιν τῶν παντοίων ἁμαρτημάτων, τῶν τε προγεγενημένων, ἄνευ μέντοι προηγουμένης ἱκανοποιήσεως, τῶν τε πραχθησομένων, ὅσα δηλόντι ὁ σαρκικός καί φιλήδονος ἄνθρωπος ἐκ προθέσεως ἐπιθυμεῖ, ὅπερ πρῶτος τῶν πρό αὐτοῦ Παπῶν ἐτόλμησε καινοτόμως εἰσαγαγεῖν εἰς τήν Δυτικήν ᾽Εκκλησίαν ὁ Πάπας Βονιφάτιος ὁ ὄγδοος κατά τό ᾳτ' (1300) ἔτος, ἐπινοήσας τόν ἰουδαϊκόν ἰουβιλαῖον, δι' οὗ ἠνέῳξε πλατυτάτην θύραν ἀπωλείας, ἐπί προφάσει μέν πληρεστάτης ἀφέσεως παντός εἴδους ἁμαρτήματος τῶν ὁδοιπορούντων εἰς προσκύνησιν τῶν ἐν ῾Ρώμῃ σεβασμάτων, (ἐξ ὧν τό τοῦ Πάπα πρῶτον), τῇ δ' ἀληθείᾳ χρημάτων ἀπείρων πορισμοῦ ἕνεκα. ᾽Αλλ' οἱ μετά τόν Βονιφάτιον ἔφεξῆς Πάπαι, φαντασιοκοποῦντες ἐξ οἰήσεως ὄτι αὐτοί μόνοι ἔχθυσιν ὡς παρακαταθήκην τάς κλεῖς τῆς τῶν οὐρανῶν βασιλείας καί ὅτι μόνοι δύνανται δεσμεῖν καί λύειν, ἀνοίγειν καί κλείειν τόν οὐρανόν, ὅταν καί ὅπως καί εἰς οὕς τινας θέλουσιν, ὑπό εὐσπλαγχνίας δῆθεν κεκινημένοι πρός τούς δυτικούς, τόν ἅπαξ δι' ἑκατόν χρόνων τελούμενον τοσοῦτσν ποριστικόν καί κερδαλαῖον Βονιφατικόν τοῦτον ἰουβιλαῖον συνέταμον εἰς εἴκοσι καί πέντε μόνον χρόνους, ὅ καί διαμένει μέχρι τῆς σήμερον. ᾽Αλλ' αὕτη ἡ φοβερά καί ἀνήκουστος κατάχρησις, ἡ προερχομένη μέ ἔκπληξιν βαθυτάτην ἀπό τήν τόλμην καί τήν θρασύτητα, δι' ἧς οἱ ῾Ρώμης ἐπίσκοποι μετέρχονται τά ἁγιώτερα, ἱερώτερα καί φοβερώτερα τῆς ἱερᾶς τοῦ Χριστοῦ πίστεως, ὡς μέσα ποριστικά χρημάτων, δι ' ὧν ἤνοιξαν καί ἀνοίγουσι συναλλαγματικάς τραπέζας ἐπί τε τῆς ἑορτῆς τοῦ ἰουδαϊκοῦ τούτου ἰουβιλαίου καί διά τῶν πεμπομένων πανταχοῦ βούλλων, ἤτοι ἀποφασιστικῶν ἐγγράφων, ἐπί πράσει καί ἀπεμπολήσει τῶν ἰνδουλγεντζιῶν καί ἀγορᾷ τούτων παρά τῶν πεπλανημένων, κατ ' ἀναλογίαν τοῦ βάρους ἑκάστης ἁμαρτίας, αὔτη, λέγομεν, ἡ κατάχρησις προεξένησε τέλος πάντων εἰς τήν Παπικήν ᾽Εκκλησίαν τήν ὑπό τοῦ Λουθήρου στάσιν ἐκείνην καί τό σχίσμα, τό τοσοῦτον ὀλεθρίως αὐτήν βλάψαν καί ζημιῶσαν. ᾽Ιδού οἱ κατά Συρίαν, Παλαιστίνην καί Αἴγυπτον κατόλικοι ἀποπλανηθέντες, πρός ποίας ᾽Εκκλησίας ἀρχηγόν θρησκευτικῶς προσανέχουσιν, ἀφέντες τά πατροπαράδοτα καί ἀρχαῖα· πρός τοιοῦτον ἀρχηγόν, παρ' οὗ προῆλθον ἀπό τινος καιροῦ καί προέρχονται διαδοχικῶς, πρός τοῖς πολλοῖς ἄλλοις, καί τά ῥηθέντα ἀντίθεα ψηφίσματα, προγράφοντα καί καταργοῦντα πολλά τῶν ἱερῶν δογμάτων, κανόνων καί διατυπώσεων καί ἐπικυροῦντα καταχρηστικῶς καί καινοτόμως νομοθεσίας, ἀντιθέου πλάνης καί ἀπάτης πεπληρωμένας. ῞Οστις καί καθήμενος ἤδη ἑπί τήν πάλαι ποτέ ἱεράν καί σεβασμίαν καθέδραν, καί προσκυνούμενος παρά τῶν παποσέπτων κατολίκων ὡς ἰσόθεος φεῦ! καί ἀναμάρτητος, καί ἀρκούμενος ἐκ πονηρίας εἰς μόνον τό μνημόσυνον τοῦ ὀνόματός του καί τήν ἀποδοχήν τῆς δοκούσης ἀναμαρτησίας του, προσεφείλκυσεν αὐτούς εἰς ἑαυτόν, διά τῆς ἐπιτρέψεως τοῦ νά ἀναγινώσκωσι τό ἱερόν Σύμβολον ἤ μετά τῆς προσθήκης ἤ καί ἄνευ ταύτης, ὡς εἴρηται, διά τῆς καταλύσεως τῶν παρά τῶν ἁγίων ᾽Αποστόλων καί τῶν διαδόχων αὐτῶν παραδεδομένων ἀπαραιτήτων νηστειῶν, καί τῆς ἀφέσεως καί συγχωρήσεως, πάσης οἱαστινοσοῦν ἁμαρτίας καί κακοπραγίας, καί τοιουτοτρόπως παρέσυρεν αὐτούς ἐλεεινῶς εἰς τήν αὐτήν ἄβυσσον, εἰς ἥν καί αὐτός καί οἱ πρό αὐτοῦ ἀπό τινων χρόνων Πάπαι κατεβυθίσθησαν. Οἱ δέ τῶν κατολίκων αὐτῶν ἀνίεροι, φρονοῦντες καί δογματίζοντες κατ' ἔκτασιν ὅσα καί αὐτός ὁ τῶν δογμάτων αὐτῶν κορυφαῖος, πρός ὅν ὑπόκεινται τετυ φλωμένως ὡς ἀνδράποδα, οὐκ αἰσχύνονται νά λέγωσι, ὅτι εἰσίν ἱερεῖς καί ὅμοιοι καί ὁμόφρονες κατά πάντα ἡμῖν τοῖς ᾽Ορθοδόξοις, δελεάζοντες καί πλανῶντες διά τῆς ἐπιπλάστου ἐξωτερικῆς μόνης ἐξομοιώσεως αὐτῶν τούς ἁπλουστέρους τῶν Ὀρθοδόξων, καί ἐκτραχηλίζοντες τούς ἀθλίους αὐτούς εἰς τά βάραθρα τῶν αἱρέσεών των καί είς τούς ψυχοφθόρους κρημνούς τῆς παπικῆς πλάνης των. ῾Ημεῖς δέ ᾽Ορθόδοξοι ὄντες, ὀρθοδόξως πιστεύομεν καί ἀραρότως κατέχομεν ὅσα ὁ Κύριος ἡμῶν ᾽Ιησοῦς Χριστός ἀπεκάλυψε καί οἱ ᾽Απόστολοι παρέδωκαν καί αἱ οἰκουμενικαί ἅγιαι ἑπτά Σύνοδοι ἐκύρωσαν. Πιστεύομεν δηλονότι τήν τρισυπόστατον θεότητα· Πατέρα ἀγέννητον, ἄναρχον, ἀΐδιον, μόνην πηγήν καί ῥίζαν τῆς θεότητος· Υἱόν γεννητόν ἐκ τοῦ Πατρός, συνάναρχον, συναΐδιον καί ὁμοούσιον τῷ Πατρί· Πνεῦμα ἅγιον ἐκ μόνου τοῦ Πατρός προερχόμενον, οὐ γεννητῶς, ἀλλ' ἐκπορευτῶς, συνάναρχον, συναΐδιον, ὁμοούσιον τῷ Πατρί καί τῷ Υἱῷ. ῾Ομολογοῦμεν καί ἐνεργοῦμεν ἕν βάπτισμα, οὐχί ῥάντισμα, εἰς τρεῖς καταδύσεις καί ἀναδύσεις, ἐφ' ἑκάστης τούτων τήν ἐπίκλησιν τῆς μιᾶς ὑπερθέου ὑποστάσεως τῆς ἁγίας Τριάδος ἐπιλέγοντες, καί χρίοντες τόν βαπτισθέντα ἐκ τοῦ παραυτίκα τῷ ἰερῷ μύρῳ, εἰς ἀπολαβήν τῶν δωρεῶν τοῦ παναγίου Πνεύματος. Προσφέρομεν ἐπί τῆς θείας εὐχαριστίας ἄρτον ἔνζυμον, κατά τόν ἀπαράλλακτον τύπον τοῦ κυριακοῦ μυστικοῦ δείπνου, καί οὐχί ἰουδαϊκῶς ἄζυμα. ᾽Αποστρεφόμεθα τά πνικτά καί τό αἷμα, ἀκολουθοῦντες ἀκριβῶς τήν ἀποστολικήν νομοθεσίαν λέγουσαν, ἀπέχεσθαι πνικτοῦ καί αἵματος. Νηστεύομεν τετράδα καί παρασκευήν, οὐχί δέ τό σάβρατον, ἐφεπόμενοι ἀκριβῶς καί ἀπαραβάτως τῷ ξς' κανόνι τῶν ἁγίων ᾽Αποστόλων λέγοντι· «εἴ τις κληρικός εὑρεθῇ τήν Κυριακήν ἡμέραν νηστεύων ἤ τό σάββατον, πλήν τοῦ ἑνός καί μόνου, καθαιρείσθω· εἰ δέ λαϊκός, ἀφοριζέσθω». Οὐκ ἐμποδίζομεν τόν νόμιμον γάμον τῶν ἱερέων καί διακόνων, γεγονότα πρίν τῆς αὐτῶν χειροτονίας, κατά τόν στ' κανόνα τῆς ΣΤ ' οἰκουμενικῆς Συνόδου, διά τό μήπω ἀναβιβασθῆναι ἐπί τῷ ὑψηλῷ ἀξιώματι τῆς ἱερωσύνης. Οὐδόλως ἀποδεχόμεθα τό παρ' αὐτοῖς κακῶς καί καινοφανῶς ἐπινοηθέν πουργατόριον, ὅλως ὑπάρχον ἀντευαγγελικόν καί ἀντίθεον, ὡς παρεπεισάγον τέλος κολάσεως καί ὡς τιμωροῦν μεμονωμένην τήν ψυχήν τοῦ ἁμαρτήσαντος δίχα τοῦ σώματος, ἐνῷ τό εὐαγγέλιον διαρρήδην διδάσκει τήν τε κόλασιν καί τήν ἀμοιβήν τῶν καλῶν συνάμα ἀποδοθήσεσθαι, καθώς μετά σώματος ἡ ψυχή οὖσα, εἵτε τάς ἀρετάς συνάμα διεπράξατο, εἴτε τἀναντία. ῾Ωσαύτως παράνομον καί καινοτόμον ἐπίνοιαν λογιζόμεθα καί τάς παρ' αὐτοῖς καλουμένας ἰνδουλγέντζιας, παραιτίους γινομένας μυρίων ἁμαρτιῶν εἰς τούς ἀθλίους χριστιανούς καί εὐρύχωρον ὁδόν ἀπωλείας δεικνυούσας. Φυλάττομεν δέ οἱ ᾽Ορθόδοξοι ἀκριβῶς τάς νενομοθετημένας παρά τῶν ἁγίων ᾽Αποστόλων νηστείας τῆς τε τετράδος καί παρασκευῆς καί τῆς τεσσαρακοστῆς, κατά τόν ξθ' κανόνα αὐτῶν λέγοντα· «εἴ τις ἐπίσκοπος ἤ πρεσβύτερος ἤ διάκονος ἤ ὑποδιάκονος ἤ ἀναγνώστης ἤ ψάλτης τήν ἁγίαν τεσσαρακοστήν οὐ νηστεύει, ἤ τετράδα ἤ παρασκευήν, καθαιρείσθω· ἐκτός εἰ μή δι' ἀσθένειαν σωματικήν ἐμποδίζοιτο· ἐάν δέ λαίκός ᾖ, ἀφοριζέσθω»· ὁμοίως καί τάς λοιπάς ἐτησίους νηστείας, ὑπείκοντες εὐπειθῶς εἰς τάς πανσέπτους οἰκουμενικάς ἑπτά Συνόδους, καί μή προτιμῶντες τό φθαρτόν καί σκωληκόβρωτον σῶμα τῆς ἀθανάτου καί ἀΰλου ψυχῆς, ἀλλά τήν στενήν καί τεθλιμμένην ὁδόν βαδίζοντες, ὡς ἀληθεῖς μαθηταί τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν ᾽Ιησοῦ Χριστοῦ, καί γνήσια τέκνα τῆς μιᾶς, ἁγίας, καθολικῆς καί ἀποστολικῆς ᾽Εκκλησίας, τῆς μόνην κεφαλήν καί ἀρχηγόν ἐχούσης τόν Κύριον ἡμῶν ᾽Ιησοῦν Χριστόν, καί οὐχί ἄνθρωπον ὁμοιοπαθῆ ἡμῖν καί συναμαρτωλόν, ὡς οἱ λαοπλάνοι οὗτοι κακῶς φρονοῦσι καί παρανόμως κηρύττουσι περί τοῦ Πάπα, ἀντιλέγοντες τῷ ἀποστόλῳ Παύλῳ τρανῶς βοῶντι· «θεμέλιον ἕτερον οὐδείς δύναται θεῖναι παρά τόν κείμενον, ὅς ἐστιν ᾽Ιησοῦς ὁ Χριστός· καί αὐτός ἐστίν ἡ κεφαλή τῆς ᾽Εκκλησίας». Ταύτης τῆς ᾽Εκκλησίας, τῆς ἐχούσης κεφαλήν τόν Χριστόν καί οὐχί τόν Πάπαν, ἡμεῖς ἐσμεν ἀκόλουθοι ἀκριβεῖς, καί τέκνα γνήσια καί πιστά, καί πᾶς ὄστις θέλει σωτηρίας τυχεῖν τῆς ἐν Χριστῷ, καί ὀρθόδοξος εἶναι καί λέγεσθαι τῇ ἀληθείᾳ εἰς ταῦτα πρέπει νά ἐμμένῃ ἀσάλευτος καί νά διαφυλάττῃ ἀπαραχάρακτα. Ταῦτα ἐξεθέμεθα, τέκνα ἡμῶν πνευματικά, συντόμως μέν καί κεφαλαιωδῶς, σαφῶς δέ πρός διάκρισιν ὑμετέραν καί ἀσφάλειαν εἰς τά περί τῆς ᾽Ορθοδθξίας, ἵνα γνωρίσητε ὅσον τό διάφορον ἡμῶν τῶν ᾽Ορθοδόξων ἀπό τῶν Κατολίκων, καί ἵνα μή ἀπατᾶσθε τοῦ λοιποῦ ἀπό τά σοφίσματα καί καινοφωνίας τῶν ψυχοφθόρων τούτων αἱρετικῶν, οἵτινες ἀκολουθοῦντες σοφιστικαῖς κακοτεχνίαις καί παραλελογισμέναις διδασκαλίαις, ἐκτρεπόμενοι εἰς βεβήλους καινοφωνίας καί ἀντιθέσεις ψευδωνύμων γνώσεων, ἠστόχησαν, κατά τόν Παῦλον, περί τήν πίστιν, καί ἀγωνίζονται ὅλαις δυνάμεσι καί ἑτέρους συνεφελκύσαι εἰς τό ἴδιον βάραθρον, καί προσηλύτους ποιῆσαι ὑμᾶς τῆς ματαιόφρονος καί σατανικῆς τούτων αἱρέσεως, πρόσφορον ὄργανον καί δέλεαρ εἰς ταῦτα πάντα μεταχειριζόμενοι τήν παράλογον κατάλυσιν τῶν ἁγίων καί ψυχωφελῶν νηστειῶν, τήν ἄνετον ἄδειαν τῶν σαρκικῶν παθῶν καί ἡδονῶν, τήν παράνομον καί ἀντίθεον συγχώρησιν τῶν ἁμαρτιῶν, τῶν τε πεπραγμένων καί τῶν ἐσομένων, καί τἆλλα ὅσα ὁ σαρκικός ἄνθρωπος ἐπιθυμεῖ καί ὀρέγεται καί εὐκόλως ἀποδέχεται. ᾽Ιδού ἡμεῖς, ἐκπληροῦντες τά ποιμαντορικά ἡμῶν χρέη, ὑψοῦμεν, τήν φωνήν τῆς ᾽Ανατολικῆς Ὀρθοδόξου ᾽Εκκλησίας, τῆς κοινῆς ἡμῶν μητρός καί τροφοῦ, πρός ὑμᾶς τά πνευματικά αὐτῆς τέκνα, διά τῆς παρούσης πατριαρχικῆς ἡμῶν καί συνοδικῆς ἐγκυκλίου ἐπιστολῆς, καί προτρεπόμεθα καί συμβουλεύομεν ὑμᾶς ἄπαντας, ἵνα προσέχητε ἑαυτοῖς καί μή συγκοινωνῆτε τοῖς ἔργοις τοῖς ἀκάρποις τοῦ σκότους τοῦ αἰῶνος τούτου ἵνα στήκητε στερεοί ἐπί τήν ἀκράδαντον πέτραν τῆς ὀρθοδόξου πίστεως, ἐπί τήν ὁμολογίαν, ἥν ἐδώκατε ἐν τῷ καιρῷ τῆς ἀναγεννήσεως ὑμῶν τῆς διά τοῦ λουτροῦ τοῦ θείου βαπτίσματος ἐνώπιον τοῦ φοβεροῦ Θεοῦ καί τῶν ἀοράτως παρισταμένων ἐκεῖ ἀΰλων αὐτοῦ λειτουργῶν καί θείων ἀγγέλων καί ἐνώπιον ἀνθρώπων, καί τήν ὁποίαν μέλλει νά ἀπαιτήσῃ ἀφ' ὑμῶν ἐν τῇ δευτέρᾳ αὑτοῦ φρικτῇ παρουσίᾳ ὁ Κύριος· ἵνα διακρατῆτε ἀνόθευτα τά δόγματα καί τά μυστήρια τῆς μιᾶς, ἁγίας, καθολικῆς καί άποστολικῆς ᾽Εκκλησίας, εἰς τήν ὁποίαν καί ἐγεννήθητε καί ἐβαπτίσθητε καί ηὐξήθητε καί εἰς μέτρον ἡλικίας τοῦ πληρώματος τοῦ Χριστοῦ ἐφθάσατε· ἵνα μή, ἀντί τῆς ἀ ληθινῆς κεφαλῆς τῆς ᾽Εκκλησίας, τοῦ Κυρίου ἡμῶν ᾽Ιησοῦ Χριστοῦ, τοῦ σωτῆρος καί λυτρωτοῦ τῶν ἡμετέρων ψυχῶν, ὁμολογοῦντες κεφαλήν τῆς ᾽Εκκλησίας ἄνθρωπον γηγενῆ, τόν Πάπαν, ἀνεπαισθήτως ἀρνησίχριστοι ἀναφανῆτε· ἵνα μή, δοκοῦντες πίστιν εὑράμενοι ἄνετον, εἰς βάραθρα ἀσεβείας καταντήσητε· ὁ γάρ ἀπό τῆς Χριστοῦ πίστεως παρεκκλίνων, εἰς ναυάγιον ἀπιστίας καί αἱρέσεων καταβυθίζεται. Διό καί ὁ Παῦλος Τιμοθέῳ γράφων λέγει· «ταύτην τήν παραγγελίαν παρατίθεμαί σοι, ἵνα στρατεύῃ τήν καλήν στρατείαν, ἔχων πίστιν καί ἀγαθήν συνείδησιν, ἥν τινες ἀπωσάμενοι περί τήν πίστιν ἐναυάγησαν». Τό δέ τῆς ὑγιοῦς καί ὀρθῆς πίστεως ναυάγιον ἐρήμωσίς ἐστι καί γύμνωσις πάντων τῶν καλῶν καί πάσης ἀρετῆς, καί οὐδεμία ἐλπίς ἀπολείπεται, ἐάν μή ἐπιστροφή γένηται· τί γάρ ὄφελος τοῦ λοιποῦ ὄλου σώματος, τῆς κεφαλῆς διεφθαρμένης ὑπαρχούσης; Κατέχετε λοιπόν, τέκνα ἡμῶν ἀγαπητά, τήν ὀρθόδοξον πίστιν ἡμῶν ἐν ἀκεραιότητι, ἐν εὐθύτητι γνώμης, ἐν ἀπλάστῳ καρδίᾳ ἐν καθαρῷ ψυχῆς συνειδότι, ἀκεραίαν, ἀπαραχάρακτον, ἀπαράβατον, ἀμετάθετον, ἀδιάβλητον, ἀνυπόκριτον, καί ὡς ὁ Κύριος ἡμῶν ᾽Ιησοῦς Χριστός ἀπεκάλυψεν ἡμῖν, καί οἱ θεῖοι Ἀπόστολοι παρέδωκαν, καί αἱ θεόπνευστοι ἑπτά οἰκουμενικαί Σύνοδοι ἐπεκύρωσαν, δίχα προσθήκης, δίχα ἀφαιρέσεως, δίχα παρεκτροπῆς τινος ἤ ἀλλοιώσεως, ἵνα ἕξητε σωτηρίαν τήν ἐν Χριστῷ τῷ Θεῷ ἡμῶν. Ταῦτα λοιπόν ἡ ἁγία τοῦ Χριστοῦ ᾽Εκκλησία, ὁμοφρόνως τε καί ὁμοφώνως πρός πάντας τούς ᾽Ορθοδόξους ἀποτεινομένη, συμβουλεύει πατρικῶς καί προτρέπεται πνευματικῶς, ἐκπληρούσα χρέη ποιμαντικά ἐνώπιον Θεοῦ καί ἀνθρώπων, πρός ἀπολογίαν εὐπρόσδεκτον τήν ἐπί τοῦ φοβεροῦ αὐτοῦ βήματος. Καί ἐάν ὑμεῖς φυλάξητε, ἥν παρελάβετε παρακαταθήκην τῆς πίστεως σῴαν καί ἀκέραιον, μέγας ἔσται ὁ μισθός ὑμῶν ἐν τοῖς οὐρανοῖς· εἰ δέ μή, ἀνένοχοι ἡμεῖς παρά τῷ Θεῷ. Πρός δέ τούς ὅπώσποτε ἐξολισθήσαντας καί ἐκτραχηλισθέντας εἰς τόν θεοστυγῆ Κατολικισμόν καί ἐξαπατηθέντας παρά τῶν λαοπλάνων καί δολερῶν ἀποτείνοντες τόν λόγον, συμβουλεύομεν ἵνα ἐπιστρέψωσιν εἰς τήν πατροπαράδοτον αὐτῶν εὐσέβειαν καί ᾽Ορθοδοξίαν, μεταμεληθέντες δι' ὅν ἑαυτοῖς ἐπεσπάσαντο κίνδυνον ψυχικόν, ἀπομακρυνθέντες ἀπό τοῦ Θεοῦ καί τῆς ἀμώμου καί ἀδόλου πίστεως τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, καί κλαύσαντες ἐπί τῇ ἀπαρνήσει τῆς ᾽Ορθοδοξίας, συνταγῶσι πάλιν τῇ ᾽Ανατολικῇ ᾽Εκκλησίᾳ ἀμετατρέπτῳ λογισμῷ καί ἀνεπιστρόφῳ καρδίᾳ ἵνα εὕρωσιν ἔλεος ἐν ἡμέρᾳ κρίσεως παρά τοῦ φοβεροῦ κριτοῦ, τοῦ Κυρίου ἡμῶν, οὗ ἡ χάρις καί τό ἄπειρον ἔλεος εἴη μετά πάντων ὑμῶν. ᾽Εν ἔτει σωτηρίῳ ᾳωλη', κατά μῆνα Σεπτέμβριον. ΥΠΟΓΡΑΦΑΙ Ὁ Κωνσταντινουπόλεως Γρηγόριος, ἔχων καί τάς γνώμας τῶν μακαριωτάτων Πατριαρχῶν, τοῦ τε ᾽Αλεξανδρείας κυρίου ῾Ιεροθέου καί τοῦ Ἀντιοχείας κυρίου Μεθοδίου, ἐν Χριστῷ τῷ Θεῷ ἀποφαίνεται. Ὁ ῾Ιεροσολύμων Ἀθανάσιος ἐν Χριστῷ τῷ Θεῷ συναποφαινεται. Ὁ Ἡρακλείας Διονύσιος. Ὁ Χαλκηδόνος Ἱερόθεος. Ὁ Δέρκων Γερμανός. Ὁ Θεσσαλονίκης Μελέτιος. Ὁ Σερρῶν Ἀθανάσιος. Ὁ Ἰωαννίων Ἰωαννίκιος. Ὁ Ἀγκύρας Νικηφόρος. Ὁ Φιλαδελφίας Δανιήλ. Ὁ Κενστεντικίου Ἀρτέμιος. Ὁ Λήμνου Ἱερώνιμος. Ὁ Σκοπίων Γαβριήλ.